Tại sao nước trong lại không có cá

• lý thuyết
• trắc nghiệm
• hỏi đáp
• bài tập sgk

Giải thích câu danh ngôn sau :

Nước trong quá thì ko có cá, người xét nét quá thì ko có bạn.

Giúp mình nhaaa :<<

Các câu hỏi tương tự

Tục ngữ nói: “Vàng không thuần khiết, người không hoàn hảo”. Lão Tử cũng giảng: “Trị nước lớn giống như nấu cá nhỏ”, tức là đạo trị quốc giống như nấu ăn, đừng thường xuyên khuấy nồi, lật lên lật xuống, sẽ làm cá bị nát, món ăn mất ngon. “Nước nâng thuyền, nước cũng có thể lật thuyền”, trị quốc mà không bao dung, làm dân chúng khổ sở thì sẽ có thể mất nước. Một gia đình, một đoàn thể cho đến từng cá nhân cũng là như vậy, nếu như quy củ quá, nghiêm khắc quá, không độ lượng thì sẽ khó tồn tại và phát triển được lâu dài. 

Bức “Vị thủy phi hùng đồ” mô tả cảnh Khương Tử Nha ngồi câu cá, Chu Văn Vương đến cầu hiền. (Tranh: Lưu Tùng Niên, thời Tống, Public Domain)

Sống ở đời ai mà không có lỗi lầm, ai mà không từng phạm phải sai sót? Nếu có thể lấy khoan dung độ lượng mà đối đãi với mọi người thì chúng ta sẽ biết cách ứng xử khi người khác có khuyết điểm hoặc phạm phải sai lầm.

Đạo lý là như vậy, nhưng lại có rất nhiều người không hiểu được điều này. Có một vị cao nhân tu Đạo từng nói rằng: “Nếu như bạn là một thánh nhân thì đều có thể nhìn thấy ưu điểm của người khác, nhìn ai cũng có thể sinh ra từ tâm. Nếu bạn là người tiểu nhân thì trong mắt bạn người khác đều là đê hèn thấp kém, nhìn trên nhìn dưới đâu đâu cũng thấy chướng tai gai mắt. Người có được tâm đại từ bi thì nhìn núi non, sông nước, hoa cỏ, muôn loài đều thấy đáng yêu”.

Cổ ngữ nói: “Thủy chí thanh tắc vô ngư, nhân chí sát tắc vô đồ”, nước quá trong thì không có cá, người quá xét nét thì không có bạn đồng hành. Người nghiêm khắc quá mức, hay bới móc khuyết điểm của người khác, không thể bỏ qua lỗi lầm của người khác thì bản thân mình sẽ bị cô lập. Người quá so đo tính toán với khuyết điểm hoặc sai phạm của người khác thì cũng không thể nào khoan dung được người khác, cũng không giữ được người tài ở bên mình. Bởi vậy, đối với những vấn đề phi nguyên tắc thì không nên hà khắc, tránh mất đi bè bạn, người thân.

Văn hóa truyền thống coi việc đối đãi nghiêm khắc với bản thân là một đạo đức tốt đẹp. Nhưng đối đãi nghiêm khắc với mình và dùng khoan dung đối đãi với người khác là hai khái niệm khác nhau. Một người có thể dùng tiêu chuẩn nghiêm khắc nhất để yêu cầu mình nhưng không thể lấy tiêu chuẩn của mình để yêu cầu người khác. Khi đặt yêu cầu và kỳ vọng quá cao vào người khác thì kết quả rất có thể sẽ hoàn toàn ngược lại, thậm chí cuối cùng sẽ đánh mất các mối quan hệ ấy.

Trong gia đình, ngoài xã hội hay trong công việc, nếu một người mà luôn yêu cầu nhất cử nhất động của người khác phải phù hợp với tiêu chuẩn của mình thì cuối cùng cũng chuốc lấy thất bại mà thôi, không thể được như ý. Mỗi người đều có tính cách và phương thức xử sự, đối đãi với người khác không giống nhau, ngoài ra cảnh giới tinh thần của mỗi người cũng là khác nhau. Do đó sự xuất hiện các loại xung đột, mâu thuẫn giữa người này với người khác là một kết quả tất yếu. Nếu một người không có tấm lòng khoan dung, luôn dùng sức mạnh hay quyền lực để áp chế người khác thì nhất định sẽ khiến người khác không phục, thậm chí còn sinh tâm oán hận.

Trong lịch sử có rất nhiều câu chuyện lấy khoan dung độ lượng đối đãi với người khác mà được lòng người, lưu danh thiên cổ. Thôi La thời Bắc triều là một ví dụ điển hình. Trong “Bắc Tề thư” có ghi chép: Thôi La giữ chức tả Thừa tướng của nước Bắc Tề thời Bắc triều và rất được Hoàng đế kính trọng.

Thôi La vui với việc tiến cử nhân tài. Ông đề cử Hình Thiệu với Thế Tông đảm nhiệm việc phụ tá phủ Thừa tướng, kiêm quản lý việc chính trị cơ mật. Thế Tông nghe lời Thôi La đề cử, bèn bổ nhiệm Hình Thiệu. Hình Thiệu quả nhiên rất được Thế Tông tin cậy và coi trọng.

Hình Thiệu bởi kiêm quản việc chính trị cơ mật, cho nên có cơ hội gần gũi với Thế Tông. Lúc nói chuyện Hình Thiệu thường hay gièm pha nói xấu Thôi La, đến nỗi làm cho Thế Tông mất vui.

Có một hôm, Thế Tông bảo Thôi La: “Khanh luôn kể những điều hay tốt của Hình Thiệu, mà Hình Thiệu lại chuyên nói xấu khanh, khanh quả thực là ngốc!”

Thôi La độ lượng nói: “Hình Thiệu kể ra những nhược điểm của thần, thần nói đến những chỗ hay của Hình Thiệu, hai người nói đều là sự thật, không có gì sai cả!”

Thôi La khoan dung đối đãi với người khác, đối với bản thân thì nghiêm khắc, ông không chỉ biết chắc được sở trường của người khác, bao dung những chỗ thiếu sót của người khác, mà còn thản nhiên đối mặt với những điều chưa tốt của chính bản thân, đó là phong thái vô cùng khoan dung độ lượng.

Theo Vision Times tiếng Trung An Hòa biên tập

Xem thêm:

Mời xem video:

Nếu như bạn là một Thánh nhân, thì người khác trong mắt bạn đều là người ưu tú, nhìn trái nhìn phải đâu đâu cũng thuận mắt. Nếu bạn là một kẻ tiểu nhân, người khác trong mắt bạn chỉ toàn là khuyết điểm, nhìn đâu cũng thấy chướng tai gai mắt.

Trong một quán nước nọ có mấy người đang đàm luận với nhau, một người nói: “Thời buổi hiện nay thật khó tìm người giỏi làm thuê cho mình, chỉ hơi có chút năng lực là làm mấy ngày liền nhảy đi tìm chỗ khác tốt hơn”.

Một người khác nghe vậy thì bèn thẳng thắn đáp lại: “Nếu như làm người mà chỉ để ý đến khuyết điểm của người khác thì bản thân chỉ như cái thùng rác. Còn nếu chỉ chú trọng tới ưu điểm của người khác thì mình giống chư chiếc đĩa ngọc tụ hợp nhân tài”.

Sống ở đời ai mà không có lỗi lầm, ai mà không từng phạm phải sai sót? Nếu có thể lấy khoan dung độ lượng mà đối đãi với mọi người thì chúng ta sẽ biết ứng xử như thế nào khi người khác có khuyết điểm hoặc phạm phải sai lầm.

Đạo lý là như vậy, nhưng lại có rất nhiều người lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp không hiểu được điều này. Có một vị cao nhân tu Đạo từng nói rằng: “Nếu như bạn là một Thánh nhân, người khác trong mắt bạn đều là người ưu tú, nhìn trái nhìn phải đâu đâu cũng thuận mắt. Nếu bạn là một kẻ tiểu nhân, người khác trong mắt bạn chỉ toàn là khuyết điểm, nhìn đâu cũng thấy chướng tai gai mắt. Chỉ có người mang tâm đại từ bi thì nhìn núi non, sông nước, hoa cỏ, muôn loài đâu đâu cũng thấy đáng yêu”.

Nước quá trong thì không có cá, người xét nét quá thì không ai gần

Nước quá trong thì không có cá, người xét nét quá thì không ai gần. Đây là câu thành ngữ được bắt nguồn từ “Hán thư – Đông Phương Sóc truyện”. Ý nói rằng nước mà sạch quá thì cá không thể nào sinh tồn được, người mà yêu cầu người khác nghiêm khắc quá thì cũng không ai có thể làm bạn. Ví như so đo tính toán với khuyết điểm hoặc sai phạm của người khác quá thì cũng không thể nào giữ người tài bên mình được.

Nhân vô thập toàn, con người thì không thể nào không có khuyết điểm. Khổng Tử đến ngoài bảy mươi tuổi nói rằng: “Thất thập nhi tòng tâm sở dục, bất du củ”, ý rằng  tới 70 tuổi, con người sẽ đạt đến tình trạng rất hoàn hảo về cách xử sự và xử thế, vậy nên khi đó ý muốn tùy theo tâm, cũng không còn đi ra ngoài khuôn phép nữa.

Người mang tâm đại từ bi thì nhìn núi non, sông nước, hoa cỏ, muôn loài đâu đâu cũng thấy đáng yêu.

Một người quản lý mà yêu cầu cấp dưới việc gì cũng hoàn hảo như tuổi 70 vậy thì mấy ai có thể dùng được. Đây cũng chính là sai lầm nghiêm trọng nhất mà một người lãnh đạo phạm phải. Vì vậy, trong đối nhân xử thế phải nghiêm khắc với bản thân, khoan dung độ lượng với người khác.

Trong lịch sử từng có rất nhiều câu chuyện của các bậc cao nhân khoan dung độ lượng cho lỗi lầm của người khác. “Sở Trang tuyệt anh” là một trong số đó, đây cũng là một trong những ví dụ điển hình nổi tiếng về sự khoan dung cho người khác.

Sở Trang Vương một hôm cho bày yến tiệc linh đình, thết đãi các đại thần. Trong tiệc, gió lớn nổi lên bỗng thổi tắt hết đèn nến. Khi ấy, một quan viên lợi dụng đêm tối, kéo áo chọc ghẹo cung nữ của nhà vua. Người cung nữ ấy nhanh tay giật đứt giải mũ của ông này rồi tâu lên Sở Trang Vương, sau đó muốn thắp đèn nến lên, tìm xem ai là người đã chọc ghẹo mình và xử tội.

Đùa giỡn ái cơ của vua có nghĩa là làm nhục đến nhà vua. Đó là hành vi đại nghịch và coi thường đạo lý vua tôi. Nhưng, Trang Vương nghĩ một lát rồi cao giọng nói to lên:

“Khoan hãy châm nến! Hôm nay trẫm muốn cho các khanh được vui vẻ sảng khoái. Không cần phải mũ áo thật chỉnh tề, mọi người hãy giật đứt hết các giải mũ thì mới vui!”.

Văn võ bá quan ngơ ngác, nhưng lệnh vua nào ai dám trái, thế là các đại thần văn võ đều giật đứt giải mũ của mình! Nhân thế, người trêu ghẹo cung nữ kia không bị lộ mặt nữa.

Hai năm sau, nước Sở đánh nhau to với nước Tấn. Qua năm trận kịch chiến, quân Sở có một võ tướng liều mình, tả xung hữu đột, không màng sống chết, luôn đi tiên phong. Quân Sở nhờ vậy thường thắng luôn. Sau này Sở Trang Vương lấy làm lạ, bèn cho gọi đến hỏi ngọn ngành.

Người ấy bèn thưa: “Thần chịu nghĩa xưa, đội ơn dày của bệ hạ đã tha cho tội khi quân. Vốn mong muốn liều chết để báo đền ân đức bệ hạ, đến nay thần mới có dịp. Thần là Tưởng Hùng, là người năm xưa trêu ghẹo cung nữ của bệ hạ trong tiệc rượu”.

Sở Trang Vương quả thực có lòng hào hiệp, bụng dạ cũng không chút hẹp hòi, nhỏ nhen. Nếu không tha thứ cho Tưởng Hùng lỗi lầm trên bàn rượu đêm hôm ấy thử hỏi lấy ai là kẻ tiên phong, xông vào mũi tên hòn đạn mà chiến đấu hết mình cho ông đây?

Từ điển cố này có thể thấy, là một người lãnh đạo khi đối nhân xử thế phải có sự linh hoạt, không nên cứng nhắc quá. Tục ngữ có câu “Nhân vô thập toàn”, đối nhân xử thể cần nên bao dung cho người khác. Khổng Tử từng nói: “Trị đại quốc như phanh tiểu tiên” đại ý rằng, cai trị một nước lớn cần phải như người nấu con cá nhỏ, không nên thường xuyên xáo động. Nếu như một đoàn thể mà có quy định hà khắc quá thì khiến cho thành viên bị gò bó, không có không gian tự do thoải mái phát triển, cuối cùng không thể tồn tại bền vững, giống như cá nhỏ mà bị lật qua lật lại sẽ nát thành nhiều mảnh.

Vậy nên, mỗi chúng ta đừng khiến mình trở thành ‘tiểu nhân’, trong mắt chỉ nhìn thấy khuyết điểm của người khác. Hãy mở lòng bao dung và thân thiện, bạn sẽ thấy thế giới này vẫn có bao điều tốt đẹp và luôn chào đón bạn.

(Ảnh minh hoạ: Shen Yun Performing Arts)

Video: Có khiếm khuyết mới là vĩnh cửu, không hoàn mỹ mới gọi kiếp nhân sinh