Khái niệm nhà lãnh đạo là gì

Lãnh đạo là một khái niệm rất quen thuộc, quan trọng trong môi trường kinh doanh và xã hội hiện nay. Tuy nhiên, ý nghĩa của từ "lãnh đạo" không chỉ đơn giản là chỉ huy và điều khiển, mà còn nhiều hơn thế. Một người lãnh đạo giỏi phải có những phẩm chất và kỹ năng nhất định để định hướng và truyền động lực cho nhân viên, tạo sự đoàn kết để từ đó đạt được thành công cho tổ chức. Trong bài viết này, Viện đào tạo Vinacontrol sẽ tìm hiểu về ý nghĩa và vai trò của lãnh đạo, cũng như những phẩm chất và kỹ năng cần có để trở thành một người lãnh đạo giỏi. Bên cạnh đó, tìm hiểu về sự lãnh đạo trong tiêu chuẩn ISO 9001 để từ đó có thể áp dụng hiệu quả tiêu chuẩn này vào tổ chức của mình.

1. Lãnh đạo là gì?

Lãnh đạo là một khái niệm quan trọng trong mọi tổ chức, doanh nghiệp và xã hội. Theo định nghĩa của Wikipedia:

Lãnh đạo là khả năng của một cá nhân hoặc nhóm người để dẫn dắt và hướng dẫn người khác, tạo ra một tầm nhìn chung, và ảnh hưởng đến hành vi và hướng đi của nhóm hoặc tổ chức trong việc đạt được mục tiêu chung.

Lãnh đạo thường đi kèm với việc xây dựng mối quan hệ, giải quyết mâu thuẫn, và khuyến khích sự phát triển cá nhân của những người trong tổ chức.

Trong bối cảnh hiện tại, lãnh đạo không chỉ đơn thuần là việc chỉ huy và kiểm soát mà còn là việc phải có một tầm nhìn dài hạn, đổi mới và sáng tạo để có thể đưa tổ chức hoặc doanh nghiệp của mình tiến xa hơn.

Trên thực tế, chung ta hay bị nhầm lẫn giữa hai khái niệm Lãnh đạo và Quản lý. Dưới đây là so sánh để giúp bạn phân biệt được hai khái niệm này:

• Đối với công việc:
  • Lãnh đạo: là xác lập tầm nhìn (xác lập mục đích và định hướng đường lối chiến lược).
  • Quản lý: là tổ chức công việc để đạt đến mục tiêu.
• Đối với nhân sự:
  • Lãnh đạo: là thu phục nhân tâm, truyền cảm hứng làm việc.
  • Quản lý: là quản lý con người, vận hành đội ngũ.

Vậy, thường lãnh đạo mang tính “mềm”, còn quản lý mang tính “cứng”. Lãnh đạo thiên về tầm nhìn và lãnh tụ tinh thần, còn quản lý thiên về kế hoạch cụ thể và quản lý kỷ luật vận hành.

Khái niệm về lãnh đạo

2. 3 thứ cần có của một lãnh đạo

Để trở thành một lãnh đạo, cần có sự hội tụ của nhiều yếu tố bên trong và một số yếu tố thứ yếu bên ngoài (mối quan hệ, thời cơ…). Tuy nhiên, trong thời đại ngày nay, những yếu tố bên trong là quan trọng nhất, thực chất nhất mà bạn nên rèn luyện cho mình kể từ hôm nay. Ba yếu tố bên trong của một lãnh đạo là:

• Kiến thức chuyên môn
• Kỹ năng quản trị
• Phẩm chất lãnh đạo

Sơ đồ ba thứ cần có của một lãnh đạo

2.1 Kiến thức chuyên môn

Một nhà lãnh đạo cần có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực của mình để:

• Có dữ liệu tư duy khi xử lý công việc.
• Có nền tảng hiểu biết để thiết kế quy trình quản lý vận hành cho khớp với đặc trưng của từng chuyên ngành, biết những khó khăn trong lĩnh vực để khắc phục, biết những rủi ro chuyên môn để phòng ngừa.
• Để kiểm tra, giám sát và đánh giá về đúng sai, mức độ thành thục của nhân viên khi làm việc.
• Để giải đáp khi nhân viên thắc mắc, đào tạo khi nhân viên còn yếu.

Người lãnh đạo không có chuyên môn, rất dễ bị nhân viên/ khách hàng “qua mặt”, cho “ăn bánh vẽ”, xử lý chậm chạp, không nhận được sự nể phục.

• Nếu bạn lãnh đạo một nhóm làm việc nhỏ, hay quản đốc của một nhóm sản xuất nhỏ, bạn phải có chuyên môn ít nhất là bằng hoặc thậm chí phải hơn những nhân viên mà bạn quản lý.
• Tuy nhiên, càng lên các vị trí cao hơn, sự am hiểu sâu về chuyên môn càng cần ít đi, thay vào đó, bạn cần tầm nhìn và khả năng dùng người nhiều hơn. Khi vị trí càng lên cao, việc chính của bạn từ kỹ năng chuyên môn sẽ chuyển sang kỹ năng “sử dụng người có chuyên môn” để hoàn thành mục tiêu của tổ chức. “Người giỏi không phải người làm tất cả, người giỏi là người biết sử dụng những người giỏi hơn mình” sẽ đúng trong trường hợp bạn là quản lý cấp cao, hoặc là chủ doanh nghiệp, hoặc là trưởng một nhóm đa dạng mà mỗi thành viên phụ trách một mảng chuyên môn khác nhau.

Kiến thức chuyên môn là một yêu cầu cần có của một nhà lãnh đạo

2.2 Kỹ năng quản trị

Kỹ năng quản trị gồm kỹ năng lãnh đạo con người và kỹ năng quản lý công việc. Cụ thể bao gồm các kỹ năng sau:

• Kỹ năng tư duy chiến lược;
• Kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức triển khai, xử lý vấn đề;
• Kỹ năng truyền cảm hứng và tạo động lực làm việc;
• Kỹ năng quản lý và đào tạo nhân sự.

Bốn “kỹ năng con” của kỹ năng quản trị này là những kỹ năng khiến bạn trở nên khác biệt với những người “chỉ giỏi chuyên môn” khác. Trong số những nhân viên chuyên môn giỏi và có tay nghề, những nhân viên nào có tầm nhìn chiến lược hơn, biết lập kế hoạch, biết tổ chức công việc, biết phân công quản lý công việc… thường sẽ được nâng lên vị trí quản lý hoặc được bồi dưỡng thành những hạt giống lãnh đạo cho tổ chức.

Có 4 kỹ năng quản trị quan trọng mà một người lãnh đạo cần có

2.3 Phẩm chất lãnh đạo

Dưới dây là những phẩm chất mà một nhà lãnh đạo cần có:

a. Sống ở thế chủ động

Muốn làm lãnh đạo, bạn cần là người là người dám nghĩ khác và nghĩ lớn, dám phát biểu khi cần, dám hành động để tạo ra kết quả mới. Đặc biệt, thế chủ động hay thể hiện qua thói quen “luôn suy nghĩ trước một bước” so với người khác.

Trong khi tập thể đang loay hoay khi được giao một dự án hoàn toàn mới, hoặc trong lúc mọi người lúng túng khi xảy ra biến cố, hoặc có sự kiện xảy ra và mọi người chỉ biết xôn xao bàn tán… thì người có phẩm chất lãnh đạo đã suy nghĩ về giải pháp và dám đứng lên hiến kế hoặc tổ chức mọi người giải quyết thử thách ấy, dẫn dắt tập thể đi qua biến cố. Thế chủ động này luyện tập lâu dài sẽ tạo thành người có tầm nhìn, nghĩ xa hơn người khác nhiều bước, nhìn trước nhiều nước cờ, đó chính là phẩm chất rất quý giá của người lãnh đạo.

b. Đầy lửa đam mê

Giả sử, bạn đang từ điểm A và rất muốn đi đến điểm B. Có hai người dẫn đường cho bạn với hai lối đi khác nhau. Người dẫn đường thứ nhất đi được một đoạn thì lại không chắc là con đường mình đi có đúng không, do dự, thay bản đồ khác, định rẽ trái, rồi lại đổi ý rẽ phải, gặp hầm chông hố gai giữa đường thì chán nản ngồi thừ ra, thậm chí bỏ bạn đi về. Người thứ hai thì quả quyết, đầy năng lượng, kiên trì đến cùng, thẳng một đường đã vạch ra mà đi, dù “trầy vi tróc vảy” vẫn mỉm cười động viên bạn đi tới nơi tới chốn. Bạn sẽ chọn đi với người dẫn đường nào?

Làm việc, khởi nghiệp, kinh doanh... đều là những hành trình đầy trắc trở. Người lãnh đạo có đam mê đủ mạnh sẽ truyền cảm hứng cho đội ngũ, xốc dậy tinh thần cho mọi người trong những giai đoạn khó khăn, giúp mọi người bình tĩnh và cùng nhau vượt qua biến cố.

c. Quan tâm thật sự đến cuộc sống của nhân viên

Nếu ta chỉ biết kỷ luật, chỉ để ý kiểm soát chất lượng sản phẩm, chỉ quan tâm đến khách hàng, ta mãi mãi chỉ là người quản lý. Nhưng nếu muốn là một lãnh đạo thật sự, ta cần quan tâm đến đời sống của nhân viên về vật chất lẫn đời sống tinh thần. Nhân viên chính là “khách hàng nội bộ”.

Đôi khi, một nhân viên làm việc hết 100% công suất cho tổ chức, không phải vì sợ bị kỷ luật, mà là vì họ thật tâm yêu kính người sếp của mình. Đôi khi, một người phản bội, một vụ rò rỉ nghiêm trọng sẽ được chặn đứng kịp thời nhờ một nhân viên thật lòng yêu mến nơi mình làm việc và đặt “tâm” vào đó. Và rất rất nhiều nhân viên vẫn một lòng gắn bó với công ty dù nơi khác mời gọi với mức lương hấp dẫn hơn nhưng họ không bao giờ rời bỏ người sếp đã giúp đỡ mình trong hoạn nạn và đối xử với mình rất chân thành.

d. Chính trực

Sự chính trực chính là biểu hiện của một người lãnh đạo có đạo đức, làm việc tốt, làm việc đúng. “Chính nghĩa” là phẩm chất giúp thu hút người có tài và có tâm đến với tổ chức. Đạo đức của sếp là tấm gương mà hàng ngày nhân viên soi vào đấy để hoàn thiện mình, mà gìn giữ văn hóa của tổ chức. Nếu lãnh đạo là người tham ô, gian dối, dùng thủ đoạn để bòn rút cho cá nhân, thì “thượng bất chính, hạ tắc loạn”, nhân viên cũng chỉ là những người làm việc hình thức cho có, chủ yếu là những con sâu đục khoét cho riêng mình.

e. Những nét tính cách bổ trợ

Ngoài các phẩm chất cơ bản trên, mỗi người lãnh đạo sẽ có những nét tính cách riêng để bổ trợ cho việc làm lãnh đạo và tạo nên dấu ấn phong cách của cá nhân mình. Những nét tính cách bổ trợ thường gặp như:

• Quyết đoán khi khẩn cấp 7;
• Độc lập nhưng không bảo thủ;
• Mềm dẻo linh hoạt khi cần;
• Điềm tĩnh trong biến cố;
• Gần gũi, hòa đồng cùng tập thể;
• Biết hài hước, tạo bầu không khí vui vẻ.

Có 5 phẩm chất mà người lãnh đạo nên có

3. Vai trò quan trọng của lãnh đạo trong tổ chức

Lãnh đạo đóng vai trò trung tâm trong sự thành công và định hướng của một doanh nghiệp. Các tổ chức phụ thuộc vào các nhà lãnh đạo thành công để truyền đạt sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu của mình, đoàn kết các thành viên trong tổ chức lại tập chung thực hiện và đạt được những mục tiêu đã đặt ra. Những khả năng này đặc biệt quan trọng trong thời kỳ khủng hoảng .

Việc ra quyết định khó khăn thường được yêu cầu cho sự thành công và phát triển của một doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thường phụ thuộc vào những nhà lãnh đạo có năng lực và trí tuệ cảm xúc cao để đưa ra những quyết định khó khăn đồng thời giải quyết các vấn đề hóc búa. Mức độ tin cậy và thành công này thường dẫn đến môi trường làm việc tích cực, hiệu quả khuyến khích tinh thần đồng đội, hạnh phúc của nhân viên và văn hóa làm việc mạnh mẽ thu hút nhân tài.

Khả năng lãnh đạo mạnh mẽ là rất quan trọng đối với năng lực cạnh tranh của một tổ chức vì nó thúc đẩy sự thay đổi và đổi mới . Các nhà lãnh đạo giỏi nhất luôn để mắt đến những hướng thay đổi trong ngành của họ, thúc đẩy những ý tưởng mới từ bên trong công ty của họ.

Lãnh đạo đóng vai trò trung tâm trong sự thành công của doanh nghiệp

5. Sự lãnh đạo trong tiêu chuẩn ISO 9001:2015

Trong Tiêu chuẩn ISO 9001:2015 có trình bày về vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của người lãnh đạo trong tổ chức. Cụ thể:

Lãnh đạo cấp cao phải đảm bảo rằng các trách nhiệm và quyền hạn cho các vai trò thích hợp được phân công, truyền đạt và thấu hiểu trong tổ chức.

Lãnh đạo cấp cao phải phân công trách nhiệm và quyền hạn để:

• Đảm bảo rằng hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với các yêu cầu của Tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001:2015;
• Đảm bảo rằng các quá trình đang cung cấp các kết quả đầu ra như dự kiến;
• Báo cáo về việc thực hiện hệ thống quản lý chất lương và các cơ hội để cải tiến, báo cáo đến lãnh đạo cao nhất;
• Đảm bảo thúc đẩy việc hướng vào khách hàng trong toàn bộ tổ chức;
• Đảm bảo rằng tính nhất quản của hệ thống quản lý chất lượng được duy trì khi có sự thay đổi với hệ thống quản lý chất lượng được hoạch định và thực hiện

Để tìm hiểu chi tiết hơn về sự lãnh đạo trong tiêu chuẩn ISO 9001:2015, bạn đọc có thể xem Bộ tài liệu tiêu chuẩn ISO 9001:2015.

Trên đây là bài viết về Lãnh đạo là gì và Sự lãnh đạo trong tiêu chuẩn ISO 9001:2015. Nếu bạn đọc quan tâm đến các dịch vụ của Viện đạo tạo Vinacontrol xin vui lòng liên hệ hotline 0936.207.981 miễn cước hoặc để lại thông tin liên lạc để được tư vấn, hỗ trợ nhanh nhất.