Hướng Dẫn Soạn Luyện Tập Tóm Tắt Văn Bản Nghị Luận

I. Mục đích yêu cầu

• Nắm được các bước tóm tắt một văn bản nghị luận;
• Viết được một văn bản tóm tắt có chất lượng.

II. Nội dung

Bước 1: Đọc kỹ văn bản nhiều lần

• Đọc kỹ văn bản để nắm được nội dung chính và ý tưởng mà tác giả muốn thể hiện.
• Đọc kỹ các đoạn văn, các câu văn để có thể nắm được ý chính của toàn bài văn.

Bước 2: Xác định bố cục của văn bản

• Xác định các đoạn văn và câu văn mang tính chất tổng quan, khái quát
• Xác định các đoạn văn và câu văn mang tính chất phân tích, chứng minh.

Bước 3: Viết dàn ý cho văn bản tóm tắt

• Dàn ý của văn bản tóm tắt nên bao gồm:

+ Phần mở đầu:* Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu vấn đề nghị luận. + Phần thân bài:* Tóm tắt nội dung chính của từng luận điểm chính. + Phần kết luận:* Tóm tắt ý chính của văn bản và nêu được thái độ, quan điểm chung của tác giả.

Bước 4: Viết bài văn tóm tắt

• Khi viết bài văn tóm tắt, bạn cần lưu ý một số điểm sau:

+ Không được trích dẫn nguyên văn các câu trong bài văn gốc. + Không được thay đổi ý nghĩa của các câu trong bài văn gốc. + Nên sử dụng các câu văn ngắn, gọn, mạch lạc. + Nên sử dụng các từ ngữ chuyên môn, chính xác. +* Nên diễn đạt theo giọng văn nghiêm túc, khách quan.

Bước 5: Kiểm tra lại văn bản tóm tắt

• Sau khi viết xong văn bản tóm tắt, bạn nên kiểm tra lại để xem bài viết có đảm bảo các yêu cầu sau không:

+ Độ dài của văn bản tóm tắt phải ngắn hơn nhiều so với văn bản gốc. + Nội dung chính của văn bản gốc phải được thể hiện một cách đầy đủ. + Ý nghĩa của văn bản gốc không được thay đổi. + Văn bản tóm tắt phải được viết bằng câu văn ngắn, gọn, mạch lạc. + Văn bản tóm tắt phải được viết bằng từ ngữ chính xác, chuyên môn. + Văn bản tóm tắt phải được viết theo giọng văn nghiêm túc, khách quan.

III.Bài tập thực hành

Đề bài: Văn bản “Cảm nghĩ về một bài thơ đã học” nói về một bài thơ mà em yêu thích. Hãy tóm tắt nội dung văn bản này.

Bài làm:

Mở bài: Văn bản “Cảm nghĩ về một bài thơ đã học” của tác giả … là một bài văn nghị luận về một bài thơ mà tác giả yêu thích. Bài thơ đó là bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh.

Thân bài: Tác giả bắt đầu bài viết bằng cách nêu lên những cảm xúc của mình khi đọc bài thơ lần đầu tiên. Sau đó, tác giả đi vào phân tích các nghệ thuật mà Tế Hanh đã sử dụng trong bài thơ này. Tác giả chỉ ra rằng bài thơ sử dụng thể thơ lục bát với nhịp điệu nhẹ nhàng, tha thiết. Ngoài ra, bài thơ sử dụng các từ ngữ và hình ảnh giàu sức gợi. Tác giả cho rằng những yếu tố đó đã khiến bài thơ trở nên đặc sắc và hấp dẫn người đọc.

Tiếp theo, tác giả phân tích nội dung của bài thơ. Tác giả cho rằng bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh là một bức tranh thủy mặc về làng quê Việt Nam. Bài thơ tái hiện lại hình ảnh một ngôi làng quê bình yên với những mái nhà tranh, những cánh đồng lúa chín vàng, những đàn trâu thong dong gặm cỏ. Bên cạnh đó, bài thơ cũng thể hiện được tình yêu tha thiết của nhà thơ với quê hương.

Kết bài: Ở phần kết bài, tác giả khẳng định lại giá trị của bài thơ “Quê hương” và bày tỏ niềm yêu thích của mình với bài thơ này.

Lưu ý: Nội dung trên chỉ là dàn ý tham khảo, học sinh cần phải kết hợp thêm với kiến thức và ý tưởng của mình để viết thành một bài văn tóm tắt hoàn chỉnh.

1. Tại Sao Việc Tóm Tắt Văn Bản Nghị Luận Quan Trọng

a. Định Nghĩa và Ý Nghĩa

Việc soạn luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập và nghiên cứu, bởi nó giúp người đọc hiểu rõ nội dung của một bài viết hoặc một văn bản nghị luận một cách nhanh chóng và chính xác. Tóm tắt văn bản nghị luận không chỉ giúp cho người đọc tiết kiệm thời gian mà còn giúp họ có cái nhìn tổng quan về vấn đề được đề cập.

b. Lợi Ích của Kỹ Năng Tóm Tắt

Kỹ năng tóm tắt văn bản nghị luận giúp người học phát triển khả năng suy luận, lựa chọn thông tin quan trọng, và trình bày lại nội dung một cách cô đọng. Đồng thời, kỹ năng này cũng giúp cải thiện khả năng hiểu và phân tích văn bản, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp và sáng tạo.

c. Ứng Dụng Thực Tế

Trong công việc và cuộc sống hàng ngày, kỹ năng tóm tắt văn bản nghị luận giúp người học tổ chức thông tin một cách có trật tự và logic, từ đó hỗ trợ trong việc trình bày ý kiến, đánh giá thông tin, và ra quyết định nhanh chóng và chính xác.

2. Bước Đầu Tiên: Hiểu Rõ Văn Bản Cần Tóm Tắt

a. Phân Tích Cấu Trúc Văn Bản

Trước khi bắt đầu tóm tắt văn bản nghị luận, bạn cần đọc và hiểu rõ cấu trúc của văn bản. Xác định các phần chính, điểm mấu chốt, và luồng ý chính để biết được cái gì là cốt lõi của vấn đề được nêu ra.

b. Đánh Dấu và Ghi Chú

Khi đọc văn bản, việc đánh dấu và ghi chú những ý quan trọng, từ vựng chuyên ngành và các thông tin liên quan giúp bạn tập trung vào những điểm quan trọng khi tóm tắt sau này. Đây cũng là bước chuẩn bị tốt cho quá trình viết tóm tắt.

c. Tiếp Cận Tư Duy Tóm Tắt

Tập trung vào việc trích xuất những ý chính và cách diễn đạt của tác giả. Hãy tập trung vào ý chứa đựng thông điệp hay nội dung cốt lõi của mỗi đoạn văn, từ đó tích lũy kỹ năng tư duy tóm tắt một cách hiệu quả.

3. Công Cụ và Kỹ Thuật Tóm Tắt Hiệu Quả

a. Sử Dụng Ghi Chú và Tóm Tắt Tạm Thời

Sau khi đọc xong một phần của văn bản, hãy viết lại tóm tắt tạm thời hoặc ghi chú về nội dung quan trọng mà bạn mới đọc. Điều này giúp củng cố kiến thức và hiểu biết của bạn về văn bản, từ đó hỗ trợ quá trình tóm tắt chi tiết hơn sau này.

b. Sử Dụng Câu Hỏi Trợ Giúp

Đặt câu hỏi bản chất về vấn đề được đề cập trong văn bản, từ đó giúp bạn tập trung vào các phần quan trọng cần tóm tắt. Câu hỏi có thể bao gồm: "Tại sao vấn đề này quan trọng?", "Nội dung chính của vấn đề là gì?", "Lập luận của tác giả như thế nào?".

c. Sử Dụng Phương Pháp Mind Map

Sử dụng mind map (bản đồ tư duy) để trực quan hóa cấu trúc ý tưởng, quan hệ giữa các phần trong văn bản. Việc này giúp bạn dễ dàng nhìn thấy tổng thể và cấu trúc logic của văn bản, từ đó tạo ra bản tóm tắt cơ bản và toàn diện.

4. Kỹ Năng Viết Tóm Tắt Chính Xác và Súc tích

a. Tập Trung vào Nội Dung Chính

Khi bắt đầu viết tóm tắt, hãy tập trung vào những điểm chính, những ý quan trọng mà tác giả muốn truyền đạt. Tránh sa lầm tóm tắt quá nhiều chi tiết không quan trọng, đóng vai trò nhỏ trong nội dung chính.

b. Sử Dụng Ngôn Từ Súc Tích và Chính Xác

Tránh diễn đạt dài dòng và rườm rà. Sử dụng ngôn từ súc tích, chính xác và truyền đạt ý nhanh gọn, từ đó giúp người đọc dễ dàng tiếp thu thông tin một cách hiệu quả.

c. Kiểm Tra và Đánh Giá

Sau khi viết xong, hãy kiểm tra lại tóm tắt của bạn để đảm bảo rằng nó truyền đạt đầy đủ thông điệp chính mà tác giả muốn gửi đến. Đồng thời, hãy đánh giá xem bạn đã tóm tắt đúng và súc tích như ý muốn chưa.

5. Tiện Ích Của Việc Huấn Luyện Tập Tóm Tắt Văn Bản Nghị Luận

a. Phát Triển Kỹ Năng Tư Duy Logic

Quá trình soạn luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận giúp bạn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, phân tích logic, và trích xuất thông tin quan trọng, là nền tảng quan trọng cho việc tư duy logic trong các hoạt động nghiên cứu và giao tiếp.

b. Hỗ Trợ Trong Học Tập và Nghiên Cứu

Kỹ năng tóm tắt văn bản nghị luận giúp bạn tiết kiệm thời gian, hiểu sâu hơn về nội dung và giúp bạn tổng hợp kiến thức một cách hiệu quả. Đây là kỹ năng quan trọng trong quá trình học tập và nghiên cứu.

c. Nâng Cao Khả Năng Trình Bày và Giao Tiếp

Việc rèn luyện kỹ năng tóm tắt cũng góp phần nâng cao khả năng trình bày ý kiến, giao tiếp một cách rõ ràng và logic, từ đó tạo ấn tượng tốt trong công việc và cuộc sống hàng ngày.

Kết Luận

Trên đây là những hướng dẫn cơ bản để soạn luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận một cách hiệu quả. Bằng việc hiểu rõ về ý nghĩa và lợi ích của việc tóm tắt, cùng với việc áp dụng các kỹ thuật và công cụ phù hợp, bạn sẽ nâng cao được kỹ năng tóm tắt của mình, từ đó hỗ trợ trong quá trình học tập và công việc sau này.