Thanh tự thanh minh tâm tự minh nghĩa là gì năm 2024

Đã từ rất lâu, ngày Tết Thanh minh đã trở thành một dịp lễ rất có ý nghĩa đối với đông đảo người dân Việt Nam với những ý nghĩa nhân văn và thấm đượm tinh hoa truyền thống của dân tộc. Vào ngày Tết Thanh minh, người Việt Nam qua các thế hệ dù là người già hay trẻ đều ra phần mộ của dòng họ để quét dọn, sửa sang và bày mâm cúng để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn tổ tiên.

Tết Thanh minh có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt Nam. Điều đặc biệt nhất là vào ngày này, con cháu dù có đi làm ăn xa cũng thường trở về để đi tảo mộ và sum họp với gia đình.

Lịch Tết Thanh minh tại Việt Nam năm 2023. Ảnh: IT.

Một dịp để tưởng nhớ

Trong dịp Thanh Minh tại các khu nghĩa trang thường trở nên đông đúc, nhộn nhịp. Cả gia đình từ những ấu nhi tới các ông bà lão đều cùng nhau có mặt và cầu nguyện cho những người đã qua đời ở phần mộ nơi yên nghỉ của các thành viên trong gia đình.

Với ý nghĩa hết sức quan trọng này, Tết thanh minh đã trở thành một nét đẹp văn hóa nói lên truyền thống hiếu nghĩa của người dân Việt Nam. Đây cũng là một truyền thống tốt đẹp cần được lưu giữ và truyền tụng qua các thế hệ, đặc biệt là lớp trẻ thanh niên từ khi còn bé con đã có thể tham gia vào hoạt động tảo mộ, thắp hương nguyện cầu cho các linh hồn người thân đã qua đời. Vừa là để biết về những phần mộ mà người thân, tổ tiên, ông bà, cô bác anh chị em của mình đã yên nghỉ, có điều kiện chăm sóc, chỉnh trang lại các phần mộ, đồng thời cũng là giáo dục truyền thống cho các con cái trong gia đình biết sống trong tinh thần biết ơn, báo hiếu, trả nghĩa, đền đáp ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên. Từ đó, biết bày tỏ lòng thành kính vào những dịp đặc biệt để có thể luôn được sống trong bình an, hạnh phúc với lòng biết ơn.

Được biết, năm 2023, tết Thanh minh rơi vào Thứ Tư ngày 5/4 Dương lịch (tức ngày 15/2 Âm lịch), sau khi kết thúc tiết xuân phân và kết thúc vào khoảng ngày 20 đến 21/4 Dương lịch.

Các ngày được cho là tốt để đi tảo mộ dịp Tết Thanh minh năm nay là các ngày: 6/4 (tức ngày 16/02 AL); Ngày 09/04 (tức ngày 19/02 AL); Ngày 14/04 (tức ngày 24/02 AL) và ngày 18/04 (tức ngày 28/02 AL).

Với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, từ xa xưa Tết Thanh minh đã trở thành một ngày lễ quan trọng, thiêng liêng đối với người dân Việt Nam. Thanh minh là từ Hán Việt, có nghĩa là trời trong sáng, là lễ tảo mộ. Thanh minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí hàng năm và được người phương Đông coi là một lễ tiết. Theo ước lệ, Tiết Thanh minh bắt đầu từ ngày 4 - 20/4 dương lịch (khoảng tháng 3 âm lịch, tháng 2 nhuận). Tết Thanh minh có ý nghĩa quan trọng về văn hóa và tinh thần của người Việt, ẩn chứa đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của người Việt.

Người ta gọi Thanh minh trong tiết trời xuân bởi dịp này tiết mưa xuân thường ẩm nồm khiến cỏ cây mọc nhanh, xanh tốt, mộ phần cũng vì thế mà rậm rạp hơn. Người ta đi tảo mộ sẽ dọn dẹp, phát quang xung quanh mộ phần và làm cỏ sạch sẽ. Khi những cơn mưa qua làm đất trôi nhiều khiến mộ phần xơ xác người ta đi tảo mộ là để đắp thêm đất cho mộ. Ngày nay, mộ đất không còn, thay vào đó là gạch ngói ốp lát sạch sẽ tinh tươm, người đi tảo mộ sẽ dọn dẹp và phát quang cỏ dại xung quanh để tránh các loại con vật làm tổ gây hại đến mộ phần. Sau đó, là đốt vàng mã, thắp hương, cắm hoa.

Mâm cỗ cúng tổ tiên được gia chủ chuẩn bị chu đáo. (Ảnh internet)

Tết Thanh minh là Tết tảo mộ, theo truyền thống, đại gia đình đầy đủ các thành viên sẽ cùng ra mộ viếng thăm người thân đã khuất của mình. Ngày Tết Thanh minh không có chỗ cho sự u buồn hay đau xót, mà tất cả mọi người đều cùng tri ân, tưởng nhớ người đã khuất với thái độ kính cẩn, mong cho người đã khuất an nghỉ thanh thản và người còn sống lạc quan hướng tới tương lai phía trước.

Trong ngày này, mọi người cũng thường kể lại những câu chuyện, những kỷ niệm về người thân đã khuất của mình. Trẻ nhỏ được theo người lớn ra nghĩa trang thăm mộ tổ tiên, nhắc nhở con cháu, để con cháu biết về nguồn gốc của mình. Và rồi, cả nhà cùng ăn bữa cơm gia đình ấm cúng.

Tết Thanh minh ở mỗi vùng miền một khác, tuy nhiên nó vẫn mang một ý nghĩa chung là tưởng nhớ về người thân, tổ tiên ông bà của mình. Là ngày để con cháu thực hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của mình.

Ấm lòng người đã khuất

Tết Thanh minh năm nay trong tiết trời ấm áp, Công viên Nghĩa trang Lạc Hồng Viên (Kỳ Sơn, Hòa Bình) nhộn nhịp với những chuyến xe đưa đoàn khách gia đình để đi tảo mộ phần khuôn viên mộ của mình. Đại đức Thích Trí Thịnh, Trụ trì chùa Kim Sơn Lạc Hồng chia sẻ: “Tết Thanh minh không chỉ diễn ra trong 1 ngày mà diễn ra trong vòng 15 ngày. Đây là dịp mà các thế hệ đều mong muốn được quây quần bên nhau. Quan trọng nhất, qua đó, các thế hệ trẻ biết công ơn của tổ tiên, ông bà, cha mẹ”.

Khi đi tảo mộ ngày Tết Thanh minh, các gia đình cần sắm sửa lễ vật chu đáo, nhưng quan trọng hơn cả là thành tâm. Có thể dâng lễ chay hoặc lễ mặn tùy từng gia đình. Các lễ vật gồm có: Hương, đèn, chè, quả, rượu, nước trong, trầu cau và tiền vàng. Lễ chay gồm: Xôi chè, oản chuối, bánh trái, chai nước, gạo muối. Tùy theo phong tục địa phương mà có điều chỉnh phù hợp, nhưng nhà chùa khuyên người dân tránh dâng cúng những đồ sát sinh trong Tết Thanh minh.

Tết Thanh minh là một nét đẹp văn hoá của người Việt thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Bên cạnh đó, mỗi người cũng nên tu dưỡng đạo đức, đề cao chữ hiếu, chăm sóc cha mẹ, ông bà, người thân khi họ vẫn còn trên dương thế. Có như vậy, Tết Thanh minh mới càng thêm ý nghĩa.