Tầm quan trọng của thuốc thiết yếu
LUẬN ÁN NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ TÍNH CÔNG BẰNG TRONG TIẾP CẬN VÀ SỬ DỤNG THUỐC, THUỐC THIẾT YẾU TẠI TUYẾN XÃ.Trong nhiều thập kỷ qua, thuốc thiết yếu (TTY) đã được Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) và các quốc gia trên thế giới đặc biệt quan tâm vì vai trò to lớn của nó trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, đặc biệt là ở những nước nghèo. Theo TCYTTG “chỉ cần 1 USD thuốc thiết yếu, có thể đảm bảo chữa khỏi 80% các chứng bệnh thông thường của người dân ở cộng đồng’’ và cũng theo TCYTTG cho đến năm 2006 vẫn có đến hơn 1/3 dân số thế giới thiếu sự tiếp cận thường xuyên thuốc thiết yếu, trong đó 320 triệu người châu Phi chỉ được tiếp cận thuốc thiết yếu dưới 50% [78]. THỰC TRẠNG VÀ TÍNH CÔNG BẰNG TRONG TIẾP CẬN VÀ SỬ DỤNG THUỐC, THUỐC THIẾT YẾU TẠI TUYẾN XÃ.Ở Việt Nam, Nhà nước ta đã nhận rõ vai trò to lớn của TTY trong chăm sóc sức khoẻ nói chung và CSSKBĐ nói riêng. Ngay từ năm 1985 Bộ Y tế đã ban hành danh mục TTY lần thứ nhất, sau đó thường xuyên xây dựng, ban hành Danh mục TTY (cứ 3-5 năm 1 lần) dựa trên các tiêu chuẩn phù hợp với mô hình bệnh tật, tình hình kinh tế xã hội cũng như các tiến bộ về công nghệ trong điều trị của Việt Nam. Chính sách TTY được coi là một trong những chiến lược quan trọng đem lại sức khoẻ cho mọi người. Mục tiêu của chính sách TTY là thực hiện việc cung cấp thuốc đúng danh mục đề ra, tức là đúng nhu cầu, sử dụng an toàn hợp lý, với giá thấp, ai cũng có thể mua để dùng, nhất là người nghèo trong cộng đồng bằng kỹ thuật thích hợp, ít tốn kém, có hiệu quả, dễ được cộng đồng chấp nhận [32]. Tuy nhiên, trên thực tế việc thực hiện chính sách TTY đạt được kết quả như thế nào vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Cho đến nay vẫn còn khá ít nghiên cứu về thực trạng tiếp cận và sử dụng TTY, đặc biệt ở tuyến xã, đơn vị kỹ thuật đầu tiên nằm trong hệ thống y tế nhà nước tiếp xúc với dân, là nơi đầu tiên mà người dân có thể tiếp cận khi ốm đau, là cơ sở y tế gần nhất, dễ tiếp cận nhất đối với khoảng hơn 70% dân số sống ở nông thôn như Việt Nam. Mặt khác, mục tiêu của nền y tế nước ta là phấn đấu đảm bảo công bằng trong chăm sóc sức khoẻ (CSSK), trong đó CSSK cho người nghèo là một chính sách lớn của ngành Y tế hiện nay. Vì trong cơ chế thị trường, khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp nhân dân đang ngày một tăng làm cho nguy cơ mất công bằng trong tiếp cận với dịch vụ y tế ngày càng lớn, nhất là trong lĩnh vực khám chữa bệnh. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, ở nhiều địa phương, người nghèo ốm đau nhiều hơn, khi ốm bệnh cũng nặng hơn nhưng lại gặp nhiều khó khăn khi đến KCB tại các cơ sở y tế tuyến trên. Người nghèo khả năng chi trả thấp hơn cho nên thường phải sử dụng các dịch vụ chữa bệnh cũng như nơi chữa có chất lượng thấp hơn, tạo ra sự mất công bằng cả về số lượng và chất lượng dịch vụ y tế.THỰC TRẠNG VÀ TÍNH CÔNG BẰNG TRONG TIẾP CẬN VÀ SỬ DỤNG THUỐC, THUỐC THIẾT YẾU TẠI TUYẾN XÃ Để nâng cao tính công bằng trong công tác CSSK, những năm gần đây Đảng và nhà nước đã có nhiều chính sách nhằm giảm bớt tình trạng thiếu công bằng trong CSSK. Những chính sách này đã và đang từng bước giúp người nghèo nói chung trong cả nước có khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế cơ bản và sử dụng dịch vụ y tế khi cần thiết [68]. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại chênh lệch về tình trạng sức khoẻ, chất lượng và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giữa các vùng giàu nghèo, vùng dân tộc ít người. Trong việc tiếp cận và sử dụng thuốc của người dân đang vẫn có nhiều vấn đề bất cập. Có địa phương thừa thuốc ở tuyến tỉnh nhưng lại thiếu thuốc ở tuyến xã do cơ chế phân phối thuốc xuống cơ sở còn chưa hợp lý. Một số yếu tố khác như các đặc điểm về phong tục, tập quán, giao thông khó khăn, mạng lưới y tế còn yếu, đặc biệt thiếu cán bộ dược, trình độ quản lý còn hạn chế… cũng ảnh hưởng đến công tác cung ứng thuốc và sử dụng thuốc an toàn hợp lý cho người nghèo, vùng nghèo [29], [67]; tình trạng các trạm y tế chỉ được cấp một số chủng loại thuốc, trong đó thuốc cần thì không có, tình trạng những loại thuốc không thật cần thiết thì được cấp nhiều không dùng hết hoặc cấp thuốc gần hết hạn dùng vẫn đang tồn tại khá phổ biến; tình trạng người nghèo phải sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc hết hạn, thuốc bảo quản không tốt, trước khi dùng thuốc không được thầy thuốc khám vẫn đang xảy ra, gây sự thiếu công bằng trong việc tiếp cận và sử dụng thuốc cũng như trong khám chữa bệnh. Xuất phát từ những thực tế trên, nghiên cứu này nhằm tìm hiểu về thực trạng và tính công bằng trong việc tiếp cận và sử dụng thuốc, thuốc thiết yếu ở tuyến xã, đề tài cũng đánh giá những thành tựu đã đạt được và phát hiện những nguyên nhân, những tồn tại chưa được giải quyết cần phải bổ sung, sửa đổi để chính sách công bằng trong y tế được thực hiện tốt hơn. Mục tiêu nghiên cứu : ❖ Mô tả thực trạng tiếp cận và sử dụng thuốc thiết yếu tại trạm y tế xã ở một số vùng địa lý. MỤC LỤC THỰC TRẠNG VÀ TÍNH CÔNG BẰNG TRONG TIẾP CẬN VÀ SỬ DỤNG THUỐC, THUỐC THIẾT YẾU TẠI TUYẾN XÃ |