Vitamin A là một vitamin tan trong dầu rất cần cho thị giác, cho sự tăng trưởng và phát triển, duy trì biểu mô. Khi được sản xuất thành thuốc, hoạt chất này có thể được phối hợp với các vitamin khác hay riêng lẻ. Thuốc chứa vitamin này thường ở dạng viên nang mềm, viên nang cứng hay có khi là dung dịch uống, siro.
Hàm lượng thuốc chỉ chứa vitamin A thường là 5000 IU. Ở dạng phối hợp, hàm lượng có thể giảm xuống, ví dụ như:
- Vitamin A 2500 IU + vitamin D3 2500 IU
- Vitamin A 1000 IU + vitamin D3 100 IU + vitamin E 10mg + vitamin C 12mg
- Vitamin A 2000 IU + vitamin B1 10mg + vitamin B6 6mg + vitamin B12 60mcg
Tìm hiểu chung
Vitamin A thường được sử dụng cho trong các trường hợp:
Một số tác dụng khác của thuốc không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt nhưng bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng. Bạn chỉ sử dụng thuốc này để điều trị một số bệnh lí chỉ khi có chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Liều dùng vitamin A cho người lớn
Sử dụng theo liều lượng chỉ định của bác sĩ. Tùy từng bệnh lý và tình trạng sức khỏe mà liều dùng ở mỗi người có thể khác nhau.
- Liều dùng thông thường cho người lớn mắc bệnh thiếu hụt vitamin A, không liên quan đến bệnh khô mắt: uống 100.000 IU uống hoặc tiêm bắp trong ba ngày, tiếp theo là 50.000 IU mỗi ngày trong hai tuần. Sau hai tuần, bạn dùng liều hàng ngày 10.000-20.000 IU trong vòng hai tháng.
- Liều dùng thông thường cho người lớn trong chương trình can thiệp cộng đồng: dùng liều duy nhất 20.000 IU uống mỗi tháng trong vòng 6 tháng, 4 tháng hoặc 1 tháng.
- Liều dùng thông thường cho người lớn mắc bệnh gan: dùng liều hàng ngày là 5.000 IU trong 6 tháng hoặc 10.000 IU trong 4 tháng.
Liều dùng vitamin A cho trẻ em
Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Liều khuyến cáo trong dự phòng và điều trị thiếu vitamin A cho trẻ em trên 8 tuổi:
- Dự phòng thiếu vitamin: uống 5000 IU/ ngày, uống một đợt khoảng 1–2 tuần. Trẻ em nhỏ hơn 8 tuổi uống 5000 IU/ lần, tuần 3 lần, uống một đợt trong 1–2 tuần.
- Điều trị thiếu vitamin: uống 15000 IU/ ngày, mỗi đợt khoảng 1–2 tuần dưới sự theo dõi của bác sĩ.
Cách dùng
Làm sao để uống vitamin A đúng cách?
Để tác dụng của vitamin A phát huy tối đa, bạn nên sử dụng thuốc theo chỉ dẫn trên nhãn hoặc chỉ định của bác sĩ. Cách uống vitamin A phổ biến nhất là nuốt thuốc viên nang hoặc viên nén trong trường hợp sử dụng loại này. Trong trường hợp uống thuốc vitamin A dạng lỏng, hãy đo thuốc bằng thìa đo hoặc cốc đo liều chuyên dụng thay vì thìa ăn thông thường. Ngoài ra, bạn cần lưu ý không dùng nhiều hoặc ít hơn so với liều khuyến cáo.
Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Tác dụng phụ
Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng vitamin này?
Việc sử dụng vitamin có thể dẫn đến phản ứng dị ứng nếu bạn bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong thuốc. Hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất nếu bạn mắc bất kỳ dấu hiệu nào sau đây: phát ban, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi, họng.
Ngoài ra, bạn có thể gặp phải một số tác dụng không mong muốn khi sử dụng vitamin A liều cao hoặc dài ngày như:
- Tiêu chảy
- Chán ăn
- Chóng mặt
- Buồn ngủ
- Sẩn ngứa, viêm da tróc vảy
- Đau xương khớp
- Biến đổi cấu trúc của da và móng [giòn, dễ gãy]
- Tăng canxi máu
Không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ như trên. Nếu gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào khi uống thuốc, hãy thông báo ngay cho bác sĩ.
Thận trọng trước khi dùng
Trước khi dùng thuốc vitamin A, bạn nên biết những gì?
Thuốc này chống chỉ định cho:
- Người bệnh thừa vitamin A
- Phụ nữ có thai
- Mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc
Bạn cần thận trọng khi dùng chung với các thuốc khác cũng có chứa vitamin A để tránh uống liều quá cao.
Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú
Thời kỳ mang thai: tránh dùng vitamin A hay các chế phẩm tổng hợp cùng loại như isotretinoin với liều cao [≥ 10.000 IU/ ngày] vì có khả năng gây quái thai.
Thời kỳ cho con bú: phụ nữ cần bổ sung thêm vitamin này hàng ngày để bổ sung cho bé qua sữa mẹ. Sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ với liều lượng phù hợp.
Tương tác thuốc
Vitamin A có thể tương tác với thuốc nào?
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc mà bạn đang dùng [bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng] để đưa cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Bạn không nên tự ý dùng, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc khi không có sự cho phép của bác sĩ.
Một số thuốc có khả năng gây tương tác khi sử dụng chung với vitamin này là:
- Neomycin, cholestyramin, parafin lỏng
- Các thuốc tránh thai đường uống
- Isotretinoin
Thức ăn và rượu bia có tương tác với vitamin này không?
Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến vitamin A?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Bạn nên báo cho bác sĩ biết nếu mình có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Bảo quản
Bảo quản nơi khô ráo, tránh ánh sáng, ở nhiệt độ không quá 30ºC. Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Vitamin A là loại vitamin mà cơ thể cần bổ sung mỗi ngày từ bên ngoài, có thể từ nguồn thực phẩm hoặc chế phẩm với liều lượng phù hợp cho từng đối tượng. Chuyên gia MEDLATEC sẽ hướng dẫn bạn thời gian và liều lượng bổ sung vitamin A đúng qua bài viết dưới đây.
1. Bổ sung Vitamin A từ thực phẩm
Bổ sung vitamin A từ thực phẩm luôn được ưu tiên bởi đây là giải pháp lâu dài để phòng chống việc thiếu vitamin A cũng như các vi chất khác với cơ thể. Vitamin A bổ sung từ chế phẩm chỉ nên áp dụng cho giai đoạn nhất định hoặc các trường hợp đặc biệt.
Vitamin A là dưỡng chất cơ thể cần mỗi ngày
Với chế độ dinh dưỡng ở Việt Nam, đa phần trẻ vẫn chưa được cung cấp đủ lượng vitamin A cần thiết. Bổ sung một số loại thực phẩm giàu vitamin A dưới đây vào bữa ăn, chắc chắn bạn sẽ không cần lo lắng về tình trạng thiếu hụt vitamin này nữa.
1.1. Cà rốt
Cà rốt chứa lượng vitamin A rất lớn, một bát cà rốt cắt nhỏ cung cấp hơn 300% lượng cơ thể cần.
1.2. Gan động vật
Gan động vật rất giàu vitamin A, đó là do cơ chế tích trữ vitamin A nên có thể sử dụng loại thực phẩm này cải thiện trong bữa ăn.
Trong bí ngô chứa lượng vitamin A rất lớn
1.3. Bí ngô
Cứ 100g bí ngô trung bình cung cấp đến 170% lượng vitamin A cơ thể cần.
1.4. Khoai lang
Một củ khoai lang nhỏ đã cung cấp đủ lượng vitamin A cần thiết cùng nhiều dinh dưỡng khác tốt cho tiêu hóa.
1.5. Ớt chuông đỏ
Lượng vitamin A có trong ớt chuông rất dồi dào. Ngoài ra, loại thực phẩm này còn chứa lượng lớn chất chống oxy hóa, carotenoids, giúp tăng cường sức khỏe hiệu quả.
Một quả ớt chuông đỏ đáp ứng được 42% nhu cầu vitamin A hàng ngày của cơ thể.
1.6. Cần tây
Nhiều chị em sử dụng cần tây như thần dược cho làn da nhưng ít ai biết trong cần tây rất còn rất giàu vitamin A.
1.7. Sữa và chế phẩm từ sữa
Bổ sung sữa và các chế phẩm từ sữa là rất cần thiết, ngoài giúp bổ sung vitamin A, loại thực phẩm này còn cung cấp nhiều dưỡng chất khác như canxi, chất béo,...
2. Bảo quản và bổ sung vitamin A đúng cách
Để phát huy tối đa tác dụng của vitamin A, chắc chắn bạn nên tìm hiểu để bảo quản và uống đúng cách.
2.1. Cách bảo quản vitamin A
Vitamin A cần được bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ánh nắng trực tiếp và tránh độ ẩm quá cao. Bạn có thể tìm hiểu rõ hơn về cách bảo quản sản phẩm vitamin A đang sử dụng ghi trên bao bì hoặc hỏi dược sĩ.
Bảo quản vitamin A ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp
Khi vitamin A quá hạn hoặc không thể sử dụng, hãy loại bỏ đúng cách, không vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước.
2.2. Cách bổ sung vitamin A đúng cách
Các viên uống bổ sung vitamin A chứa hàm lượng lớn hoạt chất trong sản phẩm nhỏ, vì thế cần uống đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ hoặc chỉ dẫn trên dán nhãn. vitamin A thường ở dạng viên nang hoặc viên nén, có thể uống nuốt bình thường sau khi ăn. Còn vitamin A dạng lỏng cần dùng thìa đo, cốc đo chuyên dụng để cân liều dùng, không dùng thìa ăn.
Việc bổ sung nhiều hơn hay ít hơn lượng vitamin A khuyến cáo đều không tốt cho sức khỏe cũng như hiệu quả điều trị.
2.3. Khi nào cần bổ sung vitamin A?
Cụ thể, liều dùng vitamin A khuyến cáo cho từng đối tượng như sau:
Người trưởng thành
Với những người thiếu hụt vitamin A, cần bổ sung và không mắc bệnh khô mắt thì liều khuyến cáo là 100.000 UI trong 3 ngày đầu [có thể ở dạng uống và tiêm bắp]. 2 tuần sau đó áp dụng liều 50.000 IU mỗi ngày, sau đó liều kéo dài 10.000 - 20.000 IU trong 2 tháng tiếp.
Sử dụng vitamin A đúng theo liều lượng khuyến cáo
Các đối tượng đặc biệt khác áp dụng liều bổ sung vitamin A như sau:
Người trưởng thành bổ sung vitamin A theo chương trình cộng đồng: 20.000 IU mỗi tháng kéo dài trong 1 - 6 tháng tùy chương trình.
Người mắc bệnh viêm khớp: 0.5 mg/kg cân etretinate uống trong 4 tuần, sau đó giảm liều 0.25 mg/kg hàng ngày.
Người mắc bệnh ung thư vú: 1000 - 6000 mg retinol và 3000 - 10000 IU vitamin A mỗi ngày.
Người mắc bệnh ung thư dạ dày: 5.000 IU và 50.000 IU mỗi tuần.
Hỗ trợ giảm tác dụng phụ khi điều trị ung thư: 100.000 IU dạng tiêm mỗi tuần.
Người mắc bệnh ung thư cổ tử cung: Bổ sung vitamin A theo chỉ định duy trì 1 - 3 năm.
Người mắc bệnh ung thư đại trực tràng: 25.000 IU vitamin A cùng 30mg tiền chất beta carotene hàng ngày, kéo dài nhiều năm.
Hỗ trợ điều trị cho người mắc HIV: Phụ nữ và trẻ em dùng vitamin A liều cao trong 2 năm là 400.000 IU ở người trưởng thành là 50.000 IU ở trẻ nhỏ.
Người mắc bệnh gan: 5.000 IU vitamin A hàng ngày trong 6 tháng hoặc liều cao 10.000 IU trong 4 tháng.
Người mắc bệnh ung thư phổi: 20 - 50 mg beta carotene uống hàng ngày hoặc cách ngày.
Người mắc bệnh viêm võng mạc sắc tố: 15.000 IU vitamin A palmitate hàng ngày.
Người mắc bệnh ung thư da: 100.000 IU vitamin A hàng ngày theo đường uống.
Trẻ em
Với trẻ em muốn sử dụng vitamin A để thúc đẩy tăng trưởng, liều bổ sung khuyến cáo là 60mg, chia thành 1 - 6 liều cách nhau 4 - 6 tháng kéo dài 12 tuần trở lên.
Trẻ em có thể bổ sung vitamin A để thúc đẩy tăng trưởng
Các đối tượng đặc biệt khác sẽ dùng liều vitamin A cao hơn như sau:
Trẻ mắc bệnh bạch cầu cấp tiền tủy bào: 24 - 45 mg tất cả dạng trans acid Retinoic hàng ngày.
Trẻ mắc bệnh thiếu máu: 3000 mg vitamin A dạng uống hàng ngày, kéo dài 2 tháng.
Trẻ sinh non hoặc mắc bệnh loạn sản phế quản phổi: 2000 IU vitamin A đường uống hàng ngày hoặc 4000 IU vitamin A uống mỗi tuần 3 lần.
Trẻ mắc bệnh xơ nang [trên 8 tuổi]: 3000 mg retinol hàng ngày.
Trẻ mắc bệnh sốt rét: Trẻ từ 6 - 60 tháng tuổi dùng 1 viên nang 200.000 IU vitamin A mỗi 3 tháng 1 lần.
Nếu cần tư vấn thêm về liều bổ sung vitamin A với trường hợp cụ thể, hãy liên hệ với bác sĩ MEDLATEC qua điện thoại 1900565656.