Tóm tắt hoàng tử bé chương 21

Vừa lúc đó bỗng nhiên hiện ra một con cáo. Chào một ngày tốt lành – con cáo nói.

– Chào một ngày tốt lành, – cậu hoàng tử đáp lại lễ phép, cậu xoay người lại nhưng chẳng thấy gì cả.

– Tôi ở đây cơ mà, – giọng nói cất lên nói – dưới cây táo…

– Cậu là ai thế? – Cậu hoàng tử nói – Cậu thật bảnh…

– Tớ là một con cáo – con cáo nói.

– Đến đây chơi với tôi – cậu hoàng tử rủ cáo. – Tôi buồn chết đi được…

– Tớ không chơi với cậu được. Tớ không quen.

– Thế ư? Xin lỗi – cậu hoàng tử nói.

Nhưng, sau khi suy nghĩ, em hỏi thêm:

– “Quen” nghĩa là gì thế?

– Ra cậu không phải ở đây. Cậu đi tìm cái gì?

– Tớ đi tìm những con người – cậu hoàng tử nói. – “Quen” nghĩa là gì vậy?

– Loài người – cáo nói – họ có súng, họ bắn. Phiền lắm. Họ cũng nuôi gà nữa. Họ mà đáng cho ta chú ý… là ở việc nuôi gà này thôi. Cậu đi kiếm gà, phải không?

– Không, – cậu hoàng tử nói. – Mình kiếm bạn bè. “Quen” nghĩa là gì?

– Ấy là một việc mình bỏ quên đã lâu – cáo nói. – Nó có nghĩa là “tạo nên những tình cảm ràng buộc”.

– Tạo nên những tình cảm ràng buộc?

– Hẳn chứ – cáo nói. – Đối với tớ, hiện giờ, cậu mới chỉ là một cậu bé hoàn toàn giống trăm nghìn cậu bé khác. Tớ lại không có gì cần đến cậu cả. Và cậu cũng chẳng có gì cần đến tớ. Tớ đối với cậu chỉ là một con cáo giống như trăm ngàn con cáo. Nhưng, nếu cậu làm cho tớ quen dần cậu, hai đứa ta, đứa này sẽ thấy cần đứa kia. Đối với tớ, cậu sẽ là người duy nhất trên đời. Tớ đối với cậu sẽ duy nhất trên đời.

– Tôi bắt đầu hiểu, – cậu hoàng tử nói. – Có một bông hoa… tôi cho là nó đã làm cho tôi quen…

– Có thể, – cáo nói. – Trên Trái Đất, có đủ mọi vật…

– Ôi, không phải trên Trái Đất – cậu hoàng tử nói.

Cáo có vẻ chú ý:

– Trên một hành tinh khác à?

– Phải.

– Trên hành tinh ấy, có kẻ đi săn không?

– Không.

– Thế thì hay đấy. Nhưng có gà không?

– Không.

– Thế thì chả có gì hoàn hảo thật! – Cáo thở dài.

Nhưng rồi cáo bỗng trở lại với ý nghĩ của mình:

– Đời tớ buồn tẻ. Tớ săn gà, người săn tớ. Tất cả loài gà đều giống nhau, tất cả loài người đều giống nhau. Vì thế, tớ hơi chán. Nhưng nếu cậu làm cho tớ quen thân cậu, đời tớ sẽ như chói chang ánh sáng mặt trời. Tớ sẽ nhận ra một bước chân khác hẳn mọi bước chân khác. Các bước chân sẽ làm tớ chúi ngay xuống đất. Nhưng bước chân của cậu lại sẽ như là âm nhạc vậy, gọi tớ từ hang chạy ra. Và cậu hãy nhìn kìa! Cậu thấy không, ở kia, có những đồng lúa? Tớ đâu có ăn bánh mì. Lúa mì đối với tớ là vô dụng. Các cánh đồng lúa mì đối với tớ chẳng có khêu gợi gì hết. Mà thế thì buồn quá. Nhưng mái tóc màu vàng kim của cậu, mái tóc vàng kim của cậu thật là tuyệt, khi cậu đã làm cho tớ quen thân cậu, rồi lúa mì, vốn màu vàng, sẽ gợi cho tớ nhớ cậu. Tớ sẽ yêu cả tiếng gió khua trong lúa mì nữa…

Cáo nín thinh và nhìn cậu hoàng tử một lúc lâu:

– Tớ yêu cầu cậu… hãy làm cho tớ quen thân cậu đi – cáo nói.

– Tôi cũng muốn thế lắm, – cậu hoàng tử trả lời – nhưng tôi không có nhiều thì giờ. Tôi cần tìm kiếm nhiều bạn bè và tìm hiểu nhiều sự vật.

– Người ta chỉ hiểu được những vật người ta đã thân quen – cáo nói. – Loài người bây giờ không còn đủ thì giờ hiểu cái gì hết. Họ mua những vật làm sẵn ở các con buôn. Nhưng vì không ở đâu người ta bày bán bạn hữu, nên những con người không còn bạn hữu nữa. Cậu cần bạn hữu thì cậu hãy tập tớ quen thân cậu!

– Phải làm như thế nào? – Cậu hoàng tử hỏi.

– Phải thật kiên nhẫn – cáo trả lời. – Ban đầu, cậu hãy ngồi hơi xa tớ một tí, thế, ở trong cỏ. Tớ đứa mắt liếc nhìn cậu, nhưng cậu chẳng nói sao cả. Tiếng nói là nguồn gốc của mọi sự hiểu nhầm. Nhưng mỗi ngày, cậu có thể ngồi dịch lại một tí…

Ngày hôm sau, cậu hoàng tử trở lại.

– Tốt hơn, nên đến đúng giờ như hôm trước – cáo nói.

– Vì chẳng hạn như bốn giờ chiều cậu đến, thế là từ ba giờ, mình đã thấy vui. Càng đến gần giờ, mình càng thấy vui. Bốn giờ mình cuống lên, mình lo lắng; và mình vụt hiểu ra cái giá của hạnh phúc! Nhưng nếu cậu có thể đến bất cứ lúc nào, mình không biết vào lúc nào thì nên trang điểm cho lông mình… Phải có nghi thức chứ.

– “Nghi thức” là cái gì? – Cậu hoàng tử hỏi.

– Đó cũng là một cái mình quên lâu quá – cáo nói. – Đó là cái gì làm cho một ngày trở nên khác những ngày khác, một giờ khác mọi giờ khác. Ví dụ như, ở bọn săn tớ, có một nghi thức. Mỗi thứ năm, họ nhảy múa với các cô gái trong làng. Thế thứ năm là một ngày kì diệu! Hôm ấy tớ có thể rong chơi đến tận vườn nho. Nếu bất cứ ngày nào những kẻ đi săn ấy cũng múa nhảy được, thì ngày nào rồi cũng sẽ như ngày nào, tớ sẽ chẳng có tí ngày nghỉ nào nữa.

Nhứ vậy đấy, cậu hoàng tử đã làm cho con cáo thân quen, tới khi giờ ra đi đã đến gần:

– Ôi chao! – Cáo nói – tớ khóc lên mất.

– Lỗi tại cậu – cậu hoàng tử nói. – Mình tuyệt chẳng muốn cậu khổ, cậu lại cứ muốn mình làm cho cậu thân quen mình.

– Đúng thế – cáo nói.

– Kìa, cậu sắp khóc kìa! – Cậu hoàng tử nói.

– Đúng, mình sắp khóc. – Cáo nói.

– Khóc cũng chả được gì kia mà?

– Được chứ – cáo nói. – Vẫn còn cái màu vàng kim kia của lúa mì…

Rồi nó nói thêm:

– Cậu hãy trở lại xem bọn hoa hồng đi. Cậu sẽ rõ ra bông hoa kia của cậu là duy nhất trên đời. Rồi cậu hãy trở lại đây từ biệt tớ, tớ sẽ làm quà cho cậu một điều bí mật.

Cậu hoàng tử đi thăm lại các hoa hồng.

– Các cô chẳng giống chút nào với đóa hồng của tôi, các cô chưa là gì cả – cậu em bảo các bông hồng. – Chưa ai làm cho các cô thân quen ai, các cô cũng chưa làm cho ai thân quen. Các cô giống như con cáo của tôi trước kia. Trước kia, nó là một con cáo giống như trăm nghìn con cáo. Song tôi đã làm nó thành bạn thân của tôi, và bây giờ nó trở nên duy nhất trên đời.

Và các bông hồng hết sức lúng túng.

– Các cô đẹp, nhưng các cô trống rỗng – em lại nói với họ. – Người ta không thể chết vì các cô được. Hẳn chứ, cái bông hồng của tôi ấy, một kẻ qua đường tầm thường tưởng là nó giống các cô. Nhưng chỉ một mình nó thôi, đối với tôi, nó cũng quan trọng hơn tất cả các cô. Bởi vì chính nó tôi đã đặt dưới bầu kính. Bởi vì chính nó tôi đã đem ẩn giấu sau cái chắn gió. Bởi vì chính trên thân nó mà tôi diệt các con sâu (trừ hai hay ba con dành để thành bướm). Bởi vì chính nó, mà tôi nghe thở than, hay khoe khoang, hay đôi khi, cả nín thinh nữa. Bởi vì nó là bông hồng của tôi.

Rồi em trở lại chỗ con cáo:

– Từ biệt – em nói.

– Từ biệt – cáo nói. – Đây, cái bí quyết của tớ. Rất giản dị thôi: Người ta chỉ nhìn thấy thật rõ ràng bằng trái tim mình. Cái chủ yếu thì mắt chẳng thể thấy.

– Cái chủ yếu thì mắt chẳng thể thấy! – Cậu hoàng tử lặp lại, để cho nhớ.

– Chính là cái thời gian cậu đã tiêu phí vì bông hồng của cậu, cái thời gian ấy nó làm cho bông hồng đó trở nên quan trọng đến như thế.

– Chính là cái thời gian mà tôi đã tiêu phí cho bông hồng của tôi… – cậu hoàng tử nói, để cho nhớ.

– Loài người đã quên bẵng cái sự thật này – cáo nói. – Nhưng cậu không nên quên. Cậu trở nên mãi mãi có trách nhiệm về những cái gì cậu đã tập cho quen thân. Cậu có trách nhiệm đối với bông hồng của cậu…

– Tôi có trách nhiệm đối với bông hồng của tôi… – cậu hoàng tử lặp lại, để cho nhớ.