Câu 29 trang 11 Sách bài tập [SBT] Toán 9 tập 2
Tìm giá trị của a và b để đường thẳng ax by = 4 đi qua hai điểm A [4; 3], B[-6; -7].
Giải
Đường thẳng ax by = 4 đi qua A[4; 3] và B[-6; -7] nên tọa độ A và B nghiệm đúng phương trình đường thẳng.
Điểm A: 4a 3b = 4
Điểm B: - 6a + 7b = 4
Hai số a và b là nghiệm của hệ phương trình:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{4a - 3b = 4} \cr
{ - 6a + 7b = 4} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{12a - 9b = 12} \cr
{ - 12a + 14b = 8} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{5b = 20} \cr
{4a - 3b = 4} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{b = 4} \cr
{4a - 3.4 = 4} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{b = 4} \cr
{4a = 16} \cr} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{b = 4} \cr
{a = 4} \cr} } \right. \cr} \]
Vậy hằng số a = 4; b = 4.
Câu 30 trang 11 Sách bài tập [SBT] Toán 9 tập 2
Giải các hệ phương trình sau theo hai cách [cách thứ nhất: đưa hệ phương trình về dạng
\[\left\{ {\matrix{
{ax + by = c} \cr
{a'x + b'y = c'} \cr} } \right.\];
cách thứ hai: đặt ẩn phụ, chẳng hạn 3x 2 = s, 3y + 2 = t]:
\[a]\left\{ {\matrix{
{2\left[ {3x - 2} \right] - 4 = 5\left[ {3y + 2} \right]} \cr
{4\left[ {3x - 2} \right] + 7\left[ {3y + 2} \right] = - 2} \cr} } \right.\]
\[b]\left\{ {\matrix{
{3\left[ {x + y} \right] + 5\left[ {x - y} \right] = 12} \cr
{ - 5\left[ {x + y} \right] + 2\left[ {x - y} \right] = 11} \cr} } \right.\]
Giải
a] Cách 1:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{2\left[ {3x - 2} \right] - 4 = 5\left[ {3y + 2} \right]} \cr
{4\left[ {3x - 2} \right] + 7\left[ {3y + 2} \right] = - 2} \cr} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{6x - 4 - 4 = 15y + 10} \cr
{12x - 8 + 21y + 14 = - 2} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{6x - 15y = 18} \cr
{12x + 21y = - 8} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{12x - 30y = 36} \cr
{12x + 21y = - 8} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{6x - 15y = 18} \cr
{51y = - 44} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{2x - 5y = 6} \cr
{y = - {{44} \over {51}}} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{2x = 6 - {{220} \over {51}}} \cr
{y = - {{44} \over {51}}} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{2x = {{86} \over {51}}} \cr
{y = - {{44} \over {51}}} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{x = {{43} \over {51}}} \cr
{y = - {{44} \over {51}}} \cr} } \right. \cr} \]
Cách 2: Đặt 3x 2 = s, 3y + 2 = t ta có hệ phương trình:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{2s - 4 = 5t} \cr
{4s + 7t = - 2} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{4s - 10t = 8} \cr
{4s + 7t = - 2} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{17t = - 10} \cr
{2s - 5t = 4} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = - {{10} \over {17}}} \cr
{2s - 5t = 4} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = - {{10} \over {17}}} \cr
{2s - 5.\left[ { - {{10} \over {17}}} \right] = 4} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = - {{10} \over {17}}} \cr
{2s = 4 - {{50} \over {17}}} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = - {{10} \over {17}}} \cr
{s = {9 \over {17}}} \cr} } \right. \cr} \]
Suy ra:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{3x - 2 = {9 \over {17}}} \cr
{3y + 2 = - {{10} \over {17}}} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{3x = 2 + {9 \over {17}}} \cr
{3y = - {{10} \over {17}} - 2} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{3x = {{43} \over {17}}} \cr
{3y = - {{44} \over {17}}} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{x = {{43} \over {51}}} \cr
{y = - {{44} \over {51}}} \cr} } \right. \cr} \]
Vậy hệ phương trình đã cho có một nghiệm [x; y] =\[\left[ {{{43} \over {51}}; - {{44} \over {51}}} \right]\]
b] Cách 1:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{3\left[ {x + y} \right] + 5\left[ {x - y} \right] = 12} \cr
{ - 5\left[ {x + y} \right] + 2\left[ {x - y} \right] = 11} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{3x + 3y + 5x - 5y = 12} \cr
{ - 5x - 5y + 2x - 2y = 11} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{8x - 2y = 12} \cr
{ - 3x - 7y = 11} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{4x - y = 6} \cr
{3x + 7y = - 11} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{12x - 3y = 18} \cr
{12x + 28y = - 44} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{31y = - 62} \cr
{4x - y = 6} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{y = - 2} \cr
{4x + 2 = 6} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{y = - 2} \cr
{x = 1} \cr} } \right. \cr} \]
Cách 2: Đặt x + y = s; x y = t ta có hệ phương trình:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{3s + 5t = 12} \cr
{ - 5s + 2t = 11} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{15s + 25t = 60} \cr
{ - 15s + 6t = 33} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{31t = 93} \cr
{ - 5s + 2t = 11} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = 3} \cr
{ - 5s + 2.3 = 11} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{t = 3} \cr
{s = - 1} \cr} } \right. \cr} \]
Suy ra:
\[\eqalign{
& \left\{ {\matrix{
{x + y = - 1} \cr
{x - y = 3} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{2x = 2} \cr
{x - y = 3} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{x = 1} \cr
{1 - y = 3} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{x = 1} \cr
{y = - 2} \cr} } \right. \cr} \]
Vậy hệ phương trình đã cho có một nghiệm [x; y] = [1; -2].
Câu 31 trang 12 Sách bài tập [SBT] Toán 9 tập 2
Tìm giá trị của m để nghiệm của hệ phương trình
\[\left\{ {\matrix{
{{{x + 1} \over 3} - {{y + 2} \over 4} = {{2\left[ {x - y} \right]} \over 5}} \cr
{{{x - 3} \over 4} - {{y - 3} \over 3} = 2y - x} \cr} } \right.\]
cũng là nghiệm của phương trình 3mx 5y = 2m + 1.
Giải
Giải hệ phương trình:
\[\eqalign{
& \left[ I \right]\left\{ {\matrix{
{{{x + 1} \over 3} - {{y + 2} \over 4} = {{2\left[ {x - y} \right]} \over 5}} \cr
{{{x - 3} \over 4} - {{y - 3} \over 3} = 2y - x} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{20x + 20 - 15y - 30 = 24x - 24y} \cr
{3x - 9 - 4y + 12 = 24y - 12x} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{4x - 9y = - 10} \cr
{15x - 28y = - 3} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{60x - 135y = - 150} \cr
{60x - 112y = - 12} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{ - 23y = - 138} \cr
{4x - 9y = - 10} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{y = 6} \cr
{4x - 9.6 = - 10} \cr
} } \right. \cr
& \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{y = 6} \cr
{4x = 44} \cr
} } \right. \Leftrightarrow \left\{ {\matrix{
{y = 6} \cr
{x = 11} \cr} } \right. \cr} \]
Cặp [x; y] = [11; 6] là nghiệm của phương trình 3mx 5y = 2m + 1
Thay x = 11; y = 6 ta có:
\[33m - 30 = 2m + 1 \Leftrightarrow 31m = 31 \Leftrightarrow m = 1\]
Vậy với m = 1 thì nghiệm của hệ [I] cũng là nghiệm của phương trình:
3mx 5y = 2m + 1.