Anh Hoàng Văn Chức ở thôn Lũng Cút, thị trấn Đồng Mỏ [Chi Lăng] vui mừng chia sẻ, gia đình anh trồng na từ năm 2003, đến nay, vườn na có hơn 2.000 cây đều cho thu hoạch. Nếu bình quân mỗi cây cho thu hoạch từ 10 kg trở lên thì vụ na năm nay gia đình sẽ thu về hơn 10 tấn na, với giá bán dao động từ 20.000 đồng/kg [loại 8-10 quả/kg] đến 70.000 đồng/kg [loại 2-3 quả/kg]. Trừ mọi chi phí, gia đình cầm chắc trong tay từ 250 đến 300 triệu đồng vụ na này, hái đến đâu đều bán hết trong ngày. Nhiều tư thương đến tận vườn thu mua...
Một góc chợ na Đồng Bành.
Chị Lý Thị Vân ở thị trấn Chi Lăng, vui vẻ nói: từ 4 giờ sáng, cả nhà đã vội vã lên núi hái na, đến 9-10 giờ mới gánh na về đến chợ kịp giao cho tư thương. Na được hái buổi sáng trông đẹp mắt, hơi sương vẫn còn đọng trên quả nên bán lúc nào cũng được giá. Cây na dễ trồng, chỉ sau ba năm trồng cây đã bói quả, nhưng phải dày công chăm sóc thì quả na mới đẹp, to. Mấy năm gần đây, người tiêu dùng lại ưa chuộng quả na bở. Cây na bở dễ chăm sóc hơn na dai và cũng ít sâu bệnh hơn, trong khi đó giá bán lại cao hơn na dai bình quân từ 30 đến 80 nghìn đồng/kg. Vì vậy, gia đình đang đầu tư vào trồng cây na bở.
Mới vào vụ thu hoạch na gần nửa tháng nay, nhưng hằng ngày chợ na Đồng Bành, [thị trấn Chi Lăng] luôn tấp nập người mua, kẻ bán từ sáng đến trưa. Anh Đặng Thanh Hà, ở thành phố Thái Bình [tỉnh Thái Bình] hồ hởi cho biết, từ nửa đêm, anh đã chạy xe từ Thái Bình lên để kịp mua na, rồi lại về sớm để còn giao hàng. Mỗi chuyến xe trở được sáu tấn na, về giao bán sạch trong ngày, rồi nửa đêm lại lên chợ Đồng Bành lấy na. Vụ na năm ngoái anh tiêu thụ hơn 200 tấn na Chi Lăng, năm nay phấn đấu nhiều hơn, vì na bây giờ mới vào đầu vụ, lại được người tiêu dùng ưa chuộng...
Người dân trồng na ở thôn Lũng Than, thị trấn Đồng Mỏ phấn khởi thu hoạch na.
Theo, Chủ tịch UBND xã Chi Lăng, ông Hoàng Văn Khai, xã Chi Lăng là vùng trọng điểm của vùng na huyện Chi Lăng, nhiều gia đình có 0,5-3 héc-ta na, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng. Hiện nay, toàn xã có hơn 355 héc-ta na. Trong đó có 120 héc-ta được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP và tiêu chuẩn GlobaIGAP. Những diện tích còn lại đều thực hiện sản xuất theo hướng an toàn. Vụ na năm nay, toàn xã ước thu được hơn 4.500 tấn quả na. Cây na thật sự là cây xóa đói, giảm nghèo, giúp nhiều hộ gia đình có cuộc sống ổn định, sau đó góp công sức, tiền của, hiến đất xây dựng công trình hạ tầng giao thông, nhà văn hóa... Nhờ đó, từ năm 2014, xã Chi Lăng trở thành một trong những xã đầu tiên trong tỉnh hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn mới và hiện nay đang là xã kiểu mẫu nông thôn mới của tỉnh.
Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mới của huyện Chi Lăng, ông Lương Thành Chung cho biết, đến năm 2020, diện tích sản xuất na là hơn 1.860 héc-ta, trong đó, diện tích cho sản phẩm khoảng 1.600 héc-ta, năng suất hơn 101 tạ/héc-ta, sản lượng ước đạt trên 16 nghìn tấn, bảo đảm đời sống dân sinh cho khoảng 3.500 hộ dân tại tám xã, thị trấn gồm: thị trấn Chi Lăng, thị trấn Đồng Mỏ; các xã Chi Lăng, Mai Sao, Y Tịch, Hòa Bình, Thượng Cường, Vạn Linh và các vùng lân cận.
Để nâng cao giá trị sản phẩm, những năm gần đây huyện Chi Lăng chú trọng các biện pháp, phát triển sản xuất na theo hướng na an toàn. Đến nay, huyện đã triển khai sản xuất na theo tiêu chuẩn VietGap và GlobalGap đạt hơn 406 héc-ta; còn lại khoảng 1.430 héc-ta sản xuất na an toàn thực phẩm. Có được kết quả này, những năm gần đây, chính quyền, ngành chuyên môn của huyện phối hợp với các xã, thị trấn thực hiện các giải pháp: tuyên truyền, tập huấn kiến thức về trồng na; tổ chức tập huấn kỹ thuật; xây dựng bẩy vườn mẫu tại các xã có na; bằng các nguồn vốn xây dựng mô hình vườn mẫu, hỗ trợ bẫy bả ruồi vàng; tổ chức ký cam kết với người dân thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn na an toàn...; thực hiện hỗ trợ về bao bì đóng gói sản phẩm Na Chi Lăng; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm...
Na Chi Lăng những năm gần đây, không chỉ tiêu thụ trong nước mà bước đầu đã xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc, với số lượng còn kiêm tốn. Tại chợ bờ sông Kỳ Cùng, mỗi buổi sáng từ ba đến bốn giờ, nhiều hộ trồng na ở xã Mai Sao, [Chi Lăng] trực tiếp vận chuyển na lên giao bán cho các tư thương để xuất khẩu tiểu ngạch sang biên giới. Chị Nguyễn Thị Vân, ở thị trấn Đồng Đăng [Cao Lộc] chuyên làm đại lý thu mua hàng nông sản, chia sẻ, năm nay do có dịch Covid-19, các tư thương bên Trung Quốc không vào trực tiếp mua na được, nên mình phải thu gom rồi vận chuyển lên biên giới để giao hàng, mỗi ngày cũng được vài chục tấn na...
Chủ tịch UBND huyện Chi Lăng, Vi Nông Trường khẳng định: Để phát triển trồng na theo tiêu chuẩn VietGAP, na an toàn, huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp. Trong đó, tập trung kết nối với doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp liên quan đến sản xuất nông nghiệp hữu cơ; xây dựng các vườn mẫu để tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm; vinh danh người dân sản xuất na theo tiêu chuẩn VietGAP.
Với sự đầu tư theo hướng sản xuất nông nghiệp tốt, sản phẩm na Chi Lăng đã được Tổng Hội nông nghiệp Việt Nam trao danh hiệu “Thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam năm 2018”. Năm 2011, Cục Sở hữu trí tuệ [Bộ Khoa học và Công nghệ] đã ra Quyết định cấp giấy đăng ký nhãn hiệu: "Na Chi Lăng". Đến năm 2013, na Chi Lăng được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đưa vào danh sách 50 cây đặc sản trái cây nổi tiếng Việt Nam.
Những năm gần đây, huyện Chi Lăng đang xúc tiến, thực hiện các thủ tục tìm đường xuất khẩu na chính ngạch sang thị trường Trung Quốc.
Bài, ảnh: HÙNG TRÁNG
Nông dân được mùa
Hiện nay, tỉnh Lạng Sơn đã hình thành nhiều vùng sản xuất nông nghiệp tập trung với quy mô lớn, đặc biệt là cây ăn quả đặc sản như na, hồng, quýt và một số cây có múi khác. Những vườn na được trồng chủ yếu trên núi cao. Chính vì vậy, sản phẩm Na Chi Lăng luôn được khách hàng ưa chuộng bởi vị ngon, ngọt được “chắt lọc” từ những tinh túy của núi rừng.
Ông Lý Việt Hưng - Giám đốcSở Nông nghiệp và Phát triển nông thôntỉnh Lạng Sơn cho biết: Vùng sản xuất na tập trung tại các huyện: Chi Lăng, Hữu Lũng với diện tích trên 3.500 ha, trong đó hơn 400 ha na được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Tổng giá trị sản xuất ước đạt khoảng 1.200 tỷ đồng, bình quân thu nhập trên 1ha canh tác na đạt 275 triệu đồng/ha.
Vùng sản xuất hồng tại các huyện Văn Lãng, Cao Lộc với diện tích 1.700ha, sản lượng đạt 6.000 tấn, giá trị đạt khoảng 120 tỷ đồng/năm. Vùng sản xuất rau tại TP. Lạng Sơn, huyện Cao Lộc, Lộc Bình, Bình Gia với các loại rau ngồng, bắp cải, bò khai, ngồng hoa vàng đạt khoảng 3.000 ha, tổng giá trị thu về khoảng 1.000 tỷ đồng.
Vùng cây thạch đen tại huyện Tràng Định, Bình Gia có diện tích trên 3.000 ha, sản lượng 10.000 tấn, giá trị đạt 250 tỷ đồng/năm. Để đáp ứng cho nhu cầu xuất khẩu, Lạng Sơn đã được cấp mã số vùng trồng cho trên 220 ha nông sản các loại.
Bên cạnh đó nhằm đáp ứng cho nhu cầu xuất khẩu, các sản phẩm nông sản của tỉnh Lạng Sơn đã được cấp mã số vùng trồng cho 12,18 ha chuối tại Văn Lãng, 40 ha na tại Chi Lăng; 60 ha thạch đen tại huyện Tràng Định, 6 tháng cuối năm 2021 tiếp tục triển khai hỗ trợ cấp mã số cho 115 vùng trồng thạch đen tại các huyện Tràng Định, Bình Gia, Văn Lãng.
Đối với chương trình OCOP, tỉnh Lạng Sơn xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu sản phẩm OCOP cấp tỉnh để hỗ trợ tích cực công tác quản lý nhà nước và kết nối thông tin, xây dựng hệ thống trung tâm, cửa hàng quảng bá giới thiệu sản phẩm OCOP gồm 12 điểm trên 11 huyện, thành phố. Hiện nay, toàn tỉnh có 26 sản phẩm được cấp văn bằng bảo hộ, 47 sản phẩm được cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP.
Tránh tình trạng được mùa mất giá
Năm nay, do tác động của dịch Covid-19 khiến đầu ra nông sản nói chung và Na Chi Lăng nói riêng gặp khó. Để đẩy mạnh hoạt động kết nối tiêu thụ sản phẩm, tỉnh Lạng Sơn đã có những giải pháp, tìm đầu ra cho nông sản, tránh tình trạng được mùa mất giá.
Theo ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển nông sản nhận định: Hiện việc thu hái và tiêu thụ Na Chi Lăng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân do thu hoạch chủ yếu tập trung, khó bảo quản tươi, chủ yếu tiêu thụ nội địa, chưa đưa vào xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp dẫn đến chuỗi cung ứng nông sản gặp khó khăn. Tuy nhiên, với việc đa dạng và chủ động các hình thức xúc tiến thương mại, thay đổi phương thức bán hàng đi vào chiều sâu, sẵn sàng ứng phó với tình hình dịch bệnh trong tình hình mới, Na Chi Lăng và sản phẩm OCOP tỉnh Lạng Sơn sẽ có đầu ra ổn định.
Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, một trong những giải pháp tối ưu cho đầu ra của Na Chi Lăng và sản phẩm OCOP đó là đẩy mạnh tiêu thụ qua hình thức trực tuyến. Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu, kết nối thị trường, quảng bá thương hiệu, tích cực tăng cường hỗ trợ nông dân liên kết với các hệ thống tiêu thụ sản phẩm và sàn thương mại điện tử.
Theo đại diện sàn thương mại điện tử Sendo, ông Bùi Quang Tú cho biết: Việc bán hàng online khác với bán hàng truyền thống, do đó, phía doanh nghiệp cũng sẽ tư vấn hướng dẫn cho bà con nông dân để đưa sản phẩm chất lượng đến tay người tiêu dùng. Bán hàng online chủ yếu cho khách văn phòng, công sở, các đơn hàng mua thường là 5kg, 7kg, 10kg, do đó, doanh nghiệp cũng sẽ hướng dẫn bà con trong khâu đóng gói cũng như hỗ trợ vận chuyển để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng ngon nhất.
Như vậy, cùng với sự hỗ trợ của các doanh nghiệp phân phối, để sản phẩm đến tay người tiêu dùng cũng cần chú trọng đến phương thức đóng gói, bảo quản, dán tem truy xuất nguồn gốc để người tiêu dùng mua được sản phẩm chính hãng. Với đồng bộ giải pháp, Na Chi Lăng và các sản phẩm OCOP ở địa phương sẽ tiêu thụ được nhiều hơn và mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho người trồng.
Tại Hội nghị trực tuyến xúc tiến thương mại sản phẩm Na Chi Lăng và sản phẩm OCOP tỉnh Lạng Sơn năm 2021 được tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lương Trọng Quỳnh cho biết: Thời gian tới, tỉnh tiếp tục phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương tìm kiếm, phát triển các thị trường mới; cung cấp thông tin dự báo thị trường dài hạn để điều chỉnh cơ cấu cây trồng, đáp ứng yêu cầu về mẫu mã, chất lượng sản phẩm của địa phương; đồng thời tăng cường kết nối, thúc đẩy tiêu thụ, xuất khẩu nông sản, hỗ trợ nông dân tìm đầu ra cho sản phẩm, tránh tình trạng được mùa mất giá để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội chung của tỉnh.
[Nội dung thông tin, tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ].
Kết nối cung cầu tiêu thụ nhãn và nông sản tại Hưng Yên