Nguyên nhân bị đa ối

08/04/2021

ThS. BS. Lê Võ Minh Hương
P. Công tác xã hội

Đa ối là gì?

Đây là một tình trạng có thể gặp trong khoảng 1-4% tổng số thai kỳ, khi lượng nước ối của bào thai vượt quá mức bình thường. Đa ối có thể xảy ra ở 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ. Tình trạng này làm tăng tỉ lệ bệnh tật và tử vong cho thai nhi và trẻ sơ sinh. Nên nghi ngờ có đa ối khi kích thước tử cung lớn hơn so với tuổi thai tại thời điểm khám. Đa ối thường không gây triệu chứng, tuy nhiên một số trường hợp lượng nước ối tăng quá nhiều có thể gây khó thở hoặc không thoải mái cho sản phụ. Chẩn đoán đa ối thường được xác định khi khám thai và siêu âm tiền sản định kỳ.

Nguyên nhân gây nên tình trạng đa ối có thể kể đến như:

• Đái tháo đường thai kỳ.
• Các bất thường về giải phẫu bào thai hoặc phù thai.
• Rối loạn về di truyền (thường gặp như hội chứng Down, Edward, Patau)
• Đa thai và hội chứng truyền máu song thai.
• Thiếu máu bào thai.
• Bất tương hợp yếu tố Rhesus.
• Nhiễm trùng bào thai (Rubella, Toxoplasma, CMV, giang mai, parvovirus)
• Mẹ bị rối loạn chuyển hóa (như tăng calci máu)
• Một số bệnh lý hiếm gặp khác (như hội chứng Bartter, Dandy Walker)

Trong đa số trường hợp, đa ối nhẹ thường không có nguyên nhân. Nguyên nhân thường được tìm thấy ở những trường hợp đa ối mức độ từ trung bình đến nặng.

Siêu âm giúp chẩn đoán đa ối

Hình minh họa - nguồn internet

Siêu âm là xét nghiệm quan trọng nhất trong chẩn đoán đa ối, nó cho phép đánh giá trực tiếp thể tích nước ối thông qua đo “chỉ số ối” (AFI) hoặc đo “xoang ối sâu nhất” (SDP). Đa ối được xác định khi SDP lớn hơn 8 cm hoặc AFI lớn hơn 24 cm. Các chỉ số này cũng giúp phân loại các mức độ đa ối nhẹ, trung bình hoặc nặng.

Bên cạnh đó, siêu âm còn được dùng để đánh giá các chỉ số kích thước của thai cũng như khảo sát hình thái giải phẫu bào thai nhằm gợi ý một số nguyên nhân gây đa ối.

Độ tin cậy của chẩn đoán phụ thuộc vào kinh nghiệm và kỹ năng của bác sĩ siêu âm. Do đó, bạn được khuyên nên thực hiện khám tại một trung tâm tiền sản đáng tin cậy, với đội ngũ y bác sĩ được đào tạo chuyên sâu và có kinh nghiệm nhằm tránh bất kỳ sơ suất nào, chẳng hạn như phát hiện các dị tật thai nhi tiềm ẩn.

Tôi có cần làm thêm xét nghiệm nào khác?

Khi xác định có tình trạng đa ối, bạn cần được thực hiện:

• Xét nghiệm dung nạp glucose để loại trừ bệnh đái tháo đường thai kỳ ở mẹ.
• Tìm các dấu hiệu trên siêu âm để loại trừ thiếu máu thai, phù thai hoặc tìm các dấu hiệu bất thường giải phẫu thai.
• Tầm soát các bệnh nhiễm trùng bào thai (TORCH)
• Chọc ối và xét nghiệm di truyền nếu nghi ngờ thai dị tật bẩm sinh.

Đa ối ảnh hưởng như thế nào đến thai kỳ?

Đa ối có thể dẫn đến một số hậu quả như:

• Chuyển dạ sinh non hoặc vỡ ối non.
• Sa dây rốn.
• Nhau bong non.
• Các bất thường về ngôi thai.
• Tăng tỉ lệ mổ lấy thai.
• Băng huyết sau sinh do tử cung gò kém.
• Mẹ có thể khó thở, đau lưng bởi lượng nước ối quá nhiều.

Mục tiêu của việc điều trị là ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra với thai nhi và giảm các triệu chứng của mẹ do lượng nước ối nhiều quá mức. Thuốc hỗ trợ phổi có thể được sử dụng để bảo vệ em bé

nếu bạn có nguy cơ sinh non trước 34 tuần.

Phần lớn trường hợp đa ối nhẹ chỉ cần điều trị theo dõi. Một số trường hợp nặng, sản phụ cần được can thiệp để giảm lượng nước ối dư thừa. Thủ thuật chọc ối có thể cần thiết để rút bớt lượng ối dư thừa ra ngoài. Bên cạnh đó, quan trọng nhất là phải kiểm soát nguyên nhân gây đa ối. Ví dụ như ổn định đường huyết trong trường hợp có đái tháo đường thai kỳ.

Tiên lượng của một thai kỳ có đa ối tùy thuộc vào nguyên nhân bên dưới cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh. Đa số các trường hợp đa ối nhẹ và vô căn có tiên lượng tốt.

Khi có thai kỳ đa ối, tôi nên hỏi bác sĩ những vấn đề gì?

• Đa ối ở mức độ nào?
• Có kèm theo bất thường nào khác của thai nhi cùng tồn tại hay không?
• Sự phát triển của thai nhi có bình thường không?
• Tôi có cần làm thêm xét nghiệm nào khác không?
• Khi nào tôi cần siêu âm lại?
• Rủi ro nào có thể xảy ra với thai kỳ?

Tham khảo: https://www.isuog.org/clinical-resources/patient-information-series/patient-information-pregnancy-conditions/growth-and-fluid/polyhydramnios.html

Đa ôi và dư ối là tình trạng nước ối bao bọc xung quanh thai nhi nhiều vượt quá nghưỡng chuẩn của thai kỳ. Đây cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý ở mẹ hoặc con và có thể gây nguy hiểm cho thai nhi. Tuy nhiên, thực tế vẫn có rất nhiều thai phụ không biết dư ối và đa ối khác nhau như thế nào, nguy hiểm ra sao.

1.    Túi ối có chứng năng ra sao?

Khi thai nhi là tổ trong tử cung của người mẹ, túi ối sẽ được hình thành vào khoảng ngày thứ 12 của thai kỳ sau khi trứng đã thụ tinh thành công. Nước ối là dịch thể có vai trò như một lớp đệm để bảo vệ thai nhi khỏi bị tác động của môi trường xung quanh. Và đây cũng là môi trường trao đổi chất lý tưởng giúp thai nhi phát triển toàn diện trong suốt thai kỳ.
Trong giai đoạn 3 tháng đầu, nước ối tương tự như huyết tương của người mẹ và có tính đẳng trương, đến giai đoạn tiếp thep thì trở nên nhược trương. Thể tích của nước ối sẽ tăng dần cho đến đầu của giai đoạn cuối thai kỳ. Từ tuần thứ 37 đến tuần thai thứ 41 thể tích nước ối có thể sẽ giảm đi 10% và đến tuần thứ 42 trở đi thì thể tích nước ối sẽ giảm đi rất nhanh.
Chức năng quan trọng của nước ối trong quá trình thai kỳ đó là:
- Giúp ích cho quá trình bình chỉnh của thai nhi.
- Trao đổi nước, điện giải giữa mẹ và thai nhi.
- Điều hòa thân nhiệt cho thai nhi khi nằm trong bụng mẹ.
- Cho phép thai cử động tự di trong tử cung dễ dàng hơn.
- Giúp cho sự xóa mờ cổ tử cung trong quá trình chuyển dạ.
- Bảo vệ thai nhi khỏi mọi sự sang chấn trực tiếp lên tử cung.
Thông thương, dịch ối sẽ có những sự thay đổi tùy thuộc chủ yếu vào sự bài tiết của màng ối và sự thẩm thấu của thành mạch cũng như nước tiểu của thai nhi. Sẽ có khoảng 350 - 375ml nước ối được thay đổi trong vòng một giờ.

Nước ối rất quan trọng trong quá trình thai kỳ
 

2.    Sự khác nhau giữa đa đối và dư ối?

Hầu hết nhiều thai phụ không biết đa ối và dư ối khác nhau như thế nào. Vì thể khi rơi vào trường hợp này sẽ dễ bị tâm lý hoang mang. Thông thường, lượng nước ối của thai phụ sẽ nằm trong khoảng từ 300 đến 800ml. Nếu như lượng nước ối ở mức 800 đến 1500ml thì được gọi là dư ối. Còn nếu lượng nước ối của thai phụ vượt mức 2000ml được gọi là đa ối.
Tình trạng đa đối và dư ối cũng có thể bất kỳ thai phụ nào cũng gặp phải trong giai đoạn mang thai và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra.
-    Nguyên nhân từ mẹ:
Nếu như thai phụ mắc chứng tiểu đường thai kỳ thì sẽ có nguy cơ bị đa ối và dư ối (chiếm 10%), nhất là trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ. Ngoài ra, đa ối và dư ối cũng có liên quan đến kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường ở người mẹ. Thai phụ mang song thai hoặc đa thai cũng dễ gặp phải tình trạng đa ối. Hoặc do thai phụ bị loạn dưỡng tăng trương lực cơ, nhưng trường hợp này rất ít gặp.
-    Nguyên nhân từ thai nhi:
Thai nhi có bất thường về nhiễm sắc thể, mắc phải hội chứng truyền máu song thai hoặc có những khác thường ở bào thai (hẹp môn vị, hở hàm ếch, bất thường hệ thống thần kinh trung ương thai nhi hay những khuyết tật cấu trúc hệ thống tiêu hoá) sẽ khiến cho thai nhi ngừng quá trình uống nước ối và đi tiểu, dẫn tới tình trạng thừa ối, gây ra hiện tượng dư ối và đa ối.
-    Nguyên nhân từ rau thai:
Nếu nguyên nhân gây ra tình trạng đa ối và dư ối khi mang thai xuất phát từ rau thai thì có thể là do u mạch máu màng đệm gây suy tim thai hoặc các bệnh lý viêm nội mạc tử cung, tổn thương bánh nhau, phù rau thai....

3.    Đa ối và dư ối có nguy hiểm không?

Khi gặp phải tình trạng đa ối và dư ối, lượng chất lỏng trong tử cung quá lớn sẽ làm tăng nguy cơ vỡ ối sớm, bong nhau thai, sa dây rốn, sinh non hoặc làm cho sự tăng trưởng của thai nhi bị hạn chế, gây bất lợi cho quá trình phát triển khung xương.
Trong trường hợp thai phụ bị dư ối thì có thể kiểm soát được tình hình và giúp chỉ số nước ối trở về bình thường nếu như thăm khám thường xuyên trong thai kỳ và có chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng lành mạnh.
Trường hợp thai phụ bị đa ối thì sẽ nguy hiểm hơn, do đó cần phải theo dõi thật cẩn thận để đề phòng nguy cơ vỡ ối sớm, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ, nguy cơ thai bị chết lưu hoặc mẹ bị xuất huyết sau sinh.

4.     Xử trí thế nào khi bị dư ối và đa ối?

Dư ối và đa ối đều là những tình trạng dễ gặp phải ở thai phụ, thai phụ cần biết cách xử lý để không gây ảnh hưởng cho quá trình phát triển của thai nhi.
Trường hợp thai phụ bị dư ối thì cần phải xem xét mức độ có nghiêm trọng không, nếu vẫn ở mức kiểm soát được thì thai phụ cần nghỉ ngơi và có chế độ dinh dưỡng khoa học là có thể đưa lượng nước ối trở về bình thường được. Còn nếu nguyên nhân gây ra tình trạng dư ối là do lượng đường huyết quá cao thì thai phụ hãy cố gắng giảm bớt lượng đường trong các bữa ăn hàng ngày, đồng thời thăm khám sức khỏe thường xuyên để kiểm tra lượng nước ối. Khi bị dư ối do bất thường ở thai nhi thì thai phụ cần nằm viện để theo dõi và có biện pháp can thiệp kịp thời, có thể bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc cần thiết. Đặc biệt, nếu tình trạng dư ối quá phức tạp và thai nhi đã đủ tuần sinh thì có thể sẽ được kích thích sinh sớm mà không cần chờ chuyển dạ.
Nếu thai phụ bị đa ối mà nguyên nhân là từ thai nhi thì cần phải theo dõi tích cực, trong trường hợp nước ối tăng nhanh quá mà nguy cơ vỡ ối sớm thì có thể sẽ được tiến hành chọc ối để rút bớt nước ối ra. Nếu nguyên nhân gây đa ối là do mẹ bị tiểu đường thai kỳ thì cần phải được điều trị ngay lập tức.
Trong suốt thời gian này, thai phụ cần được kiểm tra tình trạng nước ối thường xuyên để theo dõi sự phát triển của thai nhi và đồng thời xác định nguy cơ sinh non để có hướng xử lý kịp thời. Mặc dù đa ối là dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến các bệnh lý của thai phụ hoặc các dị tật thai nhi. Tuy nhiên, thai phụ cũng không nên quá lo lắng khi được chẩn đoán đa ối mà hãy làm theo chỉ dẫn của bác sĩ để có một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.

Thai phụ cần được kiểm tra tình trạng nước ối thường xuyên để theo dõi sự phát triển của thai nhi

Nhằm mang đến cơ hội cho thật nhiều sản phụ được trải nghiệm dịch vụ sinh con an toàn, nhẹ nhàng với chi phí vô cùng tiết kiệm, từ ngày 5/9 – 28/9, bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn dành tặng các mẹ bầu nhiều ưu đãi đặc biệt khi đăng ký dịch vụ Thai sản và sinh con trọn gói:
- Giảm ngay 5 triệu đồng
- Miễn phí giường gấp cho người nhà
- Tặng bộ ảnh newborn cho bé
- Tặng bộ quà sơ sinh giá trị
- Đặc biệt, những mẹ bầu sinh mổ sẽ được tặng chi phí ăn ngủ cho người nhà trong suốt quá trình lưu viện trị giá tới 2 triệu đồng.

Bên cạnh đó, những khách hàng đăng ký gói dịch vụ gia tăng Thai sản Luxury trong thời gian trên còn được tặng thêm album ảnh Hành trình của bé và voucher ưu đãi khi sử dụng dịch vụ tại nhà hàng Hobby (Công viên thiên đường Bảo Sơn). Ngay từ bây giờ, các mẹ bầu có thể lựa chọn ngay cho mình gói dịch vụ sinh con an toàn, nhẹ nhàng để tận hưởng những tiện ích sang chảnh với một mức giá vô cùng hấp dẫn tại bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn. Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ tổng đài 1900 599 858 và Hotline 091 585 0770
>>> xem thêm:
siêu âm thai 
siêu âm dị tật thai nhi