Thuốc kháng sinh là cái tên không còn quá xa lạ với tất cả mọi người. Loại thuốc quen mặt này xuất hiện trong điều trị nhiều bệnh lý, từ đơn giản đến phức tạp và có thể mua ở hầu hết mọi nhà thuốc. Tuy nhiên, liệu bạn đã thật sự hiểu rõ về loại thuốc này? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về lợi ích và nguy cơ mà nó mang lại đối với sức khỏe người bệnh.
1. Tìm hiểu về thuốc kháng sinh
Những thông tin về thuốc kháng sinh sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại thuốc khá quen thuộc này.
Như thế nào được gọi là kháng sinh?
Kháng sinh là những chất có khả năng kháng khuẩn, có nguồn gốc từ các chủng vi sinh vật như: nấm, vi khuẩn, Actinomycetes. Kháng sinh được sử dụng để ức chế, kìm hãm sự phát triển và tiêu diệt các vi sinh vật khác một cách toàn diện. Ngày nay, kháng sinh còn được tạo ra bằng các biện pháp tổng hợp hoặc bán tổng hợp từ các chất hóa học.
Các loại thuốc kháng sinh với công dụng chính chống khuẩn và nấm dễ dàng tìm mua nhiều ở nhà thuốc
Thuốc kháng sinh là gì?
Thuốc kháng sinh là các loại thuốc có tác dụng tiêu diệt các loại vi khuẩn gây nên các bệnh lý nhiễm trùng hay được kết hợp trong việc điều trị một số loại bệnh khác. Các loại thuốc kháng sinh được chế xuất dưới dạng thuốc uống viên nén, dạng lỏng được truyền hoặc tiêm vào cơ thể. Tùy theo nhu cầu của người bệnh để lựa chọn các loại thuốc sử dụng mang đến hiệu quả .
2. Những loại thuốc kháng sinh và tác dụng
Thuốc kháng sinh chống khuẩn
-
Kháng sinh thuộc nhóm Beta-Lactam
Đại diện cho kháng sinh nhóm Beta-Lactam: Kháng sinh nhóm Penicilin, kháng sinh nhóm Cephalosporin. Ngoài ra còn có các loại kháng sinh khác như: nhóm Carbapenem, nhóm monobactam,…
Các loại kháng sinh Penicillin được chỉ định sử dụng cho các bệnh nhân gặp phải các bệnh lý như: nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn não - màng não, viêm màng trong tim, viêm tai, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn các phần mềm trong cơ thể,… Có tác dụng chống và ngăn ngừa các hiện tượng nhiễm trùng nhẹ do sự tấn công của các loại vi khuẩn khi cơ thể bị tổn thương.
Các loại kháng sinh nhóm Cephalosporin gồm 3 thế hệ: Cefalexin, Cefuroxim, Cefotaxim. Các loại kháng sinh có tác dụng chống các vấn đề liên quan đến nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn các mô mềm [tổn thương trên da có mủ hoặc không mủ] và được sử dụng để phòng hiện tượng nhiễm khuẩn trong và sau khi phẫu thuật. Các loại thuốc này còn được sử dụng trong điều trị các bệnh viêm màng não, viêm màng trong tim, bệnh lậu, bệnh thương hàn,...
-
Kháng sinh nhóm Aminoglycosid
Kháng sinh nhóm Aminoglycosid bao gồm các loại như: Kanamycin, Gentamicin, Amikacin, Tobramycin,…
Các loại kháng sinh thuộc nhóm này có tác dụng diệt khuẩn. Tác dụng ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gram âm, khuẩn tụ cầu, trực khuẩn lao. Thuốc Streptomycin thuộc nhóm này được dùng để điều trị bệnh lao. Ngoài ra, các kháng sinh còn lại có thể được kết hợp với một số loại khác để sử dụng cho những người có bệnh lý về: nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn ngoài da, nhiễm khuẩn tiết niệu, nhiễm trực khuẩn mủ xanh, viêm màng trong tim, viêm màng não,…
-
Kháng sinh nhóm Lincosamid
Nhóm kháng sinh bao gồm 2 loại thuốc chính là: Lincomycin - kháng sinh từ vi sinh vật tự nhiên, Clindamycin - kháng sinh được bào chế qua hình thức bán tổng hợp.
Các kháng sinh thuộc nhóm Lincosamid có chức năng chính là kìm khuẩn do sự ức chế tổng hợp của protein, protein của các vi sinh vật không thể phát triển hoặc hình thành khiến cho hoạt động của các vi sinh vật này bị ngưng trệ, mất khả năng sinh sôi và phát triển. Nhóm thuốc này được chỉ định sử dụng cho người bị nhiễm khuẩn nặng ở đường hô hấp, nhiễm khuẩn ở xương khớp hay bộ phận sinh dục. Bên cạnh đó, còn có tác dụng phòng bệnh viêm màng trong tim, điều trị viêm phổi, áp xe phổi hay các bệnh liên quan đến đến viêm đường sinh dục ở nữ.
Sử dụng kháng sinh trong điều trị bệnh giúp chống lại các tác nhân vi khuẩn gây hại, hạn chế hiện tượng nhiễm trùng, nhiễm khuẩn
Nhóm này có các loại thuốc kháng sinh được sử dụng nhiều như: Erythromycin, Spiramycin,…
Những loại thuốc này có tác dụng tiêu diệt, kìm hãm sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn. Thường được sử dụng cho những loại bệnh đã sử dụng Penicillin nhưng không hiểu quả, vi khuẩn kháng lại Penicillin. Các loại thuốc này thường được chỉ định khi điều trị mụn trứng cá, nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn khu vực mô mềm và da, nhiễm trùng răng miệng, viêm họng, viêm xoang,…
Nhóm kháng sinh gồm 2 loại thuốc chính là: Cloramphenicol và Thiamphenicol.
Cơ chế tác dụng của nhóm này kìm hãm sự phát triển và sinh sôi của vi khuẩn khi ức chế khả năng tổng hợp protein khiến vi khuẩn không thể sinh trưởng được. Các loại thuốc thuộc nhóm này được chỉ định sử dụng cho các bệnh nhiễm khuẩn ở khu vực mắt, tay, ngoài da và ở khu vực âm đạo nữ giới.
Ngoài ra, trên thị trường bạn có thể dễ dàng tìm thấy nhiều loại kháng sinh khác nhau: kháng sinh nhóm Tetracyclin - chỉ định điều trị bệnh mụn trứng cá, sốt rét, bệnh do Brucella; kháng sinh nhóm Quinolon sử dụng cho các trường hợp bị nhiễm khuẩn nặng toàn thân,...
Thuốc kháng sinh chống nấm
Các loại kháng sinh chống nấm thường được sử dụng: Nystatin, Ketoconazol, Griseophunvin,...
Các loại kháng sinh chống nấm có tác dụng diệt nấm kí sinh ở ngoài da và trong niêm mạc như nấm Candida, Trichophyton, Microsporum,… Điều trị một số bệnh nấm kí sinh ở khu vực móng tay, trên da, tóc, kẽ ngón tay, ngón chân,...
3. Tác hại của lạm dụng thuốc kháng sinh
Lạm dụng kháng sinh ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng: Tác dụng chính của kháng sinh là diệt khuẩn và nấm chính vì thế nếu lạm dụng sử dụng kháng sinh không đúng cách, liều lượng, tự ý dùng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Kháng sinh không chỉ diệt các vi khuẩn có hại mà chúng còn có thể ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn có lợi trong khu vực niêm mạc, lợi, hầu, trong cơ quan tiêu hóa,…
Vì vậy, sử dụng kháng sinh quá nhiều lần gây nên hiện tượng loạn khuẩn, khiến cho các vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Đối với người cao tuổi sử dụng kháng sinh không đúng cách, sai nguyên tắc còn có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm như sốc phản vệ, có thể tử vong nếu như không được cấp cứu kịp thời. Trẻ nhỏ cũng là một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nếu dùng kháng sinh sai cách, khiến cho bé dễ bị hen suyễn, sức đề kháng yếu đi,… nên bé khó có thể phát triển khỏe mạnh.
Sử dụng thuốc kháng sinh không đúng theo chỉ định của bác sĩ gây nên hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe của trẻ em và người lớn
Lạm dụng kháng sinh ảnh hưởng đến cộng đồng: Việc sử dụng kháng sinh một cách “dễ dãi”, hễ có bệnh lại đi mua kháng sinh. Không những thế, một người còn sử dụng 2 - 3 loại kháng sinh khác nhau để “giúp” bệnh nhanh khỏi. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng, vi khuẩn sinh ra tình trạng kháng kháng sinh, kháng lại tác dụng của thuốc. Một khi vi khuẩn đã phát triển lên đến tình trạng kháng thuốc sẽ dễ dàng lây lan từ người sang người và tạo nên những loại vi khuẩn mới, vô cùng nguy hiểm.
Nếu như vi khuẩn lây lan nhanh mà không tìm được loại thuốc kháng nhanh chóng có thể khiến số lượng người nhiễm khuẩn tăng nhanh nguy hiểm hơn có thể xuất hiện các trường hợp tử vong.
Lạm dụng kháng sinh gây khó khăn trong điều trị bệnh: Một số người tự ý mua và sử dụng thuốc kháng sinh tại nhà, sau một thời gian bệnh không dứt mới lựa chọn đến các cơ sở y tế để kiểm tra. Điều này khiến cho bệnh tình của bệnh nhân có thể trở nên nặng hơn, thời gian phục hồi lâu hơn và cũng đồng thời khiến cho chi phí chữa bệnh trở nên cao hơn. Như vậy, người bệnh không chỉ không “giúp” mình mà còn vô tình tự “hại” bản thân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Khi có các vấn đề bất thường về sức khỏe hãy đến ngay MEDLATEC để được chẩn đoán và điều trị kịp thời
Vì vậy, nếu gặp bất kỳ vấn đề gì về sức khỏe, bạn hãy đến bệnh viện để được khám, chẩn đoán bệnh và kê thuốc sử dụng an toàn, hiệu quả. Đến với MEDLATEC bạn sẽ được thăm khám và hành kiểm tra sức khỏe dưới sự giúp đỡ và tư vấn của y tá, bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm. Mọi thông tin chi tiết bạn có thể ghé qua trang web của chúng tôi hoặc liên hệ qua số hotline: 1900 565656 để được tư vấn miễn phí bạn nhé!
Có thể nói, kháng sinh là một loại dược phẩm cực kỳ quan trọng, góp phần chữa trị nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau. Chính vì thế, mọi người khá tin tưởng lựa chọn chúng trong quá trình điều trị bệnh. Trên thực tế, nếu bạn không biết sử dụng loại thuốc này đúng cách, tình trạng bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn. Chính vì thế, trước khi dùng, chúng ta nên tìm hiểu cách sử dụng thuốc hiệu quả nhé!
1. Thuốc kháng sinh
Đây là một trong những loại thuốc được sử dụng thường xuyên và phát huy tác dụng với nhiều bệnh lý nhiễm trùng. Cụ thể, thuốc có khả năng chính đó là ngăn chặn, hạn chế sự phát triển mạnh mẽ của vi khuẩn. Nhờ vậy, làm giảm tình trạng viêm ở bệnh nhân.
Thuốc kháng sinh được sử dụng khá phổ biến hiện nay.
Hiện nay, hai dạng thuốc kháng sinh phổ biến nhất là dạng phổ rộng và dạng phổ hẹp. Người ta dựa vào khả năng tiêu diệt vi khuẩn của thuốc để phân chia như trên. Cụ thể, nếu thuốc phát huy tác dụng với nhiều dạng vi khuẩn gây bệnh khác nhau, chúng được biết tới là phổ rộng. Trong khi đó, nếu loại thuốc đó chỉ phát huy hiệu quả tiêu diệt một số loại vi khuẩn nhất định, chúng được gọi là thuốc phổ hẹp.
Như vậy, khi sử dụng thuốc để điều trị bệnh, bạn đừng quên tìm hiểu thành phần, tác dụng để đảm bảo việc điều trị hiệu quả, an toàn cho sức khỏe.
2. Một số công dụng tuyệt vời của thuốc kháng sinh
Chắc hẳn mọi người đều biết, loại thuốc này được chỉ định điều trị rất nhiều dạng bệnh khác nhau. Vậy chúng thực sự sở hữu những công dụng như thế nào?
Hai dạng thuốc chính hiện nay đó là: kháng sinh phổ rộng và kháng sinh phổ hẹp.
Với khả năng tiêu diệt, kiểm soát tình hình phát triển của vi khuẩn trong cơ thể, thuốc thường được dùng trong quá trình điều trị bệnh do vi khuẩn gây nên. Ngược lại, nếu bệnh nhân mắc bệnh do sự tấn công của vi rút, việc điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ không đem lại hiệu quả tốt nhất.
Thông thường, một số căn bệnh được chỉ định sử dụng loại thuốc trên là: bệnh viêm hô hấp, viêm đường tiết niệu, viêm đường tiêu hóa,…
Tốt nhất, bạn hãy đi khám bác sĩ để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, trên cơ sở đó, chúng ta sẽ lựa chọn những loại dược phẩm phù hợp và đem lại hiệu quả điều trị bệnh tốt nhất.
3. Sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách
Dẫu biết rằng, loại thuốc này được sử dụng khá phổ biến, song không phải ai cũng biết dùng thuốc đúng cách. Điều này vô cùng quan trọng, quyết định tới kết quả của cả một quá trình điều trị bệnh.
Lựa chọn thời điểm uống thuốc là một trong những vấn đề mà bệnh nhân cần quan tâm hàng đầu. Tùy từng loại thuốc, các bác sĩ sẽ khuyến khích bạn sử dụng vào thời điểm thích hợp nhất.
Bệnh nhân nên hỏi ý kiến bác sĩ về liều lượng, thời điểm uống thuốc và thời gian sử dụng thuốc là bao lâu?
Cụ thể, thuốc kháng sinh thuộc nhóm penicillin, cephalosporin hoặc macrolid thường được khuyên dùng cách xa bữa ăn. Bạn có thể uống trước khi ăn 1 tiếng đồng hồ hoặc sau khi ăn bữa chính khoảng 2 tiếng. Bởi vì, tác dụng của dạng thuốc này có thể suy giảm do thức ăn. Cũng có thể, thuốc kém bền vững trong điều kiện môi trường dịch vị.
Trong khi đó, nhóm thuốc quinolon, nitroimidazole nên được dùng trong và ngay sau bữa ăn. Trên thực tế, loại thuốc này hầu như không bị giảm khả năng hấp thu do thức ăn. Vì thế bạn có thể sử dụng ngay khi đang ăn hoặc vừa ăn xong mà không lo lắng tác dụng thuốc suy giảm.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên hỏi bác sĩ về tần suất sử dụng, thời gian dùng khoảng bao nhiêu lâu? Nếu bạn có tiền sử dị ứng hoặc phản ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc, hãy thông báo và xin lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa ngay nhé!
4. Thuốc kháng sinh có thể gây tác dụng phụ không?
Trên thực tế, bất cứ loại thuốc nào cũng có thể gây ra một vài tác dụng phụ không mong muốn đối với bệnh nhân, thuốc kháng sinh không là ngoại lệ. Trong quá trình điều trị, bạn nên theo dõi những biểu hiện lạ, nếu chúng quá nghiêm trọng, hãy nhanh chóng tới các cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.
Trên thực tế, thuốc có thể để lại một số tác dụng phụ không mong muốn.
Loại thuốc này gây ra tác dụng phụ là vì chúng có khả năng tiêu diệt sự phát triển của vi khuẩn, bao gồm cả lợi khuẩn. Đó là lý do vì sao bệnh nhân thường gặp các tác dụng liên quan đến hệ tiêu hóa, ví dụ như: nôn mửa, đau bụng hoặc là tiêu chảy.
Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân cũng gặp phải tác dụng phụ có liên quan tới hệ thần kinh, tim mạch,… Bạn không nên chủ quan nếu đối mặt với các triệu chứng nghiêm trọng. Nguyên nhân chính gây ảnh hưởng tới các cơ quan trên đó là bạn sử dụng thuốc quá liều.
5. Hậu quả của việc lạm dụng thuốc
Nhiều người thiếu hiểu biết, bệnh gì họ cũng sử dụng kháng sinh, uống thuốc không đủ liều lượng,… Những hành động này trước mắt không gây tổn hại tới sức khỏe, nhưng về lâu về dài, chúng để lại những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Trong đó, người lạm thuốc thường bị kháng thuốc sau một thời gian dài.
Các loại vi khuẩn trong cơ thể sau khi được tiếp xúc với thuốc nhiều lần, chúng dần dần hình thành khả năng chống lại tác dụng của thuốc. Điều này đồng nghĩa với việc sử dụng thuốc không đem lại hiệu quả cao so với trước đây. Để điều trị bệnh, bạn phải dùng tới những dạng thuốc liều lượng cao, tác dụng mạnh hơn.
Lạm dụng thuốc gây ra tình trạng kháng thuốc, quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn hơn.
Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, vi khuẩn phát triển mạnh mẽ, trở thành loại vi khuẩn siêu kháng thuốc. Đối với tình huống này, việc điều trị bệnh gặp rất nhiều khó khăn. Thậm chí, nhiều bệnh nhân đã bị đe dọa tới tính mạng vì thuốc kháng sinh không còn phát huy tác dụng, hiệu quả.
Đây là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng mà bạn nên lưu ý. Chúng ta nên nghiên cứu thật cẩn thận trước khi quyết định sử dụng thuốc. Chỉ trong trường hợp thực sự cần thiết, bệnh nhân mới dùng thuốc để tránh nguy cơ kháng thuốc. Điều này đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe của chính bạn.
Như vậy, chúng ta không thể tự ý sử dụng thuốc một cách bừa bãi, không theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là thuốc kháng sinh. Tốt nhất, bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ và tuân thủ theo hướng dẫn của họ trong suốt quá trình điều trị. Nếu như bạn gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn, hãy tới các cơ sở y tế để được theo dõi, xử lý kịp thời, tránh những hậu quả xấu.