Lube bàn phím cơ là gì
|
Show Lube switch đối với bàn phím cơ đã trở thành một tiêu chuẩn. Hầu hết các switch được bán lẻ trên thị trường hiện này đều đã được pre-lube tại nhà máy. Tuỳ nhiên, không phải với yêu cầu tiêu chuẩn cao của dân chơi phím cơ thì các dầu tra sẵn không đáp ứng được sự thoả mãn vì vậy việc lube lại luôn là quyết định dễ dàng. Vậy bạn đã sẵn sàng để đưa bàn phím của mình lên một tầm cao mới chưa? Cùng mình lube bàn phím cơ hoàn chỉnh thông qua bài viết này nhé.
Vì sao cần phải lube phím cơLube phím cơ đem lại rất nhiều lợi ích cho bàn phím của bạn
Lube switch có rất nhiều cách khác nhau, và nó đòi hỏi bạn cần phải có một khoảng thời gian dài cần tập trung. Tuy nhiên muốn sở hữu một bàn phím ngon, tiếng hay thì việc đầu từ thời gian vào nó là hoàn toàn xứng đáng. CÁC ĐỤNG CỤ CẦN CÓ ĐỂ LUBE SWITCHCó 6 dụng cụ cần có để bạn có để việc lube trở nên hiệu quả hơn. Việc chon loại dầu cũng khá là phức tạp. Mình sẽ có bài viết hướng dẫn cách chọn dầu lube sau này mình sẽ chia sẻ. Trong bài việt này mình muốn tóm gọn lại đó là trên thị trường có 3 loại switch khác nhau: Linear, tactile và clicky. Mỗi loại switch sẽ sử dụng loại lube khác nhau để cho kết quả tốt hơn. Dầu lube tốt nhất cho Tactile Switch: Để không ảnh hưởng nhiều đến phần bump của tactile thì mình khuyên các bạn nên sử dụng loại dầu lube ít nhờn hơn, mỏng hơn như Krytox 105. Nếu bạn muốn phần bump của nó mượt hơn thì có thể xử dụng Krytox 205G Dầu lube tốt nhất cho Linear Switch: Dầu lube có độ dầu và nhờn cao là loại dầu lube tốt nhất cho linear Switch. Mình thường sử dụng Krytox 205G cho Linear Switch. Dầy lube tốt nhất cho Clicky Switch: Thông thường thì Switch Clicky thì không nên lube dầu vì nó sẽ ảnh hưởng đền tiếng Clicky và cảm giác của Switch. Đôi khi nó còn làm cho tiếng clicky của các phím không đồng đều nhau. Vì vậy tốt nhất là không nên lube Clicky Switch. Bạn cần cần phải có một cây cọ để quét dầu lube lên các bộ phần của swich. Bạn nên sử dụng loại cọ nhọn 2mm-5mm. Để có thể lube cho switch bạn cần phải tháo banh cái switch ra. Cách nhanh nhất và dễ nhất đó là sử dụng Switch Opener, nêu không có thì bạn có thể sử dụng một cái tô vit dẹp nhỏ dể nậy nó ra. Đối với các bàn phím cơ có switch hàn chết bạn cần phải có dụng cụ hàn chỉ để tháo switch ra khỏi PCB. Đối với các phím có chức năng hot-swap thì bạn chỉ cần một cái switch puller là có thể tháo nó ra rồi. Một cây nhíp sẽ rất hưu ích cho việc cầm nắm hay gỡ các chi tiết nhỏ, và nó giúp cho phần dầu lube không dính lên ngón tay của bạn. Bạn biết đấy, khi tháo các thành phần nhỏ của switch ra mà khu vực làm việc của bạn không sạch sẽ gòn gàn, một tai nạn nhỏ vô tình làm rớt một vài bộ phần xuống và nó biến mất trong đống lộn xộn thì … “dm”@)!(*@!)(*cc*#@!(*#&  CÁC BƯỚC ĐỂ LUBE SWITCHESDưới đây là 9 bước theo thứ tự để bạn có thể lube swich Nếu như bạn mua switch riêng thì bỏ qua bước này. Việc đầu tiên cần làm đó là tháo switch của bạn ra khỏi bạn phím. Đối với bàn phím có PCB hotswap thì việc này khá đơn giản, bạn chỉ cần dùng Switch Puller nhổ nó ra là được. Và đây cũng là lý do hotswap là tính năng được nhiều người tìm kiếm nhất trên phím cơ. Đối với bàn phím có switch cố đinh, bạn cần phải tháo phần PCB và Plate ra khỏi case. Sau đó rã hàn chân switch ở mặt dưới của PCB. Việc này khá khó khắn đối với các bạn chưa có kinh nghiệm hàn chì.
Sau khi tháo các switch ra khỏi phím rồi thì bước tiếp theo bạn phải làm đó là gỡ các bộ phận switch ra. Đối với bước này cách nhanh nhất và dễ nhất đó là sử dụng Switch Opener. Tuy nhiên nếu không có thì bạn có thể sử dụng tua vít mũi dẹp loại nhỏ để tháo ra nhé. Tuy loại switch vị trí tháo nó cũng khác nhau. Mình chia sẽ cách tháo đối với các loại switch phổ biến trên thị trường hiện này nhé. Đối với Gateron hay Cherry MX, thì bạn cần phải tháo 4 chân của upper housing ra khỏi lower housing. Đối với Outemou, Kailh Box hay Akko, thì bạn tháo 2 khớp lá ở hai bên hòng của switch nhé. Mới đâu thì bạn sẽ thấy việc này hơi khó khăn, tuy nhiên chỉ sau tầm 10 con là bạn sẽ thấy nó cũng khá là nhanh. Bí quyết quan trong khi tháo khơp của nó là, đừng để gớp đã tháo ra nó dinh vố lại khí bạn tháo một khớp khác. Các tốt nhất sau khi tháo một bên khơp ra bạn nên dùng ngon tay của mình giữ chặt nó để no không khoá vô lại. Bạn cần phải cẩn trọng khi lube phần housing nay. Tuyệt đối không được để dầu lube dính lên phần lá đồng nhé, vì nó có thể làm hư switch của bạn. Phần lower housing bạn nên lube 2 cái rãnh để cố địch trục dọc của stem, phần trong và ngoài của cái ô tròn đề gắn cái lò xo. Có 2 cách để lube phần lò lo
Sau khi lube xong lò xo bạn có thể bỏ nó lên phần Lower Housing để đảm bảo các thành phần vần còn đầy đủ. Khi lube phần stem bạn nên vuốt theo chiều thẳng nhé. Tuy nhiên bạn cần phải cẩn trọng khi lube cho phần chân của stem. Mình khuyến nghị các bạn chỉ nên lube phần chân của stem đối với Switch Linear thôi nhé. Bạn có thể lube Switch Tactile, tuy nhiên nó sẽ làm giảm lực bump của Switch Tactile. Phần stem bạn lên lube vào các vị trí mà nó tương tác trùng khơp với phần Lower Housing nhé. Bạn có thể để một cái stem lên phần Lower housing và nhấn xuống. Phần nào của Lower Housing mà bạn đã lube tương tác với Stem thì bạn lube Stem phần đó nhé. Nếu bạn muốn, bạn có thể lube toàn bộ vị trị bến ngoài của Stem, tuy nhiên nó cũng không khác biệt mấy nhưng lại tốn nhiều dầu hơn. Đối với Upper Housing bạn cần lube phần rãnh cố định trục dọc của stem là đc. Phần này có thể xem là dễ lube nhất. Chúc mừng bạn! Tơi đây là bạn đã lube xong toàn bộ bàn phím của mình rồi nhé. Nếu như bạn vừa xem bài viêt vừa làm theo thì có lẽ cũng kha khá thời gian trôi qua rồi đấy. Hãy nghỉ ngơi tí đi rồi làm tiếp nha. Khi lắp các bộ phần của Switch lại với nhau, hãy cần thận với phần là đồng của của Lower Housing nha. Tốt nhất là đặt các bộ phận thẳng hàng nhau theo chiều dọc rồi nhấn một lực thẳng 90 độ từ trên xuống để đảm bảo phần stem và lo xò không bị lắc. Sau khi ráp vào nhớ bấm thử mấy cái để kiểm tra, nếu cảm thì kỳ kỳ thì tháo ra làm lại nha. Sau khi ráp tất cả các bộ phần của Switch lại với nhau, đã đến lúc gắn các switch vào lại PCB rồi. Cũng giống như bước 1, nếu bạn sử dụng PCB có hotswap thì bước này khá đơn giản. Còn nếu bạn sử dụng PCB thường, thì bạn phải hàn chúng lại với nhau nhé. Bước cuối cùng, sau khi hoàn thành việc lắp Switch vào lại BCP thì cắm phím vào test thử coi nó có hoạt động hoàn hảo không rồi hãy lặp lại thành bàn phím hoàn chính nhé. Bạn có thể sử dụng một số trang web để test chức năng của phím nhé, mình thường hay sài web kiểm tra bàn phím này. Nếu như phím không hoạt động, có thể phần chân của switch bạn đã hàn sai hoặc các chân nó chưa vào được lỗ socket.
Như bạn đã biết, switch cơ học là thành phần quan trọng nhất của mỗi bàn cơ. Với bàn phím cơ stock keyboard, hầu như tất cả khi xuất xưởng đã được pre-lubed từ nhà máy, với một lượng chất bôi trơn rất nhỏ được thấm từ từ xung quanh phần chân stem. Lượng chất bôi trơn này vừa đủ để thể hiện được cảm giác gõ và âm thanh trung thực từ loại switch bên dưới mỗi bàn phím. Lượng switch này có thể bị khô dần theo thời gian. Hoặc đơn giản là vẫn chưa hài lòng với độ trơn mềm hay âm thanh hiện tại khi gõ phím, bạn đang muốn thử cái gì đó mới hơn, nhưng vẫn trên bộ switch đang dùng, không phải thay switch. Lube switch, đúng như tên gọi, là bôi trơn cho switch trên bàn phím cơ của bạn. Có nhiều cách thực hiện việc lube switch, có lần mình đã đề cập trong bài Các cách lube switch. Dù bạn chọn cách nào, brush lubbing hay bag lubbing, thì mục đích của việc lube switch chỉ có một trong các lý do sau:
Sai lầm thường gặp khi lube switch cho bàn phím cơ1/ Over-lubeCái gì nhiều quá cũng không tốt. Over lube cũng vậy. Khi dùng quá nhiều lượng mỡ, dầu để lube cho switch. Một là khiến cho việc vệ sinh, chùi bớt đi sau khi lube switch trở nên khó khăn hơn. Dầu/ mỡ lube có thể dây ra bản mạch hoặc làm nhớt các keycap, vừa rủi ro lại vừa mất thẩm mỹ. Hậu quả thứ hai, quan trọng hơn, mới chính là thứ đáng nói. Lube thừa sẽ làm âm thanh khi gõ trên bàn phím nghe cứ nhũn nhão bộp bộp bộp chẳng khác nào đang dùng bàn màng. Với switch Linear, bản chất đã trơn mềm, không có độ khấc thì giờ quá tay là trôi đi tuồn tuột không dấu vết luôn. Bạn sẽ không còn cảm nhận được sự “cơ” trên bàn phím. Còn với switch tactile thì điểm khấc trở nên mờ nhạt, clicky switch thì độ khấc và âm thanh đều trở nên mềm hẳn, không khác gì đang dùng linear. Và đây chắc chắn là trải nghiệm không ai muốn có. ĐẶC BIỆT LƯU Ý: Không lube switch dạng BOX như Kailh BOX. Vì thiết kế các loại switch này, phần housing hơi lạ nên đôi khi khó mở switch. Bản thân switch dạng BOX có cơ chế tự làm sạch nên không giữ dầu lube. Lượng dầu này có thể tràn lên mạch và làm hỏng bàn phím của bạn. 2/ Đã không có thời gian mà còn muốn tự lube, ca này hơi bị khóLube switch là cả một quy trình đòi hỏi kiên nhẫn, tỉ mỉ và khá nhiều thời gian. Tháo keycap, tháo switch, mở tung từng bộ phận trong switch, chuẩn bị đồ nghề lube, dùng cọ quét tỉ mỉ với mật độ khác nhau vào các bộ phận của switch… Làm xong còn phải cân chỉnh lại, rồi trong lúc làm cho biết bao nhiêu thứ phát sinh. Quá trình này tuy là mang lại cảm giác chơi custom tuyệt đỉnh. Nhưng bạn cần phải có rất nhiều thời gian. Thời gian để xem qua cách làm, thời gian để làm quen với những thao tác đầu tiên. Cả ai đã có kinh nghiệm và quen tay rồi thì vẫn cần làm thật cẩn trọng từng chút một. Cho nên nếu bạn không có thời gian mà vẫn cố chấp muốn tự lube switch thì nên chọn cuối cuần. Không thì cứ mang ra shop quen có dịch vụ này, brief kỹ lưỡng rồi nhờ họ làm cho. Tháo ra dang dở mà không hoàn thành tới nơi tới chốn trong ngày thì vừa không có bàn phím để xài, vừa để đống chiến trường ngổn ngang nhìn nó mệt lắm. Cho nên mình nói thật là khi đang gấp, cứ mang ra nhờ dịch vụ lube. 3/ Stock keyboard đang còn bảo hành, muốn lube switch, cần cân nhắc kỹLý do là vì nếu bàn phím cơ của bạn còn bảo hành, việc tự ý lube sẽ void bảo hành bàn phím của bạn đấy. Bàn phím mà không còn bảo hành nữa thì lỡ có xảy ra gì cũng rủi ro hơn cho mình. 4/ Không có quy trình lube nào chuẩn cả, mọi thứ nên đi từ thói quen và sở thích riêng của bạn thôiNếu bạn đã quen brush lubbing, cứ tiếp tục. Nếu bạn thích bag lubbing cho nhanh, cứ làm. Nếu bạn kết hợp cả hai, cứ việc. Vũ trụ này không gửi ai đến để bày ra một quy trình lube switch chuẩn hóa và bắt buộc cả. Miễn cách làm đó mang lại kết quả tốt, tiết kiệm thông minh, và không làm hại đến các chi tiết bên trong bàn phím, thì bạn cứ làm thôi. Vấn đề ở đây là không nên người ta đúng thì phải đúng với mình. Người thích kiểu này người thích kiểu kia, quan trọng là làm kỹ và có hiệu quả sau lube như mong muốn. 5/ Mãi tranh luận Gease hay Oil tốt hơnCái cũng được các bạn ạ. Quan trọng là mình thấy thích hiệu ứng của chất bôi trơn nào hơn và dễ xử lý hơn khi thao tác cho mình. Về căn bản. Cả hai loại này đều có chung đặc điểm là dùng để tạo nên độ nhờn cho vật liệu khi thoa vào nhưng có độ nhờn khác nhau. Độ nhớt càng cao thì càng ít chất lỏng. Oil có thể dùng để chải lên housing và stem hoặc cũng có thể dễ dàng dùng khi bag lubing spring trong switch. Grease thì dễ chải lên phần housing và stem hơn oil một chút nhưng sẽ khó và tốn nhiều thời gian hơn nếu muốn bôi trơn cho phần spring vì sau đó bạn phải brush từng chút grease một vào từng spring. Quan trọng hơn, thứ bạn cần quan tâm là: mình đang cần một chất bôi trơn có độ nhớt cao hay thấp (cả oil và grease đều có nồng độ chất trơn khác nhau để lựa chọn):
Cứ thử làm một lần đi, tự bản thân sẽ hiểu được chất bôi trơn nào hợp với bàn phím và sở thích của mình nhất 6/ Không gọn gàng khi lube, không có bàn lube và không trang bị khu vực ngồi lube switch hẳn hoiĐể switch lộn xộn, rơi rớt khắp bàn, các bộ phận không chịu tách riêng ra để lẫn vào nhau, switch đã lube và chưa lube cứ thể lẫn lộn trên bàn. Hoặc không có bàn lube chuyên dụng, chỗ ngồi lube switch bừa bộn. Đây là một thảm họa các bạn ạ. Mất switch, lẫn lộn các thành phần và đầu óc phân tâm khi đang lube dẫn tới lube không đồng đều, kết quả phím mềm phím vẫn còn sạn… Đó đều là hậu quả khủng khiếp của việc không sắp xếp ngăn nắp gọn gàng khi lube switch. 7/ Mua các dụng cụ để chuẩn bị lube switch không có thiết kế công thái họcKeycap puller, switch puller, switch opener, cọ lube, bàn lube, mỡ/ dầu lube… Thao tác gỡ keycap gỡ switch với bàn phím fullsize nghĩa là mỗi quy trình, bạn phải làm hơn 100 thao tác giống nhau. Nếu không lựa chọn các món dụng cụ có thiết kế công thái học, bạn sẽ vừa làm lâu, vừa nhiều rủi ro và mỏi tay hơn. [Xem thêm Vì sao dụng cụ custom bàn phím cơ cũng cần thiết kế công thái học?] Hy vọng bài viết trên đã thu thập những sai lầm thường thấy khi lube switch, mang tới cho bạn vài kinh nghiệm đắng lòng không nên gặp phải. Chúc cả nhà lube switch vui vẻ. |
