Sạc cân bằng là gì
Thời điểm viết bài này mình vẫn có thể gọi là newbie mặc dù đã chơi tầm hơn 2 tháng rồi nhưng kiến thức vẫn còn rất non. Và mình nghĩ đã đến lúc phải hiểu hơn về điện đóm rồi chứ không thể cứ đi hỏi mua pin anh bán hàng đưa con nào là bay con đó được vì VD như hôm rồi a chủ shop Thái Tuấn ngạc nhiên há mồm hỏi mình “Bay 3inch pin 1300mah mà cõng Go á? Hay việc chả biết bay, sử dụng pin như thế nào cho bền và an toàn. Thế nên vừa phải tìm hiểu trang bị kiến thức về pin và tiện viết luôn bài này. Show Nguồn tham khảo: Oscarling và Handytoy – Bài viết sử dụng ảnh từ bài gốc và qua tìm kiếm trên Google. Pin Lipo có an toàn không?Câu trả lời của mình là còn tùy thuộc vào cách sử dụng. Nếu mình sử dụng đúng cách thì nó sẽ an toàn, không thì sẽ rất nguy hiểm vì pin Lipo là loại pin rất dễ gây cháy nếu dùng không đúng cách. Nhiều khi có thể là chập điện hoặc va chạm vật lý. Thế nên để an toàn bạn nên trang bị kiến thức về loại pin này chứ đừng chỉ trông chờ vào việc các pro khuyên dùng pin này ngon pin kia tốt. Không hiểu gì sẽ là một rủi ro tiềm tàng có thể bộc phát bất cứ lúc nào. Pin Lipo là gì?Pin Lipo là viết tắt của Lithium Polymer – Cấu tạo của pin Lipo là sử dụng chất điện phân Polumer khô. Lý do mà người chơi quad chọn pin LIPO vì đây là loại pin nhỏ nhẹ so với dung lượng cao mà nó mang trong mình, ngoài ra nó có dòng xả cao đảm bảo việc cung cấp đủ điện/năng lượng cho các động cơ cần công suất cao như môn quad. Vì chưa có nhiều option thay thế nên mặc cho những nhược điểm: dễ cháy nổ bắt lửa, tuổi thọ không cao – pin LIPO vẫn được sử dụng chính trong cộng đồng chơi quad. Hiện nay có nhiều anh em bắt đầu độ pin Li-ion mang lại thời gian bay lâu hơn, bớt rủi ro cháy nổ hơn nhưng vẫn sẽ cần nhiều thời gian nữa để có thể được sử dụng phổ biến. Điện áp (Volt) và số cell của pinMột cục pin Lipo được cấu tạo từ một hoặc nhiều cell pin. Thông thường mỗi cell pin sẽ có điện áp là 3.7V (tùy theo nhà sản xuất có thể sẽ có lệch 1 chút để đảm bảo an toàn). Khi tìm hiểu chơi quad chúng ta hẳn đã nghe đến các loại Pin 1S, 2S,3S,4S,… thì S chính là biểu thị cho số cell: Pin 1s là 1 cell; 4s là 4 cell. Và tùy từng cấu tạo của quad sẽ lựa chọn bay với loại pin thích hợp, VD: Tiny thường bay 1S vì nó nhẹ, lên cao hơn cần nhiều năng lượng hơn thì sẽ chọn pin 3S hay 4S,….
Hầu hết quad thường dùng động cơ 3 pha không chổi quét. Động cơ này có thông số quan trọng là Kv, tương ứng với số vòng quay được ứng với 1V điện áp. VD: Động cơ 1000kv trong dải từ 10V đến 25V nghĩa là động cơ này sẽ quay với vận tốc 10.000 vòng/phút khi điện áp pin là 10V và lên đến 25.000 vòng/phút khi điện áp là 25V. Chính vì vậy, điện áp pin rất quan trong khi chế tạo máy bay mô hình. Thường thì để tăng số cell của pin người ta sẽ phải kiểm tra xem motor/ESC và các bộ phận khác của quad có hỗ trợ V cao hơn hay không chứ không phải pin nào cũng xài tùm lum được. Người ta có thể tạo ra một viên pin 4S 1000mah từ việc ghép 2 viên 2S 1000mah hoặc 1 viên 3S 1000mah với 1 viên 1S 1000mah. Còn về vấn đề sạc, 1 cell chỉ nên sạc max tới 4.2V thôi, sạc quá có thể khiến pin bị cháy hỏng. Tương tự pin 4S thì ae nhân số cell lên. Thường thì mình dùng sạc qua củ điều tiết M6 nó có setting cài đặt điện áp tối đa sạc là 4.2 nên khi sạc tới mức này là sẽ ngừng sạc để bảo đảm an toàn pin. Làm sao để biết Pin của mình bay còn điện áp bao nhiêu?Đơn giản là hãy bật hiển thị thông số pin trên màn hình kính FPV và khi bay hãy luôn quan sát để biết đường hạ cánh. Dung lượng PinDung lượng pin Lipo kí hiệu là mAh – ký hiệu này chắc mọi người nhìn thấy rất nhiều rồi: Điện thoại, máy tính bảng,… Hiểu đơn giản không lý thuyết thì lấy luôn VD: viên pin Lipo có dung lượng 1300mAh thì khi pin đầy để xả hết pin trong 1 giờ sẽ cần dòng xả 1.3A, nếu dòng xả x2 lần lên 2.6A thì để dùng hết 1300mAh cần tới 30 phút, còn nếu dòng xả lên tới 39A thì chắc xả xong hết cỡ khoảng 2 phút => Đó chính là mAh: mini Ampe/ Hour Tăng dung lượng pin về lý thuyết sẽ giúp cho thời gian bay lâu hơn tuy nhiên lâu hơn nhiều hay ít còn phụ thuộc về khối lượng pin tăng thêm và chỉ số dòng xả C là bao nhiêu nữa. C rating – Dòng xảDòng xả hiểu đơn giản là một viên pin có khả năng cung cấp dòng lớn một cách an toàn như thế nào. Dòng xả liên tục (continuous discharge) an toàn trên pin lipo được tính theo bội số của dung lượng pin (C). Một viên pin với một dòng xả 10C có nghĩa là bạn có thể xả một cách an toàn với tốc độ gấp 10 lần so với dung lượng của viên pin đó. Ví dụ: Pin lipo có dung lượng 2000mAh; dòng xả 20C tức là dòng xả liên tục an toàn của pin là 20 x 2000mA = 40000mA = 40A. Ngoài dòng xả liên tục (Continuous Discharge Rate), pin có thể xả với dòng cao hơn trong một thời gian rất ngắn (khoảng vài giây) để gia tăng công suất (tiếng anh là Burst Discharge), dòng xả cao thì pin nhanh hết hơn nhưng cũng giúp cho quad khỏe hơn (trong giới hạn của quad). Thông thường, Pin có dòng xả càng cao thì càng đắt. Vì vậy, nếu bạn không có nhiều tiền, không nên chọn pin có dòng xả quá cao so với nhu cầu sử dụng. Vậy nên không phải thích lựa chọn C bao nhiêu cũng được, mà còn phải tính xem nó có phù hợp hay không. Bạn phải ước lượng xem, động cơ bạn sử dụng khi chạy với 100% ga thì dòng tiêu thụ là bao nhiêu. Ví dụ là 30A thì bạn nên chọn pin có dòng xả liên tục <40A Cân bằng Pin LipoĐoạn này mình xin phép trích nguyên văn từ bài của handytoy (các bạn ấy ghi nguồn xomrc, bkaero nên chắc cũng ko phải người viết gốc): Như đã nói ở trên, một cell pin khi sạc đầy 100% sẽ có điện áp là 4.2V/cell. Với pin chỉ có một cell đơn lẻ (Pin Lipo 3.7V) bạn chẳng cần lo lắng đến vấn đề cân bằng, sạc sẽ tự động dừng khi điện áp đạt tới mức 100% là 4.2V. Tuy nhiên trong một viên pin Lipo có nhiều hơn một cell, nếu chỉ đo điện áp hai đầu bộ sạc không thể xác định được sự chênh lệch điện áp giữa các cell và có thể một cell bị vượt quá ngưỡng mặc dù tổng điện áp của cả viên pin hiển thị đúng. Lấy ví dụ một viên pin Lipo 3S (3 cell mắc nối tiếp hoặc gọi là 3S). Nó sẽ là viên pin có điện áp 11.1V (3.7V x 3). Điện áp khi sạc đủ 100% sẽ là 12.6V (4.2V x 3 = 12.6V). Bộ sạc tin cậy của chúng ta được thiết lập 11.1V cho pin Lipo và sẽ dừng sạc khi khi đủ 12.6V, rất đơn giản đúng không. Đối với viên pin mới, loại tốt thì sự chênh lệch điện áp giữa các cell là rất nhỏ. Tuy nhiên, khi viên pin đã sử dụng nhiều, đã cũ thì sự chênh lệch điện áp giữa các cell pin sẽ không thể bỏ qua được. Ngay cả một sự khác biệt điện áp 0.1V (100mV) giữa các cell cũng là nguyên nhân gây ra các nguy cơ cháy nổ và hư hại pin theo thời gian. Bạn không cần phải cân bằng pin Lipo mỗi khi sạc. Hầu hết chỉ cần sạc cân bằng sau 10 hoặc 20 lần sạc đối với bộ pin còn tốt khỏe, vấn đề là bạn phải biết viên pin của bạn là khỏe (còn tốt). Các cell trong viên pin cũ thường trở nên không ổn định. Vì vậy, nếu bạn có bộ cân bằng, nên sạc cân bằng ở mỗi lần sạc hoặc ít nhất sau mỗi 2 lần sạc, như vậy sẽ giúp tang tuổi thọ của pin và giảm nguy cơ cháy nổ. Một lần nữa, bốn thủ phạm chính làm rút ngắn tuổi thọ pin LiPo là:
LiHVLiHV là một dạng pin LiPo khác, HV là viết tắt của High Voltage – tức là pin dung lượng cao. Loại pin này trữ năng lượng nhiều hơn loại pin LiPo bình thường và có thể sạc lên tới 4.35V mỗi cell. Tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng dòng pin này sử dụng cho quad sẽ rất nhanh hỏng, tuổi thọ kém nên hầu như không ai sử dụng mấy. Pin này mình thấy anh em hay sử dụng cho TX Cách chọn pin cho quadĐể chọn được pin thì trước hết bạn phải nắm được xem quad mình được cấu hình để bay pin loại nào? 4S hay 5S hay 6S? Dòng xả tối đa an toàn là bao nhiêu từ đó tính ra C cần thiết Thường thì khi tính, nhìn vào bảng test của nhà sản xuất chúng ta nên lấy ở mốc 90% rồi tính sẽ an toàn hơn là 100%. Dưới đây là gợi ý dung lượng pin cho các size: Cách sạc pin LiPoĐầu tiên cần lưu ý chính là nơi sẽ sạc pin. Vì bản chất dễ cháy của mình mà khi sạc pin chúng ta cũng cần lưu ý sạc nơi thoáng, tránh xung quanh nhiều đồ vải, giấy, gỗ, hay đồ điện tử, ổ điện khác. Khi sạc tốt nhất mình cũng nên ngồi cạnh để nếu có vấn đề gì thì còn phản ứng kịp thời. Việc trước tiên là ngắt nguồn điện trước sau đó làm gì tiếp thì làm – đừng bao giờ cuống quá chưa ngắt điện mà lại cầm chậu nước dội vào là chết. LUÔN BÌNH TĨNH Bay khi nào thì nên hạ cánh?Nãy mình cũng có nói ở trên. Hãy tính trung bình cell để ra mức pin trung bình tầm 3.7 là nên hạ cánh dần rồi. Pin 4 cell thì x4 lên. Một số câu hỏi (Q&A) về pin LiPo:Q: Pin LiPo mà bị phồng thì có nên sử dụng tiếp không? Hy vọng đống kiến thức này sẽ bạn hiểu rõ về pin LiPo và cách sử dụng nó một cách an toàn. Facebook Đức: https://www.facebook.com/ducnh18 |