Chú ý sau khi tiêm vaccine covid

Sau tiêm chủng vắc-xin phòng COVID-19, đặc biệt từ ngày thứ 4, nếu xuất hiện các dấu hiệu liên quan đến biến chứng huyết khối - giảm tiểu cầu, cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế tiêm ngừa để được thăm khám, tham vấn và trị liệu. Thời gian theo dõi sau tiêm vắc-xin sẽ là 30 ngày.

Vào ngày 13/4/2021, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ [FDA] và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh [CDC Hoa Kỳ] đề nghị tạm dừng việc sử dụng vắc-xin AD26.COV2 S Johnson & Johnson [JJ] để cho phép điều tra một số trường hợp mắc bệnh nặng huyết khối với giảm tiểu cầu xảy ra sau khi tiêm chủng. Thông báo này được đưa ra sau các báo cáo ban đầu về các sự kiện tương tự ở những người nhận vắc-xin CHaDOx1 nCov-19 AstraZeneca [AZ] bên ngoài Hoa Kỳ. Các đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm của TTS gần đây đã được báo cáo. Hiện nay được CDC Hoa Kỳ và FDA gọi là huyết khối với hội chứng giảm tiểu cầu [TTS: Thrombotic with thrombocytopenia syndrome]. 

Biến chứng huyết khối sau khi tiêm vắc-xin phòng COVID-19 là hiếm gặp

Tỷ lệ huyết khối sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19 là hiếm gặp, cụ thể với AstraZeneca là 4,6/1 triệu liều tiêm thứ nhất, vắc-xin Pfizer-BioNTech là 0,2/1 triệu liều tiêm thứ nhất. Huyết khối sau tiêm vắc-xin AstraZeneca chủ yếu gặp ở nữ. Tỷ lệ đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20-29 tuổi. Sau tiêm vắc-xin AstraZeneca tỷ lệ đông máu dường như ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2/1 triệu liều tiêm đầu.

Biến chứng đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng, yếu tố V Leiden. Cơ chế bệnh sinh được cho là sự hình thành các kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu [PF4], gây tiêu thụ tiểu cầu dẫn đến số lượng tiểu cầu thấp và hình thành huyết khối.

Những dấu hiệu liên quan đến biến chứng huyết khối cần phải được theo dõi 

Sau khi tiêm vắc-xin từ 24-48 giờ, nếu người được tiêm có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, nhức đầu hoặc đau cơ mức độ từ nhẹ đến trung bình thường không gợi ý đến biến chứng huyết khối với giảm tiểu cầu. Đây là những phản ứng thường gặp sau tiêm chủng.

Sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19, bạn cần theo dõi tại nơi tiêm 30 phút và tiếp tục tự theo dõi sức khỏe 30 ngày sau đó. Các dấu hiệu sớm liên quan đến biến chứng huyết khối - giảm tiểu cầu sau tiêm vắc-xin phòng COVID-19 bao gồm:

1. Thường xuất hiện từ ngày thứ 4 cho đến ngày thứ 30 sau tiêm vắc-xin. Khoảng thời gian cao điểm cho các triệu chứng ban đầu là ngày 6 đến ngày 14. 

2. Các triệu chứng biểu hiện ban đầu thường ở mức độ nặng, dai dẳng và tái diễn.

3. Các triệu chứng thường gặp:

- Huyết khối mạch máu não, nội tạng và phổi: Nhức đầu dữ dội; Đau bụng, đau lưng; Buồn nôn và nôn; Thay đổi thị lực; Thay đổi trạng thái tinh thần như cáu gắt, buồn rầu, hay giận vô cớ, ngủ gà và lơ mơ; Đau ngực và khó thở; Sưng chân và đau chân, tăng hơn khi vận động.

- Giảm tiểu cầu từ nhẹ đến nặng: Vết bầm tím ngoài da có đặc điểm: Dạng chấm, dạng mảng, dạng u máu; Màu đỏ tươi, tím bầm, màu vàng nhạt; Khi ấn hoặc đè vào vết bầm không biến mất; Không đau và xuất hiện tự nhiên. Chảy máu răng, miện tự nhiên hoặc sau chải răng. Chảy máu mũi, xuất huyết kết mạc mắt tự nhiên. Tiểu máu, đi cầu phân đen hoặc máu tươi. Kinh nguyệt bất thường và rong kinh kéo dài ở phụ nữ. Xuất huyết có thể biểu hiện cùng lúc dưới da, niêm mạc và nội tạng.

Khi có các dấu hiệu trên sau tiêm ngừa từ ngày thứ 4, cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế tiêm ngừa để được thăm khám, tham vấn và trị liệu.

Tại cơ sở y tế khi tiếp nhận người tiêm ngừa vắc-xin nghi ngờ có biến chứng, công việc ban đầu cần thăm khám đánh giá đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế và lưu ý lấy máu trước khi thực hiện bất kỳ can thiệp điều trị nào như IVIG, có khả năng gây nhiễu với các xét nghiệm chẩn đoán.

PGS.TS. Huỳnh Nghĩa - Phó Trưởng khoa Y, Đại học Y dược TP.HCM

Tiêm vaccine Covid hiện nay không chỉ là nghĩa vụ mà còn là trách nhiệm của người dân đối với công tác phòng chống đại dịch. Mặc dù việc chích ngừa được phổ biến rộng rãi đến toàn dân nhưng không phải ai cũng biết sau khi tiêm vaccine Covid-19 cần chú ý gì. Chuyên gia tại MEDLATEC sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề ngay trong bài viết dưới đây, đừng vội bỏ qua nhé!

1. Cần chuẩn bị gì sau khi tiêm vaccine Covid?

Để đảm bảo an toàn cho bản thân thì trước và sau khi tiêm vaccine Covid, bạn cần chú ý những điều sau:

Trước khi tiêm vaccine covid 19 cần chú ý gì?

Để biết lịch tiêm vaccine thì hầu hết các địa phương đều gửi giấy mời hoặc gửi tin nhắn qua điện thoại, phát loa thông báo đến người dân. Khi có lịch tiêm của bản thân thì bạn cần chú ý những vấn đề sau:

• Mang theo giấy tờ tùy thân bao gồm chứng minh hoặc căn cước công dân, giấy mời hoặc bất cứ phương tiện nào chứng minh bản thân đến lượt được tiêm ngừa.

• Khai báo thông tin cá nhân trên sổ khám sức khỏe điện tử, hoặc phiếu thông tin đã được phát sẵn để tránh trường hợp một số địa phương yêu cầu mới thực hiện sẽ làm mất nhiều thời gian.

Cần phải kiểm tra sức khoẻ trước khi tiến hành tiêm ngừa vaccine Covid-19

• Chuẩn bị các loại hồ sơ bệnh án hoặc giấy khám sức khoẻ khác để bác sĩ kiểm tra và sàng lọc trước khi tiêm.

• Hỏi ý kiến bác sĩ điều trị về việc ngừng sử dụng steroid trước khi tiêm ngừa đối với bệnh nhân đang dùng thuốc này chữa bệnh lý nền.

• Đến đúng địa điểm và đi đúng ngày giờ tiêm theo thông báo để đảm bảo cho quá trình làm việc của đơn vị y tế.

• Khai báo với bác sĩ về bệnh lý nền hoặc phản ứng dị ứng của cơ thể nếu có.

• Tuân thủ tốt quy định 5K tại địa điểm tiêm, giữ khoảng cách tối thiểu là 2m, không tụ tập gây ùn tắc đám đông.

• Không nên tự ý sử dụng thuốc giảm đau trước khi tiêm ngừa Covid-19 vì có thể làm giảm hiệu quả của vaccine.

• Không uống rượu, bia hay đồ uống có cồn, bù đắp đủ lượng nước trong cơ thể vào ngày tiêm chủng.

• Sử dụng trang phục phù hợp ở nơi đông người và giúp dễ dàng tiếp xúc với vùng da ở cánh tay.

• Tìm hiểu những phản ứng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm để chuẩn bị thuốc hoặc các vật dụng cần thiết.

• Chuẩn bị trước các loại thực phẩm đầy đủ chất dinh dưỡng và dễ tiêu nếu bạn ở một mình.

Tìm hiểu các phản ứng phụ của vaccine Covid trên cơ thể sau khi tiêm

Sau khi tiêm vaccine Covid-19 cần chú ý gì?

Cần chuẩn bị gì sau khi tiêm vaccine Covid là vấn đề mà bất cứ ai cũng nên biết để tránh bị thụ động khi có tình huống bất ngờ xảy ra. Sau khi tiêm vaccine, bạn phải chú ý:

• Yêu cầu nhân viên y tế tiêm ngừa bên tay không thuận để tránh tác dụng phụ làm đau nhức cánh tay tiêm và làm hạn chế vận động.

• Ở lại địa chỉ tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi sức khoẻ và báo ngay cán bộ y tế nếu có triệu chứng bất thường để bác sĩ nhanh chóng xử lý.

• Giữ giấy chứng nhận tiêm ngừa Covid để thuận tiện cho công việc và hầu hết các địa chỉ chích ngừa đều yêu cầu giấy này ở lần tiêm tiếp theo.

• Không tự lái xe sau khi tiêm vì khả năng xảy ra rủi ro cao gây nguy hiểm cho bản thân và người khác khi lưu thông trên đường.

• Tốt nhất bạn không nên ở một mình sau khi tiêm vaccine, mà cần có người bên cạnh để theo dõi và chăm sóc khi xảy ra phản ứng phụ.

• Không sử dụng rượu bia sau khi tiêm ngừa vì chúng có thể dẫn đến mất nước và ức chế hoạt động của hệ miễn dịch.

Nên tiêm vaccine tay không thuận và theo dõi sức khoẻ tại chỗ sau khi tiêm 30 phút

2. Các loại thực phẩm nên ăn sau khi tiêm ngừa Covid-19

Làm gì sau khi tiêm ngừa Covid thì câu trả lời quan trọng nhất nằm ở chế độ dinh dưỡng. Bên cạnh những chú ý nói trên thì chế độ ăn uống để hỗ trợ hệ miễn dịch và nhanh chóng vượt qua các phản ứng phụ của vaccine là vấn đề bạn cần quan tâm. Những loại thực phẩm bạn nên ưu tiên sử dụng trong khẩu phần hàng ngày sau khi tiêm ngừa Covid-19 là:

• Cá là loại thực phẩm có nguồn dinh dưỡng dồi dào với hàm lượng vitamin và chất khoáng cao. Bạn nên chú ý đến các loại cá như cá hồi, cá trích, cá thu,… đều là loại có nhiều Omega-3 giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm nhiễm.

• Vitamin A đóng vai trò cực kỳ quan trọng với nhiều chức năng khác nhau trong cơ thể trong đó có tác dụng tăng cường hệ sức đề kháng nhờ quá trình tham gia biệt hoá tế bào miễn dịch. Gấc, khoai lang, cà rốt, bí đỏ, xoài, bông cải xanh, ớt chuông,… đều là những thực phẩm có chứa hàm lượng Vitamin A cao mà bạn nên bổ sung sau khi tiêm ngừa Covid.

• Kẽm là chất cần thiết để xúc tác cho sự chuyển hoá nhiều enzyme trong cơ thể. Sau khi tiêm vaccine Covid thì bạn nên bổ sung thêm sò, hàu, tôm, cua, ghẹ, ngũ cốc nguyên hạt,… để cung cấp kẽm cho các hoạt động của cơ thể, tăng cường vai trò miễn dịch.

• Vitamin C là chất có vai trò chống oxy hoá, bảo vệ nguyên vẹn tế bào và tăng sức đề kháng cho cơ thể. Đó là lý do mà hầu hết mọi người đều khuyên bạn nên sử dụng các loại trái cây giàu Vitamin C sau khi tiêm ngừa vaccine. Đừng bỏ qua các loại quả tươi và rau xanh như bưởi, chanh, cam, quýt, ổi, dâu tây, kiwi, bông cải xanh, rau ngót,… vì chúng chứa hàm lượng Vitamin C cao và an toàn cho sức khỏe.

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ sau khi tiêm vaccine để hỗ trợ hệ miễn dịch của cơ thể

Thông thường, sau khi tiêm vaccine thì một số tác dụng phụ có thể xảy ra như đau, sưng tại vị trí tiêm, cơ thể mệt mỏi, đau nhức, sốt, ớn lạnh,… Về vấn đề sau khi tiêm vaccine Covid-19 cần chú ý gì thì đó là các triệu chứng mà bạn cần theo dõi và có sự chuẩn bị trước để tránh trường hợp bị động.

Tuy nhiên, bạn cũng không cần quá lo lắng vì đó đều là phản ứng của cơ thể với vaccine. Những trường hợp triệu chứng nặng hơn thì tốt nhất bạn nên liên hệ với cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn xử lý.

Hiện nay, vaccine chính là tấm áo giáp hiệu quả nhất để bảo vệ bạn trước đại dịch Covid-19. Chính vì vậy mà toàn dân hãy thực hiện nghĩa vụ tiêm phòng vaccine Covid đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt quy định 5K để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.

Nếu bạn đang cần một địa chỉ uy tín để được tư vấn thêm nhiều thông tin hơn thì có thể liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo hotline: 1900 56 56 56 để được bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn.