Ví dụ tách chất ra khỏi hỗn hợp

II. LỌC

Em hãy lấy mốt số ví dụ trong cuộc sống có sử dụng cách lọc để tách chất ra khỏi hỗn hợp

– Pha cà phê bao gồm việc cho nước nóng qua cà phê xay và bộ lọc. Cà phê lỏng là dịch lọc. Việc ngâm trà cũng giống nhau, cho dù bạn sử dụng trà túi lọc (giấy lọc) hay trà bóng (thông thường, một bộ lọc kim loại).

– Thận là một ví dụ về một bộ lọc sinh học. Máu được lọc bởi cầu thận. Các phân tử thiết yếu được tái hấp thu trở lại máu.

Trên thực tế thường gặp các hỗn hợp, chất tinh khiết hoàn toàn là cực hiếm. Do đó cần phải tách chất để sử dụng chất tinh khiết (chất nguyên chất). Vậy có cách nào để tách các chất ra khỏi hỗn hợp không?

I. Nguyên tắc tách chất

Trong tự nhiên và cuộc sống, ta gặp rất nhiều hiện tượng tách chất ra khỏi hỗn hợp theo những cách khác nhau.

Phù sa trong nước sông lắng xuống, tách khỏi nước

Làm bay hơi nước biển, thu được muối ăn

Trong các ví dụ trên, hạt phù sa nặng hơn nước nên lắng xuống đáy sông, muối ăn không bị bay hơi nên làm cho nước biển bay hơi sẽ thu được muối rắn. Vậy có thể tách các chất trong hỗn hợp dựa trên sự khác nhau về tính chất của chúng.

II. Một số cách tách chất

1. Lắng, gạn và lọc

Trong không khí thường có lẫn bụi. Khi lặng gió, sau một thời gian, hạt bụi nặng hơn tự động lắng xuống, giúp làm sạch không khí một cách tự nhiên. Đối với nước đục do bị lẫn đất, bùn, khi để yên, các hạt bùn, đất nặng hơn nước sẽ lắng xuống đáy. Gạn lấy lớp nước ở phía trên ta được nước trong hơn.

@1659178@

Khi các hạt chất rắn lơ lửng, khó lắng xuống, ta có thể lọc để tách chúng ra khỏi chất lỏng hoặc chất khí. Để lọc chất rắn ra khỏi chất lỏng, ta thường dùng phễu lót giấy lọc. Giấy lọc chứa những lỗ nhỏ li ti. Khi chất lỏng chảy qua giấy lọc, những hạt chất rắn có kích thước lớn hơn lỗ này sẽ bị giữ lại.

Bộ dụng cụ lọc đơn giản

2. Cô cạn

Khi chất rắn tan trong chất lỏng, hoặc kích thước hạt chất rắn quá nhỏ không lọc được, làm thế nào để tách chất rắn ra khỏi chất lỏng?

Người ta có thể tách muối ăn từ nước muối bằng cách đun nóng dung dịch này cho đến khi nước bay hơi hết, còn lại muối. Người làm nuối cũng biết lợi dụng nắng, gió để nước bay hơi, thu được muối ăn.

Đun nước bay hơi, thu được muối

Phương pháp cô cạn dùng để tách chất tan rắn ra khỏi dung dịch hoặc huyền phù bằng cách làm cho dung môi bay hơi, thu được chất rắn còn lại. Lưu ý rằng dung dịch chất tan rắn khi bay hơi chỉ có dung môi bay hơi, chất tan không bay hơi thu được ở dạng rắn.

Để cô cạn dung dịch nhanh có thể tăng nhiệt độ (đun sôi), thổi khí trên mặt thoáng và tăng diện tích mặt thoáng.

@1659232@

Khi hai chất lỏng không tan vào nhau, hỗn hợp sẽ tách thành hai lớp chất lỏng riêng biệt. Dùng cách dụng cụ như bình chiết, phễu chiết ta có thể tách hai chất lỏng ra.

Tách dầu ăn khỏi nước bằng phễu chiết

Dựa vào các tính chất khác nhau có thể áp dụng cách phù hợp để tách chất ra khỏi hỗn hợp:

1. Lọc (tách chất rắn không tan ra khỏi chất lỏng).

2. Lắng (tách các chất rắn lơ lửng nặng hơn ra khỏi các chất nhẹ hơn).

3. Cô cạn (tách các chất khó bay hơi ra khỏi các chất dễ bay hơi).

4. Chiết (tách các chất lỏng không tan vào nhau ra khỏi nhau).

- Chất tinh khiết là chất không có lẫn chất khác (tạp chất). Mỗi chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học xác định.

- Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau.

Để tách chất ra khỏi hỗn hợp ta có thể dùng các phương pháp:

1- Các phương pháp vật lý

Phương pháp vật lý dựa vào sự khác biệt về tính chất vật lý như nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tính tan trong nước, khối lượng riêng…để tách riêng chất.

Cụ thể:

- Phương pháp lọc: Dùng để tách các chất không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng

- Phương pháp cô cạn: Dùng để tách các chất tan rắn (không hoá hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi hỗn hợp chất lỏng

- Phương pháp chưng cất phân đoạn: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nhờ vào sự khác nhau về nhiệt độ sôi

- Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất ra khổi hỗn hợp lỏng không đồng nhất

- Phương pháp đông đặc: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách nhau lớn.

2- Phương pháp hóa học

Nguyên tắc:

- Bước 1. Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành dạng A1 (kết tủa, bay hơi, hoặc hòa tan); tách ra khỏi B (bằng cách lọc hoặc tự tách….

- Bước 2. Điều chế lại chất A từ chất A1 (nếu cần thiết)

Sơ đồ tách

Phản ứng được chọn để tách phải thoã mãn 3 yêu cầu sau:

-Chỉ tác dụng lên một chất trong hỗn hợp cần tách

-Sản phẩm tạo thành có thể tách dễ dàng khỏi hỗn hợp

-Từ sản phẩm phản ứng tạo thành có khả năng tái tạo được chất ban đầu (nếu cần thiết).

Ví dụ 1: Tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm các chất: muối ăn và cát.

Hướng dẫn giải:

Hoà tan hỗn hợp trên vào nước. Đổ hỗn hợp qua giấy lọc ta thu được nước muối riêng còn cát ở trên giấy. Sau đó cô cạn hỗn hợp nước muối, nước bốc hơi sẽ thu được muối ăn khan.

Minh họa bằng hình ảnh:

Ví dụ 2: Một hỗn hợp gồm dầu hỏa có lẫn nước, làm thế nào để tách nước ra khỏi dầu hỏa?

Hướng dẫn giải:

Dầu hỏa nhẹ hơn nước và không tan trong nước. Muốn tách nước ra khỏi dầu hỏa, ta cho hỗn hợp vào phễu chiết, dầu nổi ở trên và nước ở phía dưới. Mở khóa phễu chiết, tách nước ra trước sau đó đến dầu hỏa, ta được nước và dầu hỏa riêng biệt.

Minh họa bằng hình ảnh

Ví dụ 3: Có một lượng bột sắt bị lẫn một lượng nhỏ bột nhôm. Làm thế nào để thu được sắt tinh khiết?

Hướng dẫn giải:

Cho hỗn hợp bột kim loại vào dung dịch NaOH dư.

Al phản ứng hoàn toàn với NaOH dư tạo thành dung dịch, Fe không phản ứng.

2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2↑

Lọc lấy bột sắt và rửa sạch thu được bột sắt tinh khiết.

Câu 1: Một trong những tính chất nào sau đây cho biết chất lỏng là tinh khiết?

A. Không tan trong nước.

B. Có vị ngọt, mặn, chua.

C. Không màu, không mùi, không vị.

D. Khi đun chất sôi ở nhiệt độ nhất định và chất hoá rắn ở nhiệt độ không đổi.

Câu 2: Chất tinh khiết là

A. Chỉ 1 chất.

B. Nhiều chất.

C. Một nguyên tố.

D. Một nguyên tử.

Câu 3: Hỗn hợp là:

A. Nhiều nguyên tử.

B. Một chất.

C. Nhiều chất trộn lẫn vào nhau.

D. Nhiều chất để riêng biệt.

Câu 4: Chọn cụm từ còn thiếu ở nhận định sau: “Chất tinh khiết có tính chất…”.

A. vật lý và hoá học nhất định.

B. thay đổi.

C. vật lý nhất định, hoá học thay đổi.

D. hoá học nhất định, vật lý thay đổi.

Câu 5: Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp nước muối bằng phương pháp nào sau đây?

A. Lọc

B. Chiết.

B. Chiết.

D. Dùng nam châm hút.

Câu 6: Cho nhận định: "Nước cất là chất tinh khiết, sôi ở 150oC". Nhận xét đúng là:

A. Cả 2 vế của nhận định đều đúng.

B. Cả 2 vế của nhận định đều sai.

C. Vế 1 sai, vế 2 đúng.

D. Vế 1 đúng, vế 2 sai.

Câu 7: Không khí là:

A. chất tinh khiết.

B. hỗn hợp.

C. tập hợp các vật thể.

C. tập hợp các vật thể.

Câu 8: Rượu etylic là một chất lỏng, có nhiệt độ sôi là 78,3oC và tan nhiều trong nước.

Phương pháp tách riêng được rượu etylic từ hỗn hợp rượu etylic và nước là

A. lọc.

B. chiết.

C. cô cạn.

D. chưng cất.

Câu 9: Khí nitơ và khí oxi là hai thành phần chính của không khí. Trong kĩ thuật người ta có thể hạ thấp nhiệt độ để hóa lỏng không khí. Biết nitơ lỏng sôi ở -196oC oxi lỏng sôi ở -183oC. Phương pháp tách riêng khí nitơ và oxi là

A. lọc.

B. chiết.

C. cô cạn.

D. chưng cất.

Câu 10: Một hỗn hợp gồm bột sắt và đồng, có thể tách riêng hai chất bằng cách nào sau đây?

A. Hòa tan vào nước.

B. Lắng, lọc.

C. Dùng nam châm để hút.

D. Tất cả đều đúng.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 8 có đáp án hay khác: