Đánh giá làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học
A.- Thế nào gọi là biểu cảm về tác phẩm văn học?Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học (bài văn, bài thơ) là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó. Tác phẩm văn học có thể là một bài ca dao, một bài thơ, một bài văn. Show
B.1. Phần chuẩn bị:– Đọc bài văn, bài thơ …một vài lần, rút ra ấn tượng ban đầu. Đọc lần nữa để để phát hiện ra giọng điệu, chủ đề, những tư tưởng, tình cảm cao đẹp, ngôn ngữ nghệ thuật… mà tác giả đã diễn tả rất hay, gây cho mình nhiều ấn tượng. – Gạch chân, đánh dấu các chi tiết nghệ thuật, các hình ảnh, các câu thơ, câu văn hay nhất mà mình yêu thích nhất. – Làm dàn bài, dựng đoạn. – Viết bài và chỉnh sửa. B.2. Bố cục bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học:* Phần mở đầu: Có thể giới thiệu một vài nét về tác phẩm; nêu lên ấn tượng sâu sắc nhất, khái quát nhất của mình khi đọc, khi xem tác phẩm ấy. Mở bài hay nhất được hai yêu cầu: Tính khái quát và tính định hướng. * Phần thân bài: lần lượt nêu lên những cảm nghĩ của riêng mình về những khía cạnh của tác phẩm. Không lan man dàn đều mà nên xoáy sâu vào các trọng tâm, trọng điểm. Phải đi từ “a” qua “b,c”…. nhớ liên kết đoạn. * Phần kết bài: Nêu lên cảm nghĩ chung, có thể đánh giá và liên hệ. Tránh dài dòng, trùng lặp và đơn điệu. B.3- Thao tác cơ bản:Phát biểu cảm nghĩ không thể nói chung chung mà phải rất cụ thể, phải chỉ ra được yêu thích, thú vị ở chỗ nào. Nghĩa là phải phân tích và trích dẫn. Vì vậy, phân tích và trích dẫn là thao tác cơ bản nhất lúc phát biểu cảm nghĩ. Có lúc phải khen, chê. Khen, chê chính là phải viết lời bình. Khen, chê trên cơ sở yếu tố nghệ thuật chứ không phải tùy tiện. Giáo viên qua các bài giảng cụ thể, qua việc hướng dẫn đọc sách… sẽ giúp các em dần bình văn, biến thành kĩ năng, kĩ xảo. Lúc nào viết được lời bình hay, sâu sắc thì bài phát biểu cảm nghĩ mới thực sự mang vẻ đẹp trí tuệ. Có lúc phải biết liên tưởng, so sánh. Từ hiện tượng này mà nghĩ, mà nhớ đến hiện tượng văn học khác. Có thể liên tưởng, so sánh về hình ảnh, chi tiết nghệ thuật, sử dụng từ, biện pháp tu từ, hình tượng nhân vật… trong cùng một tác giả hoặc giữa các tác giả có mối liên hệ với nhau. Khi học sinh phát biểu cảm nghĩ về cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “ Qua Đèo Ngang” ( Bà huyện Thanh Quan” thì có thể so sánh tới cụm từ “ ta với ta” trong tác phẩm “ Bạn đến chơi nhà” ( Nguyễn Khuyến ). Hoặc phát biểu cảm nghĩ về âm thanh tiếng suối trong bài thơ “ Cảnh khuya” ( Hồ Chí Minh) thì nên so sánh với âm thanh tiếng suối của bài thơ “ Bài ca Côn Sơn” ( Nguyễn Trãi). Từ việc so sánh này để người đọc thấy được cái hay của mỗi tác phẩm. Viết lời bình, liên tưởng, so sánh là thao tác nên có. Với bài văn thi học sinh giỏi phải được coi trọng thao tác bình, liên tưởng, so sánh. Từ khóa: 1. Văn biểu cảm là gì? Văn biểu cảm về tác phẩm văn học là gì?Trước khi đi đến cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học chi tiết, chúng ta cùng điểm qua hai khái niệm cơ bản. Bao gồm: (1) Văn biểu cảm, (2) Văn biểu cảm tác phẩm văn học. Việc hiểu rõ khái niệm là tiền đề quan trọng để các em học sinh viết đúng và đủ trong thể loại bài văn này. 1.1. Khái niệm văn biểu cảmVăn biểu cảm là một thể loại văn học . Tuy nhiên khác với văn nghị luận, văn giải thích… văn biểu cảm yêu cầu người viết phải dùng tình cảm, cảm xúc của hình để đánh giá một hiện tượng, con người, khái niệm… Để thông qua đó giúp gửi đi một thông điệp, khơi gợi những suy tư, sự đồng cảm của người đọc bài viết. Khi viết một bài văn biểu cảm, người viết có thể dùng các yếu tố của văn tự sự, miêu tả… để nhằm làm nổi bật vấn đề đang nói. Qua đó để làm bộc lộ tình cảm, cảm xúc một cách chân tình nhất. Trong văn chương, văn biểu cảm được dùng rất nhiều. Hoặc trong một vài thể loại văn viết khác, yếu tố biểu cảm vẫn được sử dụng để lồng ghép trong bài văn. 1.2. Bài văn biểu cảm có đặc điểm gì?
1.3. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học là gì?
2. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học cần lưu ý điều gì?Bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học đòi hỏi người làm phải trình bày được cảm xúc của mình về tác phẩm đó. Ngoài ra người làm bài cần liên tưởng, suy nghẫm, tưởng tượng về nội dung của tác phẩm đó. Cụ thể, trong dàn bài của thể loại này học sinh cần lưu ý những điểm sau:
Ngoài ra, mặc dù là văn biểu cảm nhưng trong quá trình viết cần sử dụng các yếu tố tự sư, thuyết minh, miêu tả, nghị luận… Đây là cách để là nổi bật tình cảm mà người viết muốn nói đến. Các yếu tốt đó chỉ mang tính phụ, làm phương tiện để bộc lộ cảm xúc cá nhân, không nên lạm dụng. Mặt khác, khi làm bài văn thể loại này, học sinh cần đọc kỹ đề. Mục đích là để tìm được yếu tố chính được thể hiện trong bài, tránh xác định sai, dẫn đến viết sai ý. 3. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học chi tiết cho học sinh lớp 7Trong phần 3 bài viết Yeutre.vn sẽ hướng dẫn các em học sinh cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học Cảnh khuya. Từ bài gợi ý mẫu này, các em học sinh có thể áp dụng cho các tác phẩm văn học khác. 3.1. Cách làm mở bài bài văn biểu cảm tác phẩm văn học
3.2. Cách làm thân bài bài văn biểu cảm tác phẩm Cảnh khuyaĐi vào phân tích, bày tỏ cảm xúc 2 câu thơ đầu trong tác phẩm Cảnh khuya:
Đi vào phân tích, bày tỏ cảm xúc 2 câu thơ cuối trong tác phẩm Cảnh khuya:
3.3. Cách làm kết bài bài văn biểu cảm tác phẩm văn học Cảnh khuya
Ở trên là cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học mà chúng tôi vừa hướng dẫn chi tiết. Để làm được bài văn thể loại này hay hơn, học sinh cần đọc kỹ bài văn đó để cảm nhận rõ hơn về những cảm xúc của chính mình. Trong một số trường hợp, học sinh cần học thuộc một số câu thơ, đoạn văn chính để làm lập luận dẫn chứng phong phú cho bài viết của mình. Đức Lộc |