Cá dĩa bao lâu thì đẻ
Skip to content
Show
Cá Dĩa được xem là vua của hồ cá, là loài cá cảnh nước ngọt với vẻ ngoài rất là xinh đẹp với nhiều màu sắc. Nhiều người nuôi cá kinh nghiệm khi đề cập về cá Dĩa thường hay than phiền rằng chúng rất khó nuôi, thậm chí sinh sản còn khó hơn, chúng đòi hỏi những điều kiện nuôi dưỡng đặc biệt và hoàn toàn không đáng để cố gắng. Để hiểu rỏ hơn về vấn đề này, mời các bạn hãy cùng theo dõi trong bài viết dưới đấy nhé. Cá Dĩa xuất xứ từ Nam Mỹ, dòng sông Amazon là dòng sông quê hương nổi tiếng của các dòng cá cảnh nước ngọt. Theo Schultz (1960) cá Dĩa được phân loại như sau: Cá Dĩa có hình dĩa tròn, dẹp ngang, màu sắc rất đa dạng với rất nhiều đốm và hoa văn trên cơ thể ( Đoàn Khắc Bộ, 2007; Nguyễn Thị Thanh Hiền, 1993). Đầu ngắn, mắt khá lớn và linh động. Các vi phát triển, vi ngực và vi đuôi là những tia vi mềm. Đường bên không hoàn toàn, đường bên phía trên từ nắp mang đến giữa thân, đường bên phía dưới từ giữa thân đến cuống đuôi. Trên thân có nhiều sọc đứng, tùy theo loài mà các sọc này có số lượng và độ đậm nhạt khác nhau. Cá Dĩa có phân bố tự nhiên ở vùng Amazon (Nam Mỹ), nơi có nhiệt độ nước trung bình từ 28 – 30 độ C và độ pH thấp khoảng 6,4, ngoài ra còn một số loài có thể sống ở mức pH khoảng 4 (Nguyễn Minh ,1998 và Đoàn Khắc Bộ, 2007). Cá dĩa được đưa vào nuôi đầu tiên ở Mỹ vào những thập niên 50 của thế kỹ 19. Sau đó lan dần sang các nước châu Á như Hông Kông, Đài Loan, Singapor, Thái Lan… So với một số loài cá khác, thời gian phát triển phôi của cá Dĩa thì khá dài. Tính từ lúc cá mẹ vừa đẻ trứng, thì khoảng 60 giờ ở nhiệt độ 30 độ C và 65 – 72 giờ ở nhiệt độ 26 – 28 độ C thì cá nở (Đoàn Khắc Bộ, 2007). Cá bột mới nở có kích thước khoảng 1,2 – 2 mm. Sau 5 – 6 tuần tuổi cá có chiều dài khoảng 2,4 – 2,5cm và cá từ 5 – 6 tháng tuổi trở lên thì màu sắc trên cơ thể mới hiển thị đầy đủ. Theo một số nghệ nhân ở thành phố Hồ Chí Minh cá Dĩa có thể tuổi thọ trung bình khoảng 8 năm, nhưng có một số con cũng có thể sống từ 12 – 13 năm. Cá Dĩa có dạ dày đặc biệt, phân nhánh và có vách dày. Ruột cá dĩa tương đối ngắn, miệng nhỏ và răng hàm gồm một hàng những gai nhỏ hình chóp. Từ những đặc điểm trên, có thể nhận định cá Dĩa là loài cá ăn động vật (Nguyễn Thị Thanh Hiền, 1993 ). Sau khi nở cá con sẽ bám và ăn các chất nhờn trên cơ thể cá bố mẹ. Giai đoạn này kéo dài từ 12 – 14 ngày (Đoàn Khắc Bộ,2007). Lúc này cá con ăn được các thức ăn tự nhiên như Artermia, Moina, Daphnia. Cá từ 3 tuần tuổi trở lên có thể ăn được các loại thức ăn như trùn chỉ, tim bò, lăng quăng, ròng ròng (Thomas A. Giovanetti 1991, Nguyễn Minh 1998, Đoàn Khắc Bộ 2007). Thức ăn cho cá Dĩa cần phải được thay đổi thường xuyên, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sinh trưởng và sự lên màu của cá vì màu sắc của cá Dĩa phụ thuộc rất nhiều vào thức ăn và môi trường nuôi (Bùi Minh Tâm 2008). Ngoài các loại thức ăn trên, trong quá trình nuôi cũng cần bổ sung thêm các loài vitamin như vitamin A, D,… Nếu thiếu các loại vitamin này cá có thể bị một số bệnh như kém ăn, chậm phát triển, màu sắc nhợt nhạt, xương bị giòn và mang bị biến dạng. Tuổi thành thục của cá Dĩa là khoảng 10 – 12 tháng (Bùi Minh Tâm 2008, Đoàn Khắc Bộ 2007). Trong thời kỳ phát dục cá có màu sắc rất sặc sỡ. cá mái thường hung hăng hơn cá trống và hay cắn vào cá trống để báo hiệu đã sẵn sàng cho việc sinh sản. Đôi khi cả hai con bơi sát vào nhau, đầu hướng lên trên, thỉnh thoảng giật đuôi về đối phương. Đối với cá Dĩa không có đặc điểm nào đáng tin cậy trong việc phân biệt đực cái. Chỉ đến giai đoạn sinh sản mới có thể phân biệt được giới tính dựa trên hình dạng của gai sinh dục. Gai sinh dục của cá đực thì ngắn và nhọn hơn, trong khi cá mái thì dài và cùn hơn (Nguyễn Minh 1998). Ngoài ra cũng có thể phân biệt dựa vào một số đặc điểm như cá đực thường có có hình dáng to, đầu hơi gù, vây bụng xệ xuống, dưới bụng vùng giáp vây lõm vào trông rất rõ. Cá cái thường nhỏ hơn cá đực, đầu thẳng, phần bụng phía sau vây dưới thẳng theo chiều cong của toàn bộ bụng cá (Bùi Minh Tâm 2008). Trước khi đẻ vài ngày, cá có hiện tường rùng mình, rung toàn thân, xếp vây lại, đôi lúc đứng yên tại chỗ, ít bắt mồi. Cá cái đẻ theo chiều dọc của giá thể, cá đực cũng theo hướng đó tiết tinh thụ tinh cho trứng. Trong tự nhiên, giá thể cho cá đẻ có thể là thực vật thủy sinh có lá to, hoặc những tảng đá ở tầng đáy. Sức sinh sản của cá Dĩa khoảng 200 – 800 trứng tùy theo độ tuổi. Đối với lần sinh sản đầu tiên, cá Dĩa thường chỉ đẻ khoảng 150 – 200 trứng và khả năng giữ con cũng rất kém. Cá Dĩa có thể sinh sản quanh năm nhưng vào mùa lạnh thì đẻ ít hơn. Thời gian tái phát dục của cá phụ thuộc nhiều vào thức ăn, sự chăm sóc và sức khỏe của cá bố mẹ. Có khi vài ngày là cá có thể sinh sản trở lại, nhưng có khi kéo dài một tháng hoặc hơn. Ngoài ra thời gian cá con bám trên cơ thể cũng ảnh hưởng đến thời gian tái phát dục của cá bố mẹ (Bùi Minh Tâm 2008, Đoàn Khắc Bộ 2007). Cá Dĩa là loại cá cảnh khó nuôi nhất trong các loại cá cảnh nước ngọt nhiệt đới bởi vì cá Dĩa có rất nhiều điểm khác biệt về nhu cầu sinh thái, đặc điểm sinh học so với họ hàng cá Rô phi của chúng nói riêng và các loài cá cảnh nước ngọt nhiệt đới nói chung. Do đó trong điều kiện nuôi, cần chú ý 2 đặc điểm sau: Thứ nhất: cá Dĩa là loài cá nhạy cảm nhất, đặc biệt nhạy cảm với:
Thứ hai: cá Dĩa đòi hỏi rất cao về chất lượng nước: Chính vì thế và cũng theo kinh nghiệm từ các nghệ nhân nuôi cá Dĩa: “cá Đĩa chỉ khó nuôi hơn các loại cá cảnh khác khi chúng ta không cung cấp cho chúng môi trường sống phù hợp” Nhiệt độ1. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sức khỏe của cá
2. Nhiệt độ thích hợp cho cá
3. Quản lý nhiệt độ
Độ pH1. Ảnh hưởng của độ pH
2. Khoảng pH thích hợp cho cá Dĩa
3. Quản lý độ pH
Độ cứng1. Ảnh hưởng của độ cứng
2. Độ cứng của nước phù hợp cho cá Dĩa
3. Kiểm soát độ cứng của nước
Một số độc tố cần lưu ý
Các chất trên đều là các chất độc hại đối với cá, là sản phẩm phân hủy các chất hữu cơ có trong nước (từ thức ăn dư thừa, sản phẩm bài tiết của cá). Để đề phòng sự hình thành các chất độc hại này, cần tăng cường hàm lượng oxy hoà tan trong nước để thúc đẩy quá trình phân hủy hiếu khí của các vi sinh vật chuyển hoá các chất độc hại thành các chất vô hại hay ít có hại hơn. Ngoài ra quá trình sục khí cũng tăng cường giải phóng các khí độc ra khỏi môi trường nước. Chúng ta đều biết, cá đĩa sống dưới những thân cây, hốc đá vừa tối tăm, vừa yên tĩnh ở vùng sông Amazon, Nam mỹ, dưới độ sâu từ 50 cm đến 1m. Cho nên, khi nuôi cá đĩa cảnh ta cũng cần chú ý nuôi chúng trong bể rộng và có chiều sâu từ khoảng 70 cm là vừa. Bể nuôi cá đĩa phải được đặt ở nơi yên tĩnh, ít người qua lại. Vì rằng, cá đĩa là loài dạn dĩ, bơi lội nhẹ nhàng, nhưng khi bị khiếp sợ thì chúng trở nên dữ tợn, rượt đuổi cắn mổ nhau, nếu đang nuôi con thì chúng sẽ ăn hết sạch lũ con không hề thương tiếc. Nước nuôi cá đĩa cần đảm bảo độ PH thích hợp từ 6 đến 6,5. Cứ 100 lít nước ta cho thêm mấy thìa muối ăn. Trong bể, ta nên trang trí những vật liệu như hốc đá, gốc cây cho phù hợp với môi trường tự nhiên của cá đĩa. Đặc biệt, đáy bể không nuôi cá đĩa không nên để không mà ta nên phủ một lớp cát thô (hột to) dày khoảng 5 cm. Việc làm này là để chiều theo thói quen của chúng. Cá đĩa có cách kiếm ăn kỳ lạ là thích lợn lờ bên trên lớp cát rồi thổi tung cát lên, tìm thức ăn bên dưới. Nhiệt độ thích hợp để nuôi cá đĩa là 30 độ C. Tốt nhất là bể nuôi cá đĩa phải trang bị máy sưởi đề phòng nhiệt độ xuống thấp. Về ánh sáng, cá đĩa rất cần ánh sáng, tuy nhiên đây là ánh sáng bình thường, nhẹ và không nên chiếu sáng khắp bể. Vì ngoài thiên nhiên, cá đĩa thích vùng bóng râm nhưng không phải tăm tối cả ngày. Thỉnh thoảng vẫn cần ánh sáng mặt trời. Thức ăn của cá đĩa: Cá đĩa ăn uống dễ dàng. Sống ngoài thiên nhiên, chúng ăn động vật giáp xác. Nuôi trong bể kính ta có thể cho ăn tôm, thịt bò, gan bò xay nhuyễn hoặc các loại thức ăn khô có sẵn trên thị trường đặc chế cho cá đĩa. Nuôi cá Dĩa hiện nay có 3 cách sau: Cách 1: Nuôi theo cách lười biếng, không lọc, không thay nước, cứ để nhớp đến khi không thấy cá nữa thì bắt buộc nên thay nước. Việc làm này quan trọng là phải làm từ từ, để cá làm quen dần dần, tự nó sẽ tạo một phản xạ để thích nghi với môi trường làm biếng của các bác. Chắc chắn là cá vẫn sống khỏe đấy.(Nhiệt độ bắt buộc phải 27 độ trở lên) Cách 2: Nuôi một cách đúng đắn : có lọc, có sưởi, có sục khí, có thay nước. Không nói cũng biết cá đang ở môi trường tốt nhất rồi. Thức ăn gồm: thịt bò xay nhuyễn, trộn với các loại Vitamin đặc biệt là nhóm B, trộn với trứng tôm (bán ở các xí nghiệp chế biến thủy sản – nếu có điều kiện thì cho thỉnh thoảng thôi) sau đó để vào tủ lạnh cho cá ăn dần dần. Cách 3: Nuôi theo cách chuyên nghiệp : đặc biệt cá ăn nhiều mau lớn. Cách làm như sau : Gồm một hồ xử lý nước, mỗi ngày phải thay 90-100% nước mới , việc cho ăn thì như trên, cá ăn rất nhiều vì mỗi lần thay nước là mỗi lần cho một liều doping rồi đấy. Bệnh đục mắtTriệu chứng: Mắt có màn trắng đục, có thể bị sưng mắt nếu để lâu không trị dể dẫn đến mù mắt.
Bệnh nấm trắngTriệu chứng: Có màn trắng trên thân, cá đen người, hay tụ 1 góc hồ và ít hoạt động.
Lưu ý : Có một cách điều trị nhanh và hiệu quả là tắm cá trong các dung dịch sát khuẩn và nấm. Do nồng độ thuốc trong dung dịch cao nên cá thường không sống lâu được trong dung dịch này, thời gian tắm khoảng từ 15 phút đến hơn 1 tiếng. Trong quá trình tắm phải theo dõi hoạt động của cá liên tục để vớt ra kịp thời, tùy theo loại dung dịch mà sau khi vớt cá ra môi trường nước mới các bào tử nấm có thể chết ngay hoặc suy yếu đần, có thể tróc ra ngay từng mảng hoặc vẫn còn bám trên mình cá nhưng teo dần và được loại thải sau vài ngày. Ưu điểm của phương pháp tắm là nhanh, ít tốn thuốc, sau khi tắm xong cá được sống trong môi trường nước mới nên có thể cho ăn, thay và quản lý chất lượng nước dễ dàng, nhưng cũng khá nguy hiểm nếu quá liều hoặc quá thời gian chịu đụng của cá. Một số dung dịch người ta thường dùng là Malachite green, Formalin, thuốc tím, muối ăn, CuSO4..vv. Hiệu quả và nồng độ của mỗi dung dịch tùy thuộc vào từng loại cá và độ tuổi. Về phần điều trị bằng phương pháp tắm rất đễ gây chết cá nên xin được trao đổi với các bạn ở một chuyên mục khác. Bệnh ký sinh trùngTriệu chứng: gây ngứa, khó chịu, cá thường giật giật các vây, hay cọ sát vào các vật cứng trong bể như thành hồ những nơi có thể bề mặt nhám và nguy hiểm hơn dể dẫn đến loét, trầy thân cá. Bệnh loét thân, đục thânTriệu chứng: Loét 1 mục nhỏ ngay thân và từ từ lang rộng ra cho đến chết. Bệnh này rất nguy hiểm và khó cứu nếu không chữa trị kịp thời.
Sình bụngTriệu chứng: Cá bỏ ăn, bụng to, có khi đi phân trắng Bệnh đóng nấp mangTriệu chứng: Do hồ nước ô nhiễm, môi trường nước xấu. Cá chỉ thở 1 bên mang, mang còn lại không hoạt động. Trên đây BaoKhuyenNong đã chia sẻ đến các bạn đọc tất cả các thông tin liên quan đến cá Dĩa. Hy vọng qua những thông tin về đặc điểm chung và những điều lưu ý khi nuôi cá Dĩa cũng như những kinh nghiệm nuôi cá Dĩa mà bạn nên biết. Qua đó các bạn sẽ hiểu rỏ hơn về loài cá này và chăm sóc chúng thật tốt nhé.
|