Phai là gì
"WP:KHONG" đổi hướng tới đây. Đối với lời phủ nhân chung, xem Wikipedia:Phủ nhận chung. Show
Wikipedia là một bách khoa toàn thư trực tuyến, cùng với nó là một cộng đồng trực tuyến gồm những người quan tâm đến việc xây dựng một bách khoa toàn thư có chất lượng cao trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau. Do vậy, có những thứ chắc chắn không phải là Wikipedia. Mục lục
Kiểu cách và định dạngWikipedia không phải là bách khoa toàn thư in trên giấyCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là bách khoa toàn thư viết trên giấy; không có giới hạn thực sự nào cho số lượng chủ đề mà Wikipedia có thể bao phủ, cũng không giới hạn về lượng nội dung chứa đựng, ngoài việc chúng cần phải kiểm chứng được cùng những điểm được ghi tại trang này. Tuy nhiên, có một sự khác biệt quan trọng giữa những gì có thể làm được về mặt kỹ thuật, và những gì thực sự cần làm, điều đó sẽ được nói đến trong mục Nội dung phía dưới. Quy định này không phải là tiêu chuẩn đưa vào duy nhất: bài viết vẫn phải tuân theo các quy định về nội dung tương ứng, cụ thể là những quy định trong năm cột trụ. Giữ bài viết có độ lớn vừa phải là một điều quan trọng giúp Wikipedia dễ truy cập, đặc biệt khi người đọc kết nối bằng quay số hoặc trình duyệt di động vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian tải trang về (xem Wikipedia:Độ lớn bài viết). Sau khi kết thúc một vấn đề, tách bài viết thành các bài viết rời nhau và để lại một tóm tắt vừa phải là một cách phát triển chủ đề rất tự nhiên (xem Wikipedia:Cách thức tóm tắt). Một số chủ đề được các bách khoa toàn thư in trên giấy đề cập một cách ngắn gọn, trong những bài viết không bao giờ thay đổi; tuy nhiên, vì Wikipedia không cần đến giấy, chúng ta có thể đưa vào nhiều thông tin hơn, cung cấp thêm các liên kết ngoài, cập nhật chúng nhanh chóng hơn, và nhiều điều khác nữa. Nội dungWikipedia không phải là một bộ sưu tập các thông tin một cách bừa bãi; một điều gì đó là đúng hoặc hữu ích không phải mặc nhiên được xem là phù hợp để đưa vào một bách khoa toàn thư. Mặc dù vẫn còn những tranh cãi về tính xứng đáng bách khoa của một vài loại bài viết, cộng đồng đã đồng thuận rằng những điều dưới đây là những ví dụ điển hình về những gì không phải là Wikipedia. Những ví dụ được dẫn ra tại mỗi đề mục không phải là toàn bộ những gì muốn nói đến. Wikipedia không phải là từ điểnViếttắt quy định
Wikipedia không phải là từ điển, một cẩm nang hướng dẫn sử dụng, hoặc một hướng dẫn toàn thuật ngữ. Bài viết trên Wikipedia không phải là:
Wikipedia không phải là nhà xuất bản những ý tưởng chưa công bốCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là nơi để đăng những ý tưởng mới của chính bạn rồi phân tích nó hoặc đăng những thông tin mới chưa từng được đăng tải trước đây. Theo quy định của chúng tôi về nghiên cứu chưa công bố, xin đừng dùng Wikipedia cho điều sau:
Wikipedia không phải là nơi diễn thuyếtCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là bục diễn thuyết, một chiến trường, hoặc một phương tiện để tuyên truyền và quảng cáo. Điều này áp dụng cho toàn bộ bài viết, thể loại, tiêu bản, các thảo luận tại trang thảo luận, và cả trang thành viên. Do đó, nội dung tại Wikipedia không phải là:
Những thông điệp nêu lên ý kiến cá nhân về các quy định và hướng dẫn của Wikipedia không mang tính phá hoại có thể đặt tại trang thành viên, vì chúng phù hợp với hoạt động hiện tại và tương lại của dự án. Wikipedia không phải là bản sao nội dung hay kho tàng các liên kết, hình ảnh hoặc phương tiệnCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là một bản sao nội dung, cũng không phải là một kho các liên kết, hình ảnh hoặc tập tin phương tiện[2]. Các bài viết Wikipedia không phải là:
Wikipedia không phải là blog, web cá nhân, mạng xã hội hoặc nơi để tưởng niệmXem thêm thông tin: Wikipedia:Trang thành viênCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là mạng xã hội giống như MySpace hay Facebook. Bạn không được lưu trữ website, blog, hay wiki của chính bạn tại Wikipedia. Các trang tại Wikipedia không phải là:
Wikipedia không phải là một mớ bừa bãi các thông tinCácviếttắt quy định
Wikipedia không phải là danh mục tất cả mọi thứ từng có trên đời này[3]. Những bài viết Wikipedia không phải là:
Wikipedia không phải là cẩm nang, sách hướng dẫn, sách giáo khoa, hay tạp chí khoa họcCácviếttắt quy định
Wikipedia là một tài liệu tham khảo mang tính bách khoa, không phải là một cẩm nang hướng dẫn sử dụng, sách hướng dẫn du lịch, hoặc sách giáo khoa. Những bài viết của Wikipedia không nên có nội dung trông giống như:
Wikipedia không phải là nơi phỏng đoán về những chuyện chưa xảy raCácviếttắt quy định
Trừ một vài trường hợp hãn hữu, các sự kiện trong tương lai không mang tính chất bách khoa, vì chúng không thể kiểm chứng được cho đến khi chúng thực sự xảy ra. Đặc biệt:
Wikipedia không phải là một tờ báoCácviếttắt quy định
Wikipedia khuyến khích các biên tập viên cập nhật các thông tin hiện thời trong phạm vi của nó và phát triển các bài báo độc lập về các sự kiện quan trọng hiện tại. Tuy nhiên, không phải tất cả các sự kiện có thể kiểm chứng đều phù hợp để đưa vào Wikipedia. Đảm bảo rằng các bài viết trên Wikipedia không:
Wikipedia không bị kiểm duyệtCácviếttắt quy định
Wikipedia có thể có những nội dung gây khó chịu. Bất kỳ ai đọc Wikipedia cũng có thể chỉnh sửa nội dung một bài nào đó và những thay đổi hiện ra ngay lập tức mà không được kiểm tra để bảo đảm tính hợp lý, vì thế Wikipedia không thể bảo đảm rằng nội dung các bài hay hình ảnh phù hợp với trẻ em hoặc tuân theo những quy tắc xã hội nhất định. Mặc dù những nội dung không phù hợp (như các liên kết đến trang web xấu) thường được xóa bỏ lập tức, ngoại trừ trong những bài đề cập trực tiếp đến những chủ đề như khiêu dâm, như vậy một số bài có thể chứa những đoạn văn, hình ảnh, hay liên kết gây khó chịu, với điều kiện chúng không vi phạm những quy định của Wikipedia (đặc biệt là thái độ trung lập) hay luật pháp của tiểu bang Florida, Hoa Kỳ, nơi hiện đặt máy chủ của Wikipedia. Những gì không phải là một cộng đồng WikipediaWikipedia không phải là một trận chiếnTrong cộng đồng Wikipedia, mọi người đối xử với nhau một cách hòa nhã với thái độ hợp tác. Không lăng mạ, bôi nhọ hoặc dùng các lời lẽ thiếu văn hóa đối với những người không có cùng quan điểm với mình. Hơn thế nữa, các thành viên được khuyến khích giải quyết các vấn đề bằng các biện pháp có học, với những lời thảo luận nhã nhặn. Xin đừng mở mới hoặc sửa đổi một mục từ chỉ vì để chứng minh các luận điểm của mình. Cũng không được có những hành vi đe dọa dưới bất kỳ hình thức nào đối với bất kỳ thành viên nào của Wikipedia hay Wikimedia Foundation 3. Bất cứ lời đe doạ nào cũng sẽ bị xóa bỏ và thành viên đó có thể bị treo quyền sử dụng. Xem thêm: Wikipedia:Các giải quyết tranh cãi. Wikipedia không phải là nơi thử nghiệm về tình trạng vô chính phủ hay diễn đàn tự do ngôn luậnCácviếttắt quy định
Wikipedia được biết đến bởi yếu tố mở và tự do, tuy nhiên sự tự do và tính mở này giới hạn trong mục đích xây dựng một bộ từ điển bách khoa. Do vậy, Wikipedia không phải là một diễn đàn dành cho các bài diễn văn về tự do ngoài luật định. Thực tế, Wikipedia là một dự án mở và tự quản lý, điều này không có nghĩa dùng để phát triển các cộng đồng vô chính phủ. Mục đích của chúng ta là xây dựng từ điển bách khoa, không phải để thử nghiệm các giới hạn của thuyết vô chính phủ. Xem thêm meta:Power structure. Wikipedia không phải là chính thể dân chủCácviếttắt
Wikipedia cũng không phải là nơi thử nghiệm mô hình dân chủ. Phương thức chủ yếu và được khuyến khích là tìm kiếm sự đồng thuận thông qua thảo luận và giải quyết những mâu thuẫn, chứ không phải là biểu quyết. Do vậy, việc lấy các ý kiến của đa số không thể coi là nguyên tắc hoạt động của Wikipedia. Tuy nhiên, các biểu quyết theo mô hình dân chủ trực tiếp (với đa số phiếu thắng thiểu số) trong Wikipedia vẫn thường xuyên được sử dụng, kết quả của những biểu quyết này thường chỉ là một trong những giải pháp để đưa ra quyết định cuối cùng. Những thảo luận bên trong từng biểu quyết là cực kỳ quan trọng để thu nhận được sự đồng thuận. Ví dụ, một hoạt động rất quan trọng trong Wikipedia là đánh giá xem bài viết nào không thuộc Wikipedia thông qua mục Wikipedia:Biểu quyết xoá bài. Trang này cần phải được hiểu là những thảo luận xung quanh việc giữ hay xoá còn quan trọng hơn nhiều so với số phiếu cao nhất. Wikipedia không quan liêuTrong quá trình Wikipedia hoạt động, khá nhiều các nguyên tắc, quy định và bán quy định được cộng đồng người sử dụng Wikipedia xây dựng để định hướng chung, hạn chế các thảo luận không cần thiết. Tuy nhiên, các quy định đấy không phải là bất biến, chúng có thể được thảo luận và viết lại bất kỳ lúc nào. Trong quá trình thảo luận để giải quyết các bất đồng, việc dẫn chứng các nguyên tắc, quy định của Wikipedia chỉ là một trong nhiều cách lập luận, phân tích. Do đó, khi xây dựng những nguyên tắc và quy định cũng cần tránh hoặc giảm thiểu sự cứng nhắc..... Wikipedia không bắt buộc đóng gópCácviếttắt quy định
Wikipedia là một cộng đồng tự nguyện và không yêu cầu các Wikipedian (biên tập viên Wikipedia) dành nhiều thời gian và công sức hơn họ muốn. Tập trung vào việc phát triển bộ bách khoa toàn thư, thay vì đòi hỏi nhiều hơn từ các Wikipedian khác. Các biên tập viên có thể tự do nghỉ ngơi hoặc rời khỏi Wikipedia bất cứ lúc nào. Wikipedia không phải là phòng thí nghiệmCácviếttắt quy định
Nghiên cứu về nội dung Wikipedia, các quá trình, và nhân tố con người liên quan[6] có thể cung cấp những hiểu biết và góc nhìn giá trị mang lại kiến thức cộng đồng, học bổng và cộng đồng Wikipedia, tuy nhiên Wikipedia không phải là một phòng thí nghiệm công cộng. Nghiên cứu phân tích các bài báo, trang thảo luận hoặc nội dung khác trên Wikipedia thường không gây tranh cãi, vì tất cả Wikipedia đều có tính chất mở và tự do sử dụng. Tuy nhiên, các dự án nghiên cứu gây khó chịu tới cộng đồng hoặc có ảnh hưởng tiêu cực đến các bài viết thậm chí là tạm thời đều không được phép và có thể dẫn đến kết quả là mất đặc quyền chỉnh sửa. Trước khi bắt đầu một dự án gây tranh cãi,[7] các nhà nghiên cứu nên mở một thảo luận tại Wikipedia:Thảo luận để chắc chắn không can thiệp đến sứ mệnh của Wikipedia. Bất kể dạng dự án, các nhà nghiên cứu nên minh bạch nhất có thể trên các trang người dùng của mình, tiết lộ thông tin như việc kết nối các tổ chức và các ý định thực hiện.[8] Một số biên tập viên có yêu cầu rõ ràng không muốn là đối tượng nghiên cứu và thí nghiệm. Xin tôn trọng mong muốn của các biên tập viên này và không chọn hoặc mời họ tham gia nghiên cứu. Khi bạn tự hỏi phải làm gì
Ghi chú
Ghi chú 1: Trang này vẫn đang được xây dựng. Nếu bạn định trích dẫn điều gì trong này, xin kiểm tra phiên bản mới nhất. Ghi chú 2: Wikipedia cũng dùng một số hình ảnh và văn bản dưới danh nghĩa "sử dụng hợp lý" trong các bài viết GFDL. Xem thêm Wikipedia:Bản quyền. Ghi chú 3: Nếu bạn thấy bị vi phạm quyền lợi hợp pháp, bạn có thể thảo luận với các thành viên liên quan, liên hệ Wikimedia Foundation, hoặc trong trường hợp bị vi phạm bản quyền có thể yêu cầu xóa vì bản quyền. Xem thêm
|