Tin tức Ba Vì
Chay là loại quả không phổ biến lắm hiện nay, cây ra hoa vào cuối xuân - khoảng tháng 3, tháng 4, Quả mọc thành chùm xinh xắn, mịn màng lông tơ, đến cuối hè thì trái chín vàng ươm, có năm chay cho quả hai lần, còn gọi là chay chiêm. Chay thân gỗ, rất dễ đậu quả, mỗi mùa chay, cả cây trĩu trịt. Chái chay nếp ăn ngọt ngọt chua chua rất ngon
Cây chay là một loài cây lớn, cao khoảng 15 m. Thân cây vỏ xám, lá màu xanh lục, nhẵn mặt trên; mặt dưới có lông tơ màu hung. Dạng lá hình bầu dục, đầu lá nhọn mũi, dài khoảng 10 cm, rộng 5 cm. Cây chay ra hoa vào cuối xuân khoảng tháng 3, tháng 4. Đến cuối hè [ khoảng tháng 7 - 9 ] thì quả chín. Quả chay ăn được, khi chín màu vàng, ruột hồng có vị chua.
Quả chay thường được sử dụng:
- Cây chay được trồng để lấy vỏ cốt để ăn trầu. Vỏ chay khô có vị chát. Rễ chay cũng cùng một công dụng.
- Quả chay có thể ăn được, có khi dùng nấu canh chua.
- Quả và rễ còn có thể dùng để làm thuốc, có thể ăn tươi hoặc phơi khô dùng dần.
Chay là giống quả lắm nhựa. Hái trên cây không cẩn thận cũng có thể khiến vạt áo sáng màu đi tong. Bà nội thường có thói quen, hái chay từ trên cây xuống ngâm ngay vào chậu nước gạo, thái mỏng lát chay nếu cần, làm thế này để vừa tiện trong khâu chế biến, lại khiến món ăn ngon hơn. Ngày hè, người dân thích nhất chay dầm nước rau muống luộc, Rau muống luộc chín, vớt ra rồi thả trái chay vào, nấu cho chín. Phải nhớ là không nên cho chay và rau vào cùng lúc vì sẽ làm cho rau chuyển sang màu đỏ quạch. Ăn mỗi rau với nước canh thôi cũng khiến rất đưa cơm. Quả Chay kho cá thì cần cầu kỳ hơn. Quả chay thái lát trải đều xuống đáy nồi. Xếp lần lượt một lớp cá, một lớp chay, thêm riềng, sả, ớt, hạt tiêu, nước hàng [kẹo đắng], phủ thêm một lớp chay lên trên cùng. Đổ xâm xấp nước vào nấu đến khi trong nồi còn sền sệt thì bắc ra. Đảm bảo nồi cá kho đã thơm ngào ngạt. Cá kho với quả chay đặc biệt khi bao nhiêu cái béo, cái ngon của cá ngấm cả vào lát chay. Xới bát cơm nóng, nhẩn nha thêm vài lát chay kho cá, thấy cái mằn mặn, chua chua, béo ngậy trong lát quả quen, mới thấy cái ngon đâu phải đến từ những thứ cao lương mĩ vị.
Theo kinh nghiệm dân gian, quả chay còn được biết đến như là một vị thuốc quý, và thường làm món quà quê cho người phương xa…
Một số hình ảnh
Chùm chay hai quả
Quả chay ở Ba Vì
Trái chay nếp thơm ngọt
Cây chay quả trĩu trịt
Dù không có nhiều loại cây trái đa dạng như miền Tây, nhưng cũng không thể phủ nhận rằng miền Bắc nước ta có rất nhiều loại quả "độc quyền". Điển hình là các loại quả như vải, mận, đào... và đặc biệt, ở một vài tỉnh còn có một loại quả rất thú vị mà ngay cả những người sống ở miền Bắc cũng chưa chắc đã biết.
Hãy thử xem clip dưới đây xem bạn có đoán được không nhé!
Một loại quả có đầy ở miền Bắc nhưng lại rất ít người biết, giá "rẻ bèo" nhưng không phải lúc nào cũng mua được
Đến đây, nếu bạn vẫn chưa nhận ra, hay chưa đoán được là quả gì, thì câu trả lời chính là: Quả chay. Nghe rất lạ đúng không? Thật ra, nếu bạn biết đến các thành phần của trầu cau thì cái tên này cũng đã từng xuất hiện rồi đó.
Cây chay là một loại cây mọc nhiều ở các tỉnh miền Bắc nước ta, gắn liền với quả cau, miếng trầu. Thân vỏ của cây chay được dùng để ăn trầu, giúp cho miếng trầu thêm mùi thơm và màu đỏ thắm.
Quả chay có vị chua, khi chín thì hơi chua ngọt. Chính vì thế, người ta thường dùng để làm các món ăn như kho cá, nấu canh chua, thế nên ai hay nấu ăn thì có lẽ sẽ biết đến loại quả này. Ngoài dùng chay tươi, nhiều người còn thái quả chay phơi khô để dùng dần.
Ngoài ra, quả chay khi chín ăn cũng rất thú vị nên được rất nhiều người săn lùng. Phần ruột chay chín thường có màu hồng hoặc cam, tuỳ loại. Giá mua quả chay rất rẻ, thế nhưng không phải mùa nào cũng có nên để "săn" được thì phải chờ đúng mùa.
Cây chay thuộc cây gỗ, có tên khoa học là Artocarpus tonkinensis, chủ yếu được trồng ở khu vực Đông Nam Bộ của Việt Nam. Tên gọi khác của cây này chính là cây chay vỏ tía hay cây chay Bắc Bộ.
Hầu hết các bộ phận của cây chay đều sử dụng được, có thể là trực tiếp hay gián tiếp. Rễ chay và vỏ có vị chát thường sử dụng để ăn trầu. Lá dùng để phơi khô và sử dụng trong các bài thuốc Nam chữa bệnh. Quả chay dùng để nấu ăn, được xem như là 1 loại gia vị tạo độ chua cho các món ăn.
Xem thêm:
- Cải bẹ xanh chữa bệnh gút có hiệu quả không?
- Top 10 thảo dược chữa bệnh gout
Hình ảnh cây chay
Chiều cao trung bình của cây chay vào khoảng 15m.
Thân chay màu xám. Lá màu xanh lục, có hình bầu dục với mặt trên của lá nhẵn, mặt dưới có lông tơ màu hung nâu.
Vào tháng 3 hoặc đầu tháng 4, chay bắt đầu ra hoa và sẽ được thu hoạch vào đầu mùa mưa. Quả chay có kích thước khá nhỏ với nhiều hình dáng kỳ lạ. Khi chín, chúng chuyển sang màu vàng, ruột hồng, khi ăn có vị chua. Do vậy mà người dân thường sử dụng quả chay trong các món canh chua hay món kho. Bên cạnh đó, chay cũng được sử dụng như một vị thuốc trong Đông y. Vậy những tác dụng ấy là gì? Mời các bạn tiếp tục theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Cách trồng cùng kỹ thuật chăm sóc cây chay
- Cây chay rất dễ trồng, có thể trồng quanh năm, nhất là vào đầu mùa mưa. Cây chay thích hợp với đất feralit, nên nếu trồng ở loại đất này, cây phát triển rất tốt.
Cây dễ chăm sóc, ít sâu bệnh, có thể bón lót bằng phân hữu cơ
Chay thích hợp với khí hậu nóng ẩm, ưa ẩm, ưa sáng nên trồng ở nơi thoáng đãng, có diện tích đủ rộng để cây dễ phát triển.
Tác dụng của quả chay với sức khỏe con người
Ngoài công dụng để làm thực phẩm thì chay cũng có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người, cụ thể là
Tốt cho hệ tiêu hóa
Do trong quả chay có chứa nhiều thành phần có tác dụng hỗ trợ và kích thích hệ tiêu hóa như acid amin, enzyme phân giải, men béo,...nên rất tốt cho hệ tiêu hóa. Do vậy, chúng thường được bổ sung vào khẩu phần ăn.
Ngăn ngừa ung thư
Khi chay chín, quả sẽ mọng nước hơn và vị chua cũng tăng lên so với lúc xanh. Theo các chuyên gia, trong thành phần của quả chay chín có benzaldehyde - chất có khả năng ngăn ngừa ung thư tuyệt vời đồng thời hạn chế sự phát triển của ung thư hạch và vú mà không gây ảnh hưởng đến các tế bào bình thường.
Tốt cho hệ tim mạch
Chính những enzyme phân giải và men béo có trong quả chay có tác dụng rất tốt cho việc giảm mỡ máu, giảm huyết áp đồng thời ngăn chặn một số vấn đề liên quan đến tim mạch.
Ngoài ra, Viện Hóa học, viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng đã nghiên cứu về những ứng dụng của quả chay, cây chay trong điều trị một số bệnh về xương khớp như đau thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm hay nhược cơ,...
Kháng viêm, giảm sưng
Bên cạnh những tác dụng trên, quả chay còn được biết đến như là một loại thuốc trong dân gian với công dụng chống viêm, giảm sưng,... Cách dùng cũng khá đơn giản, bạn có thể ăn trực tiếp thịt quả. Nhưng nếu là chay khô, bạn cũng có thể ăn 3 quả một lần, như vậy cũng tương đương với 1 quả chay tươi rồi đấy.
Ngoài ra, trong y học cổ truyền, rễ và lá chay có công dụng chữa đau lưng, làm chắc chân răng. Đặc biệt hơn, một số bài thuốc dân gian chữa viêm khớp dạng thấp, đau nhức xương khớp, mỏi gối thậm chí có tác dụng cải thiện bệnh gout hiệu quả..
Quả chay ăn như thế nào?
Quả chay bạn có thể ăn trực tiếp, nhưng do có vị chua nên bạn có thể chấm kèm thêm một chút muối ớt. Hay một cách chế biến khác cũng được nhiều người áp dụng là chế biến thành một số món ăn ngon và hấp dẫn như
Quả chay ngâm rượu
Chay có vị chua, tính bình với công dụng thu liễm, thanh nhiệt và cầm máu, khai vị đồng thời hỗ trợ hệ tiêu hóa. Bên cạnh đó, rễ chay cũng có vị chát, tác dụng làm săn se.
Như vậy, khi ngâm quả chay với rượu có tác dụng gì?
Bồi bổ sức khỏe
Kích thích hệ tiêu hóa, giúp ăn ngủ ngon hơn
Bổ máu
Cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp hiệu quả
Chuẩn bị nguyên liệu
Quả chay tươi chín: 1kg
Đường trắng: 300 gam
Rượu trắng: 4 - 5 lít
Cách thực hiện
Quả chay được rửa sạch, bỏ đi những quả dập nát, thối để đảm bảo chất lượng. Để quả chay thật ráo nước
Bổ chay làm đôi [nếu quả chay to có thể bổ làm 4]. Lần lượt cho một lớp quả chay vào bình, 1 lớp đường lên trên cho tới khi hết nguyên liệu đã chuẩn bị.
Thêm rượu vào bình ngâm, đậy nắp lại và đặt ở vị trí thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.
Ngâm trong khoảng 3 tháng. Như vậy là bạn đã có bình rượu chay để thưởng thức rồi đấy.
Chú ý: Khi ngâm rượu chay, bạn có thể không cần dùng đến đường. Thế nhưng, nếu không sử dụng đường thì bạn nên thay rượu trắng bằng rượu nếp cái hoa vàng để rượu sẽ đạt chất lượng ngon nhất.
Quả chay nấu canh chua
Nguyên liệu
Cá trắm hay bất kì loại cá nào bạn thích
Cà chua: 2 quả
Su hào: 1 củ
Quả chay: 2 quả
Hành lá. hành khô, thì là
Một số gia vị như mì chính, muối, dầu ăn
Cách nấu
Thực hiện sơ chế các loại rau gia vị và su hào, thái su hào và cà chua bổ múi cau
Làm sạch cá, đánh vảy, để ráo nước
Hành khô phi thơm, thêm cà chua, su hào cùng chút gia vị, đảo đều. Cho cá trắm vào nồi, thêm nước vừa đủ. Sau đó thêm quả chay và đun với lửa nhỏ khoảng 15 phút.
Dầm quả chay, bỏ phần vỏ chay, thêm nước đồng thời nêm nếm gia vị vừa miệng. Đun sôi.
Cuối cùng, thêm rau gia vị vào nồi. Tắt bếp.
Vậy là món quả chay nấu canh chua đã hoàn thành rồi đấy.
Quả chay kho cá
Quả chay kho cá không còn là món ăn quá xa lạ trong mâm cơm của người Việt. Không chỉ hấp dẫn bởi mùi vị, màu sắc mà món ăn này thông dụng bởi cách làm khá đơn giản.
Nguyên liệu
Cá trắm hoặc bất kỳ loại cá nào bạn thích
Thịt ba chỉ: 100 gam
Cà chua: 2 quả
Quả chay: 2 quả
Gia vị: hành khô, gừng, ớt, mì chính, muối.
Cách thực hiện
Cá được làm sạch, bỏ màng đen, vảy. Ướp cá với 1/2 thìa cà phê muối và đem chiên qua với chút dầu
Các nguyên liệu khác cũng được sơ chế. Cà chua được xếp vào đáy nồi, thêm các nguyên liệu khác gồm cá, gừng, thịt ba chỉ, quả chay và gia vị sao vừa ăn.
Đặt chảo lên bếp, làm nóng, và thêm chút đường. Đun đến khi đường chuyển màu cánh gián. Tắt bếp. Cho đường vừa thắng này vào nồi cá
Để nồi cá lên bếp và đun với lửa nhỏ đến khi thịt cá chín mềm và nước gần cạn là được.
Nồi cá thơm ngon này chắc chắn bạn sẽ rất "tốn" cơm đấy!
Quả chay khô để sử dụng quanh năm
Quả chay thu hoạch vào mùa hè nhưng nếu bạn muốn sử dụng chay được lâu hơn thì có thể thực hiện theo cách dưới đây nhé. Hiện nay, ngoài cách phơi khô như truyền thống thì có thể sử dụng máy sấy hoa quả nhằm tiết kiệm thời gian đồng thời cũng đem lại hiệu quả cao hơn.
Các bước thực hiện như sau
Quả chay rửa sạch, để cho ráo nước
Thái chay thành các lát mỏng
Xếp từng miếng chay vào khay sấy và đặt máy ở nhiệt độ 70 độ C trong khoảng 3 giờ
Giảm nhiệt độ còn 50 độ C, độ ẩm 20% và sấy trong khoảng 5 tiếng nữa là được.
Một chú ý nho nhỏ dành cho bạn về thời gian sấy chay chính là phụ thuộc vào độ dày mỏng khi thái lát. Do vậy, sau khoảng thời gian trên, chay vẫn chưa khô đảm bảo chất lượng thì có thể tăng thời gian sấy lên nhé.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây chay
Ngoài bộ phận dùng là quả chay, lá và rễ chay còn được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc dân gian để chữa bệnh
Chữa đau lưng, mỏi gối, tê thấp
Chuẩn bị
Rễ chay 20g
Thổ phục linh 15g
Thiên niên kiện 16g
Nước 600ml
Cách thực hiện
Các nguyên liệu rửa sạch, để ráo nước
Thêm chúng vào nồi, sắc đến khi còn 200ml nước thì tắt bếp. Chia 2 lần uống / ngày.
Bài thuốc chữa đau răng bằng rễ chay
Chuẩn bị: 40g rễ chay
Thực hiện: rễ chay giã nát và ngậm nhiều lần trong ngày
Bài thuốc chữa rong kinh, bạch đới
Chuẩn bị
Rễ chay: 50g
Rễ cỏ tranh: 50g
Cách thực hiện
Rễ cỏ tranh và rễ chay cho vào nồi và sắc lấy nước uống.
Quả chay bán ở đâu? Giá bao nhiêu?
Do chay được trồng nhiều ở các tỉnh Đông Bắc Bộ nên bạn có thể dễ dàng tìm mua loại quả này ở các khu chợ. Giá chay khá rẻ, dao động ở mức 15.000 - 25.000 đồng/ 1kg.
Nếu khó có thể tìm mua chay tươi, bạn có thể mua chay khô trên các trang thương mại điện tử với giá 27.000 - 30.000 đồng / 100gr hay 250.000 - 260.000 đồng/ 1kg.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về quả chay là gì đồng thời là tác dụng của quả chay và cách chế biến loại quả này. Đồng thời biết thêm được sự phong phú của nguồn dược liệu nước ta.
Nếu có bất kỳ băn khoăn, thắc mắc nào về thực phẩm này hay liên quan đến bệnh gout, hãy gọi ngay cho chúng tôi theo hotline
02163 541 383
Đừng quên like, share và đánh giá nếu bạn cảm thấy bài viết này hữu ích nhé, Duockienminh cảm ơn độc giả nhiều!