Giải bài 50.5, 50.6 trang 102 sách bài tập (sbt) vật lí 9 - Bài trang Sách bài tập (SBT) Vật lí

Bài 50.5 trang 102 Sách bài tập (SBT) Vật lí 9

Một người dùng kính lúp có tiêu cự 10 cm để quan sát một vật nhỏ. Vật đặt cách kính 8 cm.

a. Dựng ảnh của vật qua kính, không cần đúng tỉ lệ.

b. Ảnh là ảnh thật hay ảnh ảo ?

c. Ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật bao nhiêu lần ?

Gợi ý: Dựa vào hình vẽ để tính.

Trả lời:

a) Hình được vẽ như sau:

b) Ảnh của vật tạo bởi qua kính lúp là ảnh ảo.

c) Hai tam giác OAB và OAB đồng dạng với nhau nên:

\({{A'B'} \over {AB}} = {{OA'} \over {OA}} = {{OA'} \over 8}\) (*)

Hai tam giác FOI và FAB đồng dạng với nhau nên:

\({{A'B'} \over {OI}} = {{F'A'} \over {F'O}} = {{10 + OA'} \over {10}} = 1 + {{OA'} \over {10}}\)

Vì OI = AB nên ta có: \(1 + {{OA'} \over {10}} = {{A'B'} \over {AB}} = {{OA'} \over 8}\)

Suy ra: OA = 40cm. Thay vào (*) ta được:

\({{A'B'} \over {AB}} = {{OA'} \over 8} = {{40} \over 8} = 5\)

Vậy AB = 5AB hay ảnh lớn gấp 5 lần vật

---

Bài 50.6 trang 102 Sách bài tập (SBT) Vật lí 9

a. Dùng kính lúp có tiêu cự 10 cm để quan sát một vật nhỏ cao 1mm. Muốn có ảnh ảo cao 10 mm thì phải đặt vật cách kính bao nhiêu xentimet? Lúc đó ảnh cách kính bao nhiêu xentimet?

Gợi ý:Hãy dựng ảnh, không cần đúng tỉ lệ. Dựa vào hình vẽ để tính.

b. Dùng một thấu kính hội tụ có tiêu cự 40 cm để quan sát vật nói trên. Ta cũng muốn có ảnh ảo cao 10 mm thì phải đặt vật cách kính bao nhiêu xentimet ? Lúc đó ảnh cách kính bao nhiêu xentimet ?

c. Cho rằng trong cả hai trường hợp, người quan sát đều đặt mắt sát sau kính để nhìn ảnh ảo. Hỏi trong trường hợp nào người ấy có cảm giác là ảnh lớn hơn?

Trả lời:

Hình được vẽ như sau:

a) Ta có:

\(\eqalign{
& {{A'B'} \over {AB}} = {{F'A'} \over {F'O}} = {{F'O + OA'} \over {F'O}} \cr
& \Leftrightarrow {{10} \over 1} = {{10 + OA'} \over {10}} \cr
& \Rightarrow OA' = 90cm \cr} \)

Đồng thời:

\({{A'B'} \over {AB}} = {{OA'} \over {OA}} \Leftrightarrow {{10} \over 1} = {{90} \over {OA}} \Rightarrow OA = 9cm\)

Vậy vật cách kính 9cm và ảnh cách kính 90cm

b) Tương tự, ta có:

\({{A'B'} \over {AB}} = {{F'A'} \over {F'O}} = {{F'O + OA'} \over {F'O}} \Leftrightarrow {{10} \over 1} = {{40 + OA'} \over {40}}\)

Suy ra OA = 360cm

Đồng thời:

\({{A'B'} \over {AB}} = {{OA'} \over {OA}} \Leftrightarrow {{10} \over 1} = {{360} \over {OA}} \Rightarrow OA = 36cm\)

Vậy vật kính 36cm và ảnh cách kính 360cm

c) Trong cả hai trường hợp ảnh đều cao 10mm. Trong trường hợp a) thì ảnh cách mắt có 90cm, còn trong trường hợp b) ảnh cách kính đến 360cm.Như vậy, trong trường hợp a) ảnh nằm gần mắt hơn và người quan sát sẽ thấy ảnh lớn hơn so với trường hợp b).