Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Đèn sợi đốt, còn gọi là đèn dây tóc là một loại bóng đèn dùng để chiếu sáng khi bị đốt nóng, dây tóc là bộ phận chính để phát ra ánh sáng, thông qua vỏ thủy tinh trong suốt. Các dây tóc - bộ phận phát sáng chính của đèn được bảo vệ bên ngoài bằng một lớp thủy tinh trong suốt hoặc mờ đã được rút hết không khí và bơm vào các khí trơ. Kích cỡ bóng phải đủ lớn để không bị hơi nóng của nhiệt tỏa ra làm nổ.

Hầu hết bóng đèn đều được lắp vào trong đui đèn, dòng điện sẽ đi qua đui đèn, qua đuôi đèn kim loại, vào đến dây tóc làm nó nóng lên và đến mức phát ra ánh sáng. Đèn sợi đốt thường ít được dùng hơn vì công suất quá lớn (thường là 60W), hiệu suất phát quang rất thấp (chỉ khoảng 5% điện năng được biến thành quang năng, phần còn lại tỏa nhiệt nên bóng đèn khi sờ vào có cảm giác nóng và có thể bị bỏng). Đèn dây tóc dùng điện áp từ 1,5 vôn đến 300 vôn.

Về người sáng chế ra bóng đèn sợi đốt, các nhà lịch sử Robert Friedel và Paul Israel đã liệt kê 22 nhà phát minh loại đèn này trước Joseph Swan và Thomas Edison (1847 – 1931). Họ kết luận rằng phiên bản đèn sợi đốt (được sản xuất hàng loạt từ năm 1880) của Edison hơn các phiên bản khác do kết hợp ba yếu tố: vật liệu đốt hiệu quả hơn, độ chân không trong bóng đèn cao hơn các phiên bản khác (bằng cách sử dụng bơm Sprengel) và điện trở cao hơn khiến việc phân phối điện từ một nguồn trung tâm có thể thực hiện được một cách kinh tế (còn có tên gọi là đèn nung sáng).

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Tuy nhiên, vì đèn tiêu tốn năng lượng không hiệu quả (khoảng 10-22 lumen / watt so với 61-140 lumens / watt so với đèn LED trắng), từ năm 2007, ở một số quốc gia và lãnh thổ, bao gồm Liên minh Châu Âu, Thụy Sĩ, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Úc, Mỹ đã quyết định từng bước cấm sản xuất và phân phối các bóng đèn sợi đốt với hiệu quả năng lượng thấp. Bằng cách này, hiệu suất năng lượng cần được tăng lên và tiết kiệm năng lượng.

Vào năm 1800, nhà phát minh người Italia Alessandro Volta đã phát triển phương pháp thực tiễn đầu tiên làm phát ra điện, đó là cột volta.

Năm 1809, Humphrey Davy lần đầu tiên biểu diễn đèn hồ quang carbon tại Viện Hoàng Gia ở London. Năm 1877, những ngọn đèn hồ quang được treo bên ngoài Nhà hát kịch Balê Pari. Chúng giống như những ngọn nến, bên trong có hai thanh carbon đồng trục phát sáng khi được tách nhau.

Đèn hồ quang xuất hiện đúng vào thời điểm lịch sử khi mà điện đã rời bỏ phòng thí nghiệm đi vào cuộc sống thường ngày. Đó là thời gian của các xe ngựa treo đèn hơi đốt, khi mà nội chiến ở Mỹ vừa qua đi được hơn mười năm. Đối với nhiều người, đèn hồ quang là một thiết bị điện đầu tiên mà họ nhìn thấy.

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Tháng 1 năm 1879, tại phòng thí nghiệm của mình tại Menlo Park, New Jersey, Thomas Edison – một trong những nhà phát minh nổi tiếng nhất của mọi thời đại đã chế tạo bóng đèn điện sợi đốt đầu tiên. Đèn phát sáng khi dòng điện đi qua dây tóc mỏng platin đặt trong một bóng thuỷ tinh hút chân không để chống ôxy hóa. Lúc đó, đèn chỉ cháy trong vài giờ. Chiếc đèn hiệu quả đầu tiên dùng dây tóc là sợi vải tẩm carbon.

Trưa ngày 21 tháng 10 năm 1879, mẫu đèn đầu tiên của Edison đã cháy trong 45 giờ. Ngày hôm sau Edison bắt đầu thí nghiệm mới dùng bìa các tôn tẩm carbon làm dây tóc. Vào đêm giao thừa 31 tháng 12 năm 1879 Edison biểu diễn trước công chúng phát minh của ông tại công viên Menlo, New Jersey.

Năm 1880, ngày 17 tháng giêng, bằng phát minh số 223,898 được cấp cho Edison vì bóng điện này. Đó là thành quả của sự cải tiến liên tục của Edison làm cho đến tận năm 1879. Mặc dù đã hơn trăm năm qua chiếc bóng đèn này vẫn giống như những chiếc bóng đèn đang chiếu sáng các ngôi nhà hiện nay.

Đui đèn của chiếc bóng đèn thế kỷ 19 này vẫn giống như đui đèn ta dùng ngày nay (H. I.1.6a). Đó là một trong các đặc điểm quan trọng nhất của chiếc bóng đèn và hệ thống điện của Edison. Chiếc nhãn dán trên bóng đèn có dòng chữ (xem hình H. I.1.6b), “New Type Edison Lamp. Patented Jan. 27, 1880 OTHER EDISON PATENT.” Edison đã phát minh ra đèn sợi đốt và lịch sử cũng chứng kiến hàng loạt những cải tiến kỳ diệu và những công nghệ chiếu sáng mới.

Đèn phóng điện công suất cao (HID) đã được sử dụng thay cho đèn sợi đốt từ những ngày đầu của thế kỷ 20.Chiếc đèn HID là đèn hơi thủy ngân của Peter Cooper Hewitt chế tạo năm 1901. Đó là một bóng dài khoảng 1.2 mét cho ánh sáng màu xanh – xanh lá cây.

Những chiếc đèn hơi thủy ngân dày dặn chắc chắn giống như những chiếc đèn sử dụng ngày nay đã được đưa vào sử dụng năm 1934 với công suất 400 W.

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Những nghiên cứu về đèn hơi Natri áp suất thấp bắt đầu từ những năm 1920. Những ứng dụng thương mại đầu tiên được dùng cho chiếu sáng các đại lộ nối vùng Beek và Geleen ở phía bắc của Hà Lan ngày 1 tháng 7 năm 1932. Cũng trong năm này, đường Purley Way ở London cũng được chiếu sáng bằng loại đèn này. Đèn hơi Natri áp suất thấp dễ nhận biết bởi màu vàng hổ phách của mình.

Đèn huỳnh quang được trình diễn trước công chúng tại hội chợ quốc tế tại New York vào năm 1937. Loại đèn này được thương mại hóa khoảng năm 1938. Đèn huỳnh quang thuộc loại nguồn sáng phóng điện áp suất thấp, ánh sáng được phát ra bởi bột huỳnh quang sau khi chúng được kích thích bằng các tia cực tím phát ra bởi phóng điện của hơi thủy ngân.

Đèn sợi đốt dây tóc Vonfram có pha hơi nguyên tố halogen được sáng chế vào năm 1957 và đưa vào sử dụng năm 1960 để chiếu sáng phối cảnh trong các nhà hát kịch. Bóng đèn sợi đốt vonfram thường bị đen với thời gian do vonfram bay hơi khỏi dây tóc và bám lên thành của bóng đèn. Hơi halogen dùng để tự làm sạch. Khi các nguyên tử vonfram bay hơi khỏi dây tóc chúng sẽ kết hợp với các nguyên tử halogen và lắng đọng trở lại chính trên dây tóc.

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Đèn hơi kim loại halide được phát triển vào khoảng năm 1960. Đèn halide thuộc loại đèn phóng điện trong môi trường hơi thủy ngân áp suất cao có pha thêm hơi của các nguyên tố halogen.

Đèn hơi Natri áp suất cao được sử dụng rộng rãi ngay từ khi chúng ra đời vào năm 1966. Đèn này cho độ rọi lớn hơn đèn thủy ngân, huỳnh quang hoặc sợi đốt và có màu tự nhiên hơn so với đèn Natri áp suất thấp.

Nguồn: vi.wikipedia.org

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Thomas Edison (11/2/1847 - 18/10/1931) là một nhà phát minh đã cho ra đời rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng tới cuộc sống nhân loại trong thế kỷ 20.

Trong đó, thành tựu nổi tiếng nhất có lẽ chính là việc chế tạo ra bóng đèn điện sợi đốt đầu tiên, điều đã giúp Edison được ca ngợi như nhà phát minh lỗi lạc bậc nhất mọi thời đại.

Dẫu vậy, ông không phải là người duy nhất có công đóng góp cho sự phát triển của công nghệ mang tính cách mạng này.

Nhìn lại lịch sử, cũng dễ thấy rằng Edison không phải người đầu tiên đưa ra ý tưởng này, mà ông chỉ giúp nó đến gần hơn với cuộc sống con người.

Không phải người duy nhất "thắp sáng" văn minh nhân loại

Câu chuyện bóng đèn điện bắt đầu từ lâu trước khi Edison đăng kí sáng chế bóng đèn thương mại thành công đầu tiên vào năm 1879.

Ngược dòng thời gian vào năm 1800, nhà phát minh người Italia Alessandro Volta đã phát triển phương pháp thực tiễn đầu tiên làm phát ra điện, đó là cột volta.

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Alessandro Volta được coi là người phát minh ra pin điện và là người phát hiện ra khí methan (CH4). Tên của ông được đặt cho đơn vị điện thế volt.

Phương pháp này gồm các đĩa kẽm và đồng xếp xen kẽ. Chèn ở giữa là những lớp giấy bìa cứng tẩm nước muối, gọi là cột volta dẫn điện khi nối một sợi dây đồng với mỗi đầu điện cực.

Trong khi thật sự là tiền thân của pin và ắc quy hiện đại, nhưng dây đồng phát sáng của Volta cũng được xem là một trong những minh chứng sớm nhất của bóng đèn.

Năm 1802, một nhà phát minh người Anh tên là Humphrey Davy cũng đã chế tạo bóng đèn điện đầu tiên trên thế giới bằng cách nối các cột volta với các điện cực bằng than. Phát minh này được gọi là đèn hồ quang điện, đặt tên theo cung sáng rực rỡ phát ra giữa hai que carbon.

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Hình minh họa về thí nghiệm hồ quang điện của Humphry Davy.

Dẫu vậy, đây chưa phải là một nguồn sáng thực tiễn, vì nó cháy hết rất nhanh và quá sáng để sử dụng trong điều kiện sinh hoạt gia đình hoặc nơi làm việc.

Năm 1840, nhà khoa học người Anh Warren de la Rue đã phát triển một bóng đèn được thiết kế hiệu quả sử dụng một dây tóc platinum cuộn lại thay cho dây đồng, nhưng chi phí cao của platinum khiến loại bóng đèn này không thành công trên thị trường thương mại.

Mặc dù vậy, ý tưởng về một loại bóng đèn với dây tóc là bộ phận chính khi chúng phát sáng bị đốt nóng, thông qua vỏ thủy tinh trong suốt đã được hình thành ngay từ những năm 30 - 40 của thập niên 1800.

Ai mới là cha đẻ thực sự của bóng đèn sợi đốt?

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Bóng đèn sợi đốt qua các thời kỳ phát triển.

Theo ghi chép, năm 1835, James Bowman Lindsay mới thực sự là nhà phát minh ra bóng đèn sợi đốt dùng điện đầu tiên trên thế giới và gần nhất với thực tế. Thật không may, ông ta đã không có được một bằng sáng chế để bảo vệ phát minh của mình, và chưa bao giờ hoàn thiện được nguyên mẫu ban đầu.

Năm 1860, nhà phát minh Joseph Swan nảy ra ý tưởng tạo ra một khoảng trống để kéo dài sự cháy sáng của dây tóc bên trong bóng đèn. "Dây tóc" của ông khi đó làm bằng than chì đặt trong một bình thủy tinh hút chân không. Tuy nhiên thiết bị để tạo chân không của Swan chưa được ưu việt.

Mãi tới năm 1879, Thomas Edison cùng các nhà nghiên cứu của mình tại Menlo Park mới theo đuổi ý tưởng cải thiện sợi đốt của bóng đèn. Ông thành công chế tạo ra dây tóc bóng đèn được làm bằng sợi cotton đã hóa than, có thể chiếu sáng 14 giờ và ứng dụng tốt trong điều kiện thực tế.

Dễ thấy, Edison rõ ràng không phải người đầu tiên đưa ra ý tưởng này, mà ông chỉ giúp nó đến gần hơn với cuộc sống con người. Ngoài ra, nhà phát minh người Mỹ cũng đi vào lịch sử nhờ... nhanh tay đăng ký bản quyền sở hữu bóng đèn.

Điều này đã từng khiến ông bị buộc phải đối mặt với Joseph Swan trước tòa để xác định quyền sở hữu phát minh bóng đèn. Bởi công việc của Edison không khác gì một sự cải tiến đối với phát minh của Swan, nên ông nhanh chóng thua kiện.

Cuối cùng, cả hai nhà sáng chế đều đã được ủy quyền để cùng nhau sản xuất bóng đèn. Công ty đèn điện Edison & Swan United, được biết đến với tên là "Ediswan" cũng đã ra đời.

Bóng đèn từng bị chê thậm tệ, tưởng như "đồ bỏ"

Ai là người phát minh ra đèn sợi đốt

Có thể nói rằng phát minh của Edison đã mang lại ánh sáng và sự văn minh cho cả thế giới loài người, đồng thời đã khai sinh ra ngành công nghiệp điện của thế giới. Tuy nhiên vào những ngày đầu, đề tài của ông lại không được mấy ai quan tâm.

Người Mỹ cho rằng ánh sáng từ bóng đèn trái với tự nhiên. Nhiều người còn ví đèn dây tóc giống như những đốm sáng ma trơi, mang lại điềm xấu, hay chỉ có thể sử dụng trong truyện cổ tích.

Một ủy viên của Nghị viện Mỹ từng phát biểu: "Bóng đèn của Edison chỉ hữu dụng ở phía bên kia Đại Tây Dương, không phải nước Mỹ".

May mắn là theo thời gian, người ta cũng dần thừa nhận những giá trị mà bóng đèn mang lại. Để rồi từ đó tới nay, bóng đèn điện đã trở thành thứ không thể thiếu trong cuộc sống con người.

Minh Khôi