Carl Sagan - Nhà thiên văn học và nhà khoa học hành tinh - Mỹ

Độc giả sẽ được du hành trong vũ trụ, khám phá thế giới từ vĩ mô của những thiên hà to lớn đến thế giới vi mô của những con vi khuẩn nhỏ bé trên trái đất, đi từ những nền văn minh xa xưa đến tương lai của thế giới qua cuốn “Vũ trụ.”

Cuốn sách là tập hợp mười ba câu chuyện khoa học tuyệt đẹp về vũ trụ lời kể trữ tình của nhà thiên văn học Carl Sagan.

Trong đó, Carl Sagan tiết lộ tiến trình tiến hóa kỳ diệu của sự sống trên trái đất với ví dụ sinh động về những con cua mang hình samurai. Carl Sagan vạch ra sự vô lý của quan niệm Thượng đế đã kiến tạo ra các dạng sinh vật. Phải chăng chính Thượng đế mới là đối tượng được tạo ra trong cơn mơ của loài người, chứ không phải ngược lại?

Đọc “Vũ trụ,” chúng ta được khám phá và suy ngẫm về một vũ trụ có trật tự và có tri giác, thoát thai từ hỗn độn, tìm hiểu mối gắn bó hữu cơ của từng sự việc nhỏ nhặt với vũ trụ bao la.

Bên cạnh đó, chúng ta còn được biết nhiều điều thú vị, bất ngờ. Chẳng hạn, con người hình thành được là nhờ tro của các ngôi sao đã chết, hay cắt một cái bánh táo khoảng chín chục lần ta sẽ thu được một nguyên tử tách rời, hoặc “tốc độ tư duy” của con người mà chúng ta vẫn tưởng phải nhanh như ánh sáng thực ra “chỉ ngang tốc độ của một cỗ xe lừa kéo.”

Trong “Vũ trụ,” Sagan đã kích thích trí tưởng tượng của con người và duy trì sự hứng thú cho họ từ trang đầu đến trang cuối. Ông đã kết hợp rất tài tình tư duy hiện thực khắt khe của một nhà khoa học với chất lãng mạn bay bổng của một người mơ mộng cùng với khả năng hùng biện của một diễn giả.

“Vũ trụ” của Sagan đã bán được năm triệu bản trên thế giới, một kỷ lục mà mãi sau này mới bị “Lược sử thời gian” của Stephen Hawking vượt qua.

Cuốn sách còn được tặng giải Hugo năm 1981 của Hội Khoa học Giả tưởng thế giới. Sách lần đầu được giới thiệu tại Việt Nam./.

* Xin cho hỏi, công cuộc đi tìm người ngoài hành tinh của các nhà nghiên cứu trên thế giới đã tiến triển ra sao và liệu chúng ta có thể gặp các cư dân ngoài Trái Đất đó? (Lê Quang Thành, Sơn Trà, Đà Nẵng)

- Các nhà khoa học cho rằng có ít nhất 200 nền văn minh giấu mình đâu đó trong các thiên hà. Loài người trên Trái Đất đã gửi vào không gian các loại tín hiệu với hy vọng ngày nào đó người ngoài hành tinh sẽ nhận được và hồi âm.

Hơn 10 năm trước, ngày 9-12-2007, báo điện tử vnexpress.net dẫn bài viết “Cuộc tìm kiếm người ngoài hành tinh” đăng trên Báo Sức khỏe và Đời sống nói về nỗ lực của các nhà khoa học về đề tài thú vị này.

Theo đó, năm 1976, nhà thiên văn học người Mỹ Carl Sagan cùng 13 nhà khoa học, dưới sự kiểm soát của Cơ quan Không gian và vũ trụ Mỹ (NASA) đã tạo ra một bức thông điệp đặc biệt, được đặt vào các tàu Voyager 1 và Voyager 2 để gửi đến những người ngoài Trái Đất.

Bức thông điệp được thể hiện bằng 55 ngôn ngữ với những câu ngắn ngọn, có tính chất hòa bình và hữu nghị. Cùng với đó là một đĩa laser video chứa 90 phút ghi âm, 116 bức ảnh (có 20 ảnh màu). Bức ảnh đầu tiên là một vòng tròn, cái thứ hai là một trang trong từ điển toán học.

Những ảnh khác cung cấp thông tin về trái đất, sơ đồ thể hiện một bộ xương người, hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, các cơ quan sinh dục; cảnh tinh hoàn gặp trứng, phôi thai và cảnh sinh con...

Trước đó, năm 1974, nhà thiên văn học Frank Drake, Chủ tịch Viện Nghiên cứu trí tuệ ngoài trái đất (SETI), đã phát đi một điện thư bằng sóng vô tuyến. Trong vòng 3 phút, gần 1.679 xung vô tuyến được phun thành bụi với vận tốc ánh sáng.

Để giải mã điện thư này, người ngoài hành tinh phải biết rằng 1.679 là tích của hai số nguyên tố là 73 và 23. Số đầu tiên chỉ số hàng, số thứ hai chỉ số cột. Các số 0 và 1 vẽ lên những chữ tượng hình (những hình vẽ nhỏ) báo cho họ biết về vị trí của chúng ta trong hệ mặt trời, những bộ mặt của các sinh vật giống người, ăng-ten phát sóng...

Để kiểm chứng, Frank Drake đã thử đưa thông điệp trên cho Carl Sagan giải mã và ông này đã đoán ra không mấy khó khăn. Họ suy luận rằng nếu như người ngoài trái đất giỏi toán thì cũng đạt kết quả như thế!

10 năm sau, ngày 10-12-2017, Tạp chí điện tử VietTimes (Cơ quan của Hội Truyền thông số Việt Nam) đã dẫn bài “Phát hiện mới có thể thay đổi cách tìm kiếm người ngoài hành tinh” từ Futurism (tạp chí online của Mỹ, futurism.com), cho biết, các nhà nghiên cứu mới đây đã tìm thấy một loài vi khuẩn chỉ cần dựa vào một số chất trong không khí để tồn tại. Đây là một khám phá mang tính đột phá làm thay đổi công cuộc tìm kiếm sự sống khác ngoài Trái Đất.

Theo đó, các nhà khoa học đã phát hiện ra một loại vi khuẩn mới có thể sống sót chỉ bằng hóa chất trong không khí. Được phát hiện ở Nam Cực, các sinh vật cực nhỏ này có thể sống sót chỉ bằng hydro, carbon monoxide và carbon dioxide.

Chúng thuộc nhóm extremophiles, nghĩa là những động vật sinh sống trong điều kiện khắc nghiệt. Những sinh vật này độc đáo đến nỗi chúng đang mở ra tiềm năng tìm kiếm cho sự sống ngoài hành tinh, bởi vì bây giờ chúng ta đã biết đến một loài sinh vật có thể tồn tại chỉ bằng một số chất trong không khí, do vậy sự sống ngoài trái đất có thể rộng hơn nhiều so với chúng ta tưởng.

Gần đây nhất, trang soha.vn (Công ty CP VCCorp) ngày 29-9-2018 đăng bài “Phát hiện sốc: Người ngoài hành tinh có thể tồn tại và đang “ngủ đông”, đưa ra thông tin gây sốt rằng cộng đồng người ngoài hành tinh đang sống trong vũ trụ của chúng ta, theo công bố của hai nhà nghiên cứu thần kinh học tại Đại học Oxford là Anders Sandberg và Stuart Armstrong, cùng với Milan Ćirković của Đài Quan sát thiên văn Belgrade ở Serbia.

Vì sao chúng ta không thể nhìn thấy họ? Nhóm nghiên cứu cho rằng, cộng đồng này không hề sống trong các dải ngân hà hoặc các ngôi sao mà sống ở những nơi sâu thẳm trong vũ trụ có thể cách tới vài chục tỷ năm ánh sáng.

Với khoảng cách này thì công nghệ hiện nay của Trái Đất chưa thể nào khám phá tới. Những người ngoài hành tinh có thể đang trong trạng thái “ngủ đông” và chờ khi toàn bộ vũ trụ trở nên đóng băng đồng loạt để khai thác một nguồn năng lượng siêu nhiên cho một cuộc cách mạng nào đó.