Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

  • Ý kiến
  • Thời sự

Thứ sáu, 15/10/2021, 16:20 (GMT+7)

'Dùng phái sinh để giảm rủi ro ở thị trường cơ sở thì được, chứ tham gia với mục tiêu sinh lời thì bạn phải là người rất may mắn'.

Có nên tham gia chứng khoán phái sinh? Đây có phải kênh đầu tư vừa giảm rủi ro mà vẫn có thể tạo ra lợi nhuận hai chiều, dễ dàng hơn cổ phiếu? Đó là những câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư đặt ra khi bắt đầu tìm hiểu về chứng khoán phái sinh.

Nhìn chung, yếu tố quan trọng khi chơi chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chính là việc xác định được xu hướng của chỉ số VN30. Chứng khoán phái sinh đang khá thu hút các nhà đầu tư hiện nay, bởi những ưu điểm: hạn chế được rủi ro biến động giá, giao dịch linh hoạt, tính thanh khoản cao, số lượng phát hành và niêm yết không bị giới hạn, bán chứng khoán ngay cả khi không có tài sản cơ sở, lợi thế đòn bẩy tài chính.. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, chứng khoán phái sinh cũng tồn tại nhiều vấn đề như: rủi ro trong chiến lược đầu cơ, hay yêu cầu phải ký quỹ bổ sung.

Nhiều nhà đầu tư từng tham gia chứng khoán phái sinh cảnh báo:

>> Chơi chứng khoán kiểu đánh bạc

Vì cơ hội hấp dẫn nên chứng khoán phái sinh cũng tiềm ẩn những con sóng dữ chực chờ nhấn chìm nhà đầu tư. Điều này được chứng minh qua những giai đoạn thị trường biến động dữ dội, tài khoản phái sinh có thể mất vốn trong tích tắc. Đây là sản phẩm đầu tư có kỳ hạn và thanh toán chênh lệch trực tiếp bằng tiền mặt vào ngày đáo hạn nên nhà đầu tư dễ bị động vì sự thúc ép của yếu tố thời gian.

Nhiều người cho rằng, sẽ là sai lầm nếu kỳ vọng kiếm lời từ chứng khoán phái sinh:

>> Bắt đáy chứng khoán lúc này

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại... hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất... Chứng khoán phái sinh bao gồm bốn loại chính. Trong đó, hợp đồng tương lai là sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam.

Việc giao dịch hợp đồng đồng tương lai diễn ra tương tự so với giao dịch cổ phiếu. Các hợp đồng tương lai sẽ có bảng giá riêng biệt, nhà đầu tư dựa trên kỳ vọng của mình vào xu hướng của chỉ số có thể đặt lệnh và khớp lệnh để tham gia vào hợp đồng tương lai. Tương tự cổ phiếu, nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số tăng sẽ mua hợp đồng tương lai chỉ số, nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số giảm sẽ bán hợp đồng tương lai chỉ số. Một điểm khác biệt là các hợp đồng tương lai sẽ đáo hạn, do đó nhà đầu tư khi tham gia giao dịch cần lưu ý chọn hợp đồng có tháng đáo hạn phù hợp.

>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.

Mặc dù thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam mới chính thức được xây dựng và phát triển từ đầu năm 2017, nhưng đã nhanh chóng trở nên phổ biến và được nhà đầu tư sử dụng rộng rãi. Bài viết dưới đây chia sẻ các thông tin hữu ích cho những nhà đầu tư đang có nhu cầu tìm hiểu về thị trường chứng khoán phái sinh và mong muốn hỏi học cách đầu tư chứng khoán phái sinh an toàn nhất.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Cách đầu tư chứng khoán phái sinh an toàn cho nhà đầu tư.

Chứng khoán phái sinh là một loại giấy tờ có giá. Giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị của chứng khoán cơ sở (hay còn được gọi là tài sản gốc). Chứng khoán phái sinh thường có dạng hợp đồng, gồm: hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn. 

Tuy không có vai trò tạo vốn mới cho nền kinh tế, nhưng chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính giúp tăng sự sôi động của thị trường chứng khoán và làm tăng tính thanh khoản đối với các tài sản cơ sở.

Chứng khoán phái sinh bao gồm các loại:

  • Hợp đồng kỳ hạn (Forward)
  • Quyền chọn cổ phần (Rights) 
  • Chứng quyền (Warrants)
  • Hợp đồng tương lai (Future Contract)
  • Hợp đồng quyền chọn (Option Contract)

Hiện nay tại Việt Nam, Hợp đồng tương lai (Future contract) được chọn làm sản phẩm giao dịch phái sinh trên thị trường chứng khoán. Trong đó gồm có: Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (chỉ số VN30 và HNX30) và hợp đồng tương lai dựa trên trái phiếu chính phủ.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là gì?

Cách đầu tư chứng khoán phái sinh an toàn

Dưới đây là hướng dẫn về cách đầu tư chứng khoán phái sinh dành cho các nhà đầu tư có hứng thú với thị trường này nhưng chưa biết nên bắt đầu từ đâu. Về cơ bản, có 4 bước bạn cần thực hiện khi lần đầu tiên đầu tư chứng khoán phái sinh.

Bước 1: Đăng ký mở tài khoản giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh

Khi tham gia thị trường chứng khoán, bất cứ nhà đầu tư nào cũng cần đăng ký cho mình một tài khoản để thực hiện các giao dịch. Tài khoản này được gọi là tài khoản chứng khoán cơ sở.

Những nhà đầu tư đã có tài khoản chứng khoán cơ sở được phép mở thêm tài khoản chứng khoán phái sinh.

Nếu bạn là nhà đầu tư mới, chưa có tài khoản chứng khoán cơ sở thì bạn cần đăng ký tài khoản cơ sở trước thì mới đủ điều kiện đăng ký tài khoản chứng khoán phái sinh.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Cách đầu tư chứng khoán phái sinh an toàn

Có 2 cách đăng ký tài khoản chứng khoán phái sinh. Một là, trực tiếp đăng ký tài khoản phái sinh tại phòng giao dịch, đăng ký tài khoản phái sinh online.

Địa điểm đăng ký tài khoản phái sinh trực tiếp: tại các sàn giao dịch, tại sở giao dịch chứng khoán, tại các công ty chứng khoán hoặc các ngân hàng.

Hồ sơ đăng ký mở tài khoản chứng khoán phái sinh trực tiếp gồm:

  • Bản photo CMND/ CCCD công chứng
  • Đơn mở tài khoản
  • Mẫu xác thực chữ ký
  • Bản đăng ký dịch vụ
  • Hợp đồng giao dịch ký quỹ

Hoặc bạn có thể đăng ký tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh online tại Yuanta tại đây

Bước 2: Nộp tiền ký quỹ

Sau khi đăng ký mở tài khoản chứng khoán phái sinh, bạn sẽ được yêu cầu nộp tiền ký quỹ/ tài sản ký quỹ ban đầu lên Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD). Đây thực chất là khoản tiền cọc tối thiểu cần đóng theo quy định. 

Bạn cũng cần phải nạp tiền vào tài khoản phái sinh mà bạn đã đăng ký. Nó cho phép bạn thực hiện các lệnh và các giao dịch mua/ bán trong tương lai. 

Sau khi nộp tiền ký quỹ, tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn được kích hoạt. Bạn có tư cách là một thành viên của thị trường chứng khoán phái sinh và có thể bắt đầu thực hiện các giao dịch trên thị trường này.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Nộp tiền ký quỹ cho tài khoản chứng khoán phái sinh

Tùy vào từng công ty chứng khoán mà tỷ lệ ký quỹ và tài sản ký quỹ sẽ được quy định khác nhau. Tỷ lệ này thường nằm trong khoảng 15-20% nhằm giúp các công ty chứng khoán giảm thiểu rủi ro.

Bước 3: Cài đặt phần mềm giao dịch chứng khoán

Mỗi sàn giao dịch chứng khoán hoặc công ty chứng khoán sẽ có một app riêng biệt cho phép người đầu tư thực hiện các thao tác giao dịch trên máy tính hoặc điện thoại.

Bạn đăng ký tài khoản phái sinh ở công ty nào thì cần tải ứng dụng giao dịch chứng khoán của công ty đó. 

Thông thường, phần mềm giao dịch chứng khoán sẽ có các chức năng sau: 

  • Lựa chọn, thay đổi vị thế giao dịch “long-position” hoặc “short-position”
  • Chuyển khoản: tiền được chuyển khoản giữa các tài khoản giao dịch chứng khoán cơ sở, chứng khoán phái sinh và tài khoản ngân hàng.
  • Kiểm tra, giám sát thông tin, kê khai, giám sát số dư, tài khoản, vị thế giao dịch, lãi/ lỗ trong ngày,…
  • Phân tích, dự đoán các biến động của thị trường dựa trên các bảng giá chứng khoán phái sinh, biểu đồ,…

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Cài đặt phần mềm giao dịch chứng khoán phái sinh

Với số vốn đầu tư ban đầu không cần quá lớn, bạn vẫn có thể khuếch đại khối lượng giao dịch và lợi nhuận thông qua việc sử dụng đòn bẩy. Nhưng điều này cũng đồng nghĩa với rủi ro sẽ cao hơn. Việc sử dụng các công cụ đòn bẩy với tỷ lệ cao chỉ nên thực hiện bởi các nhà đầu tư phái sinh có thâm niên và kinh nghiệm.  

Bước 4: Tiến hành giao dịch

Các giao dịch chứng khoán phái sinh được thực hiện qua việc đặt các lệnh mua/ bán. Việc đặt lệnh cần đảm bảo dựa trên điều kiện về ký quỹ. 

Nhà đầu tư nên tìm hiểu và lựa chọn loại phái sinh phù hợp với nhu cầu, tài chính của bản thân. Bạn phải đảm bảo số tiền trong tài khoản chứng khoán còn đủ để tiến hành giao dịch. Nhà đầu tư có thể tự đặt lệnh hoặc thông qua giao dịch viên để đặt lệnh giúp bạn.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Tiến hành giao dịch trên thị trường phái sinh

Kinh nghiệm đầu tư chứng khoán phái sinh thông minh

Một số thông tin dưới đây sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm khi đầu tư chứng khoán phái sinh. Cụ thể:

Tránh sa bẫy “FOMO”

Fomo – “fear of missing out”: Khi đầu tư phái sinh, sẽ có nhiều trường hợp bạn chạy theo số đông vì sợ mình bỏ lỡ mất cơ hội. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự am hiểu thị trường và có chiến lược đầu tư đúng đắn thì sẽ không dễ bị các nhiễu sóng bên ngoài tác động.

Đa dạng danh mục đầu tư

Trong giới đầu tư xưa nay nổi tiếng với câu “Không nên bỏ tất cả trứng vào một rổ” vì vậy, bạn nên đa dạng danh mục đầu tư của mình về cả các loại hợp đồng và về cả danh mục đầu tư về hàng hóa, bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,… Cân nhắc lựa chọn các linhx vực tiềm năng và phù hợp với khả năng đầu tư của mình để có thể thu được lợi nhuận tối ưu nhất.

Hướng dẫn kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh

Kinh nghiệm đầu tư chứng khoán phái sinh thông minh

Quyết định mức độ đầu tư dựa vào tài chính cá nhân

Mức độ rủi ro càng cao tỷ lệ thuận với cơ hội thu về lợi nhuận lớn hơn. Tuy nhiên, bạn nên xác định rõ mức tài chính cá nhân để dành ra khoản đầu tư hợp lý. Phải biết điểm dừng trong đầu tư để có thể áp dụng quy tắc chốt lời cắt lỗ.

Vì sao nên giao dịch chứng khoán phái sinh tại Việt Nam?

Trong các loại chứng khoán phái sinh nêu trên, hợp đồng tương lai là một loại chứng khoán có nhiều ưu điểm nổi bật, được niêm yết và giao dịch tại thị trường Việt Nam. Vậy đâu là lý do nên giao dịch hợp đồng tương lai?  

Giảm mức độ rủi ro

Hợp đồng tương lai giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro bởi chúng khắc phục được các nhược điểm của hợp đồng kỳ hạn. Cụ thể: hợp đồng tương lai được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán vì vậy chúng được trao đổi tự do trên thị trường. Điều này đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các đối tác tham gia vào hợp đồng tương lai.

Tính thanh khoản cao hơn các hợp đồng kỳ hạn

Khi được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán, đồng thời có sự tham gia của trung tâm thanh toán bù trừ nên các hợp đồng tương lai cũng có tính thanh khoản cao hơn các hợp đồng kỳ hạn.

Có thể đầu tư danh mục VN30 nhưng không cần mua tài sản cơ sở

Nhà đầu tư không cần sở hữu tất cả các cổ phiếu trong danh mục VN30 nhưng vẫn có thể đầu tư vào chỉ số VN30, qua đó loại bỏ rủi ro hệ thống.

Tận dụng lợi thế đòn bẩy tài chính trong giao dịch ngắn hạn

Tận dụng lợi thế đòn bẩy tài chính trong giao dịch ngắn hạn giúp nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận do chênh lệch giá giữa tài sản cơ sở và hợp đồng tương lai.

Tuy là một thị trường mới nổi nhưng chứng khoán phái sinh nói chung và hợp đồng tương lai nói riêng đã và đang trở thành một phương thức kiếm tiền nhanh chóng và hiệu quả với mức độ rủi ro nằm trong tầm kiểm soát. Cách đầu tư chứng khoán phái sinh không đơn giản, nhưng cũng không quá phức tạp đối với những nhà đầu tư đã từng thực hiện các giao dịch với chứng khoán cơ sở. Trên đây là bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.