So sánh chơi chứng khoán và đánh bạc

Đầu tiên xin trả lời ngay là không. Sau khi bạn xem quy trình hoạt động đơn giản của thị trường chứng khoán ở phần dưới, bạn sẽ thay đổi quan điểm và sẽ không bao giờ so sánh đầu tư chứng khoán và đánh bạc nữa.

Vậy bạn thường nghe những so sánh này từ ai?

Những câu nói này thường được nghe từ những người lao động mà chưa có nhiều kiến thức kinh tế hiện đại (ba mẹ bạn, bạn bè hay anh em ở quê, những người chưa biết TTCK hoạt động như thế nào), hoặc đôi khi là những người tri thức nhưng hoạt động với những ngành nghê không liên quan đến kinh tế (kỹ sư, bác sĩ…) định nghĩa việc thành công trong một giao dịch như một trò chơi xác suất.

Lý do đơn giản là họ đã từng đánh bạc, họ cảm thấy việc tăng thua chỉ là may rủi và tiền của người này sẽ đến tay người kia, một số ít trả cho chủ chứa sòng, tổng lại thì việc này không tạo ra giá trị mới có ích.

Vậy chứng khoán khác gì với đánh bạc?

Thứ nhất, đầu tư chứng khoán là việc bạn gián tiếp góp vốn làm ăn với một doanh nghiệp mà lợi nhuận tạo ra sẽ được chi trả lại cho bạn thông qua cổ tức và sự tăng giá của cổ phiếu.

Bạn sẽ có hai cách để đầu tư, hoặc là mua lần đầu (IPO) hoặc là mua lại khi doanh nghiệp niêm yết (phổ biến hơn). Trong ngắn hạn, việc mua bán giao dịch sẽ chuyển từ NĐT này qua NĐT khác, nhưng trong dài hạn thì giá trị tạo ra của doanh nghiệp sẽ trả lại cho NĐT nắm giữ cổ phiếu. Hơn nữa, trong trường hợp công ty cần mở rộng SXKD thì họ có thể tiếp tục phát hành thêm trên TTCK, và giá thị trường sẽ là một yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp phát hành thành công với mức giá cao.

Thứ hai, đầu tư chứng khoán được luật phát công nhận và bảo vệ, hơn nữa luật ngày càng được cải tiến bảo vệ hơn với NĐT nhỏ. Trong khi đánh bạc là một hành vi mà pháp luật hạn chế, và có thể còn vi phạm luật hình sự nếu như ở quy mô lớn và ở hình thức chưa được cho phép.

Nên nhìn nhận đầu tư chứng khoán như thế nào?

Thứ nhất, bạn không nên quan niệm đầu tư chứng khoán như đánh bạc, mặc dù trong ngắn hạn việc giao dịch đều dựa trên quy luật xác suất, nhưng nền tảng dựa trên một giá trị được pháp luật công nhận.

Thứ hai, thực tế đã chứng minh trong dài hạn thì chứng khoán có xu hướng hiệu quả hơn các kênh đầu tư khác như vàng, gửi tiết kiệm…và còn phòng được tình trạng lạm phát.

Thứ ba, trong đầu tư thì không tránh được rủi ro, bạn nên nâng cao thêm kiến thức nhờ đọc sách, học hỏi thêm hoặc lựa chọn cho mình một người tư vấn tốt.

Thứ tư, hãy đa dạng hóa kênh đầu tư của bạn để tạo nhiều nguồn thu nhập và chứng khoán nên là một trong những lựa chọn ưu tiên sau một phần gửi tiết kiệm.

(ĐTTCO) - Thông thường nhiều người cho rằng đầu tư chứng khoán như là đánh bạc. Quan điểm này tồn tại do chúng ta chưa phân biệt khái niệm căn bản của hoạt động đầu tư và đánh bạc có sự khác biệt rất lớn.

Đầu tư là hoạt động người đầu tư biết được lý do tại sao họ đầu tư. Khái niệm này khá đơn giản để phân biệt một hoạt động đánh bạc của một con bạc. Nghĩa là nhà đầu tư khi ra quyết định đầu tư vào tài sản nào đều phải đưa ra được lý do cho hoạt động đầu tư đó. Lý do này được hiểu như là những kỳ vọng hợp lý nhà đầu tư đó tin rằng giá trị tài sản sẽ tăng khi các kỳ vọng xảy ra.

Chẳng hạn, khi mua vàng nhà đầu tư kỳ vọng vào việc vàng tăng giá. Và nếu vàng tăng giá tỷ suất sinh lợi kỳ vọng hay mức giá dự kiến sẽ là bao nhiêu (gọi là E(r)). Đồng thời bên cạnh lý do kỳ vọng vàng tăng giá, vẫn có khả năng vàng giảm giá, và mức độ giảm giá sẽ là bao nhiêu, nghĩa là mức độ rủi ro nếu xảy ra nhà đầu tư chấp nhận lỗ bao nhiêu (rủi ro chấp nhận).

Như vậy, nếu là một nhà đầu tư họ sẽ phải đưa ra được những lý do cho hoạt động đầu tư. Trong khi đó, một con bạc sẽ không nêu ra được những lý do đó, mà chỉ đặt cược cho việc đầu tư của mình. Chính vì vậy, để có được những hiểu biết cần thiết cho hoạt động đầu tư của mình, nhà đầu tư cần phải hiểu được lý do (yếu tố) tác động lên giá trị tài sản đầu tư. Làm được điều này nhà đầu tư sẽ trở nên chuyên nghiệp hơn. Mỗi quyết định thành công hay thất bại, nhà đầu tư sẽ học được bài học cho những lần quyết định sau.

Trong khi đó một người đầu tư như con bạc, nếu thành công họ cho rằng mình giỏi, nhưng khi thất bại thường đổ lỗi cho yếu tố bên ngoài. Vì vậy để trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư cần trang bị cho mình những kiến thức, hiểu biết một cách có hệ thống.

Cuốn sách “Đầu tư tài chính - Investments” của Bodie, Kane, Marcus được trình bày một cách có hệ thống về khối kiến thức đó khi tham gia thị trường. Từ phương pháp tiếp cận trong đầu tư cổ phiếu và trái phiếu, người đọc sẽ hiểu biết những nhân tố ảnh hưởng lên việc định giá giá trị của các tài sản này.

Những nhân tố này chính là lý do đã đề cập ở trên. Khác với tiền số/tiền điện tử, hiện nay còn bị tranh cãi trong việc định giá tài sản, nếu tài sản này không định giá được nhà đầu tư không hiểu được các lý do gì (nhân tố nào) ảnh hưởng lên giá trị tài sản đó.

Nghĩa là tài sản này nếu một nhà đầu tư đầu tư vào nó cũng đồng nghĩa với một hoạt động đánh bạc. Đây là lý do tại sao thị trường tài chính thế giới cũng như nhiều người hoài nghi về loại tài sản này.