Phim Vị từ bỏ quốc tịch Việt Nam
|
Mới đây, nhà sản xuất Đồng Thị Phương Thảo cho biết, bộ phim Vị bị cấm chiếu ở Việt Nam vào tháng 7/2021, đây là một tổn thất nặng nề cho ê kíp sản xuất phim. Theo đó, nhà sản xuất bộ phim này cũng thông báo từ bỏ quyền sở hữu, đạo diễn từ bỏ quyền tác giả đối với bộ phim này. Quyền sở hữu bộ phim Vị hiện tại thuộc về Singapore.  "Chúng tôi không muốn dùng từ "đổi quốc tịch" vì nó đau lòng lắm và không phải điều chúng tôi muốn. Chúng tôi không phải là những người chạy trốn, mà đang muốn xin một cơ hội sống cho phim", nhà sản xuất Phương Thảo chia sẻ. Thông tin này đã làm nhiều người bất ngờ bởi đây là phim Việt Nam đầu tiên từ bỏ "quốc tịch" Việt Nam. Trước đó, phim Vị đã đoạt Giải đặc biệt của Ban giám khảo trong hạng mục Những cuộc gặp gỡ (Encounters) ở LHP Berlin nhưng vi phạm Luật Điện ảnh và khi về nước đã không được cấp phép phổ biển. Chia sẻ về việc này, ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ VH,TT&DL) cho Người Đưa Tin hay: "Chúng tôi đã yêu cầu nhà sản xuất của phim này báo cáo sự việc, bởi vì chúng tôi chỉ đọc được thông tin trên báo chí chứ phía ê kíp làm phim của báo cáo việc này với Cục. Vào tháng 7/2021 Hội đồng duyệt phim có xem, kiểm duyệt nội dung và 100% thành viên đều cho rằng, phim chưa phù hợp khi chiếu ở Việt Nam. Hội đồng duyệt phim gồm những thành viên có chuyên môn cao, họ chưa cho phép phim phát hành hẳn là có lý do. Đây là bộ phim đầu tiên của Việt Nam "nhập tịch" nước khác. Thực sự, nếu đây là phim Việt Nam hợp tác sản xuất với nước ngoài thì nó đã vi phạm Luật Điện ảnh ngay từ đầu khi không trình kịch bản để thẩm định, bởi với phim hợp tác quốc tế thì các nhà làm phim đều phải qua khâu thẩm định kịch bản. Chúng tôi đã yêu cầu nhà sản xuất gửi văn bản cho Cục và Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để xử lý. Nếu vì phim không được phát hành mà ê kíp "dỗi", gây áp lực lên Hội đồng duyệt phim vậy là vi phạm pháp luật". Đạo diễn Quang Minh cho hay: "Là một người sản xuất phim, tôi hiểu được khi khai sinh ra "đứa con tinh thần" rồi bị dừng phát hành thì sẽ thất vọng đến nhường nào. Nhưng chúng ta phải làm việc theo đúng pháp luật. Việc phim Vị "bỗng nhiên" bị đổi sang "quốc tịch" khác có phải là việc "nhập nhèm" đánh lận con đen? Bởi ở Việt Nam nó đã không được phổ biến, rồi ê kíp "hô biến" thì phim lại có "quốc tịch" Singapore. Đây là một tiểu xảo, và việc này đã vi phạm Luật Điện ảnh. Nó sẽ là một tiền lệ xấu của phim Điện ảnh Việt Nam, khi không được Hội đồng thẩm định duyệt, và cứ "hô biến" là phim lại được chiếu ở nước khác? Làm phim theo kiểu này tiêu cực lắm". Nói về phim Vị đang gây tranh cãi, Nhiếp ảnh gia Việt Văn - thành viên Hội đồng duyệt phim quốc gia thẳng thắn: "Phim Vị có góc quay, ánh sáng, dựng phim tốt, nhưng chưa phù hợp văn hóa Việt, thiếu giá trị nhân văn. Một người đàn ông da đen sống cùng bốn phụ nữ như thời nguyên thủy. Phim có nhiều cảnh nude như nhân vật nấu ăn, làm tình, nói chuyện, tổng thời lượng gần 30 phút. Cảnh nude quá dài không đáng nói, cái đáng nói là sự hạ thấp nhân phẩm phụ nữ Việt. Đạo diễn đã biến diễn viên thành công cụ đáng thương trong tay mình chứ không phải là sự hy sinh vì nghệ thuật cao cả đấy mới là điều đáng bàn". "Nhiều nhà làm phim trẻ, độc lập tự cho mình cái quyền "coi trời là vung", phim mình là nhất nên ai chê phim mình là lại "xù lông" lên. Làm phim được sáng tạo nhưng trong khuôn khổ văn hoá Việt Nam. Trò hờn dỗi, thay "quốc tịch" cho phim chỉ là phút nóng nẩy của ê kíp, bởi nếu vi phạm Luật Điện ảnh của Việt Nam, phim sẽ vẫn bị xử phạt như đã từng..." - đạo diễn Quang Minh tâm sự.
Phim từng bị phạt 35 triệu vì chưa xin cấp phép phổ biến Phim Vị của đạo diễn Lê Bảo có nội dung xoay quanh cầu thủ đá bóng người Nigeria đến Việt Nam lập nghiệp, hợp đồng chấm dứt và lâm cảnh khốn khó, anh ta chấp nhận ở chung nhà, cùng sinh hoạt với bốn người phụ nữ lớn tuổi là lao động nghèo. Theo thông tin từ Hội đồng thẩm định, Vị có những cảnh khỏa thân của cả năm nhân vật rất trực diện. “Khi thẩm định phim Vị, trong Hội đồng thẩm định và phân loại phim truyện chỉ một thành viên duy nhất đề nghị xem xét phổ biến phim này ở phạm vi hẹp, phục vụ các nhà chuyên môn, các thành viên còn lại đều nhất trí không phổ biến. Sau đó, Cục Điện ảnh tiếp tục tổ chức chiếu phim, mời các chuyên gia tư vấn ngoài Hội đồng đến xem và cho ý kiến. Cuối cùng, 100% Hội đồng tư vấn nhất trí không phổ biến Vị ở Việt Nam. Khi đó, Cục mới ra quyết định không cho phổ biến" - ông Vi Kiến Thành cho hay. Phim cũng bị Thanh tra Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch phạt 35 triệu đồng vì tham dự Liên hoan phim Berlin vào tháng 3/2021 dù chưa xin cấp phép phổ biến. Hôm nay sẽ có văn bản báo cáo của nhà sản xuất phim “Vị” Theo thông tin từ Cục Điện ảnh, hiện đơn vị này chưa nhận được văn bản của nhà sản xuất phim “Vị” liên quan đến việc chấp nhận từ bỏ quốc tịch Việt để trở thành phim Singapo. Mà thông tin mới được Cục tiếp nhận qua buổi tọa đàm trực tuyến “Ai góp ý giơ tay lên!” vào hôm 26/9 và qua báo chí. Chiều 27/9, Cục Điện ảnh đã họp trực tuyến với Thanh tra Bộ VHTTDL, Thanh tra Sở VHTT TP. HCM và đại diện Công ty TNHH Le Bien Pictures (Công ty Lê Biên), nhà sản xuất Đồng Thị Phương Thảo về nội dung này. Cục Điện ảnh và Thanh tra Bộ đã đề nghị Công ty Lê Biên có báo cáo giải trình và các văn bản đã ký kết thỏa thuận, từ quá trình sản xuất phim đến việc xin rút quyền sở hữu đối với phim. Nhà sản xuất cho biết ngày 29/9 sẽ gửi Cục Điện ảnh toàn bộ những nội dung đó.
“Chúng tôi sẽ tìm hiểu kỹ vấn đề, bởi nếu sự việc diễn biến như vậy thì có nhiều điều tiền hậu bất nhất. Hồ sơ xin phép phổ biến ghi rõ phim “Vị” do Việt Nam sản xuất. Nhưng theo thông tin mới thì đây lại là phim liên doanh, hợp tác; đạo diễn chấp nhận từ bỏ quyền tác giả, nhà sản xuất từ bỏ quyền sở hữu phim để “Vị” trở thành phim Singapore. Như vậy thì sự việc đã bị đẩy đến một bước khác. Việc “Vị” từ bỏ quốc tịch Việt là câu chuyện chưa từng có tiền lệ ở ta. Với những người làm nghệ thuật, đó là một cú sốc. Còn góc độ pháp luật sẽ là câu chuyện khác. “Vị” là phim hợp tác sản xuất với nước ngoài thì nó đã vi phạm Luật Điện ảnh bởi ngay từ đầu khi không trình kịch bản để thẩm định” – ông Vi Kiến thành cho biết. Khi thẩm định phim “Vị”, Hội đồng Trung ương thẩm định và phân loại phim truyện chỉ có một thành viên duy nhất đề nghị xem xét phổ biến phim này ở phạm vi hẹp, phục vụ các nhà chuyên môn, còn lại đều nhất trí không phổ biến. Sau đó, Cục tổ chức chiếu phim, mời các chuyên gia tư vấn ngoài Hội đồng đến xem và cho ý kiến. 100% Hội đồng tư vấn nhất trí không phổ biến “Vị” ở Việt Nam. Khi đó, Cục mới ra quyết định không cho phổ biến. Theo đánh giá của một thành viên Hội đồng thẩm định, thì “Vị” đã có những tìm tòi, sáng tạo nhất định trong thủ pháp nghệ thuật nhằm chuyển tải nội dung, tư tưởng của phim. Nhưng với trường đoạn hơn 30 phút nude hoàn toàn, nhiều cảnh quay trực diện thì khó có thể nói đó là những sáng tạo nghệ thuật phù hợp với văn hóa Việt Nam, nếu không muốn nói rằng phản cảm, không có giá trị thẩm mỹ, nhân văn. Thế nhưng, cũng không thể cắt bỏ hay lược bớt cảnh nude bởi cắt đi thì phim chẳng còn gì. Cảnh nude quá dài không đáng nói, cái đáng nói là sự hạ thấp nhân phẩm phụ nữ Việt. “Nhiều ý kiến đề cập đến câu chuyện hồi tố cho “Vị”. Tôi nghĩ rằng đó là quyền của đơn vị sản xuất phim nếu thấy không thỏa đáng. Tuy nhiên, ở góc độ cơ quan quản lý ngành điện ảnh, tôi khẳng định quyết định này hoàn toàn chính xác, không có gì băn khoăn. Chuyện phim từ bỏ quốc tịch Việt Nam như một cách tạo và đẩy cảm xúc của nhiều người, lên án Hội đồng trở thành rào cản làm thụt lùi sự phát triển của điện ảnh. Nhưng tiếc là những cảm xúc đó lại đến từ hầu hết những người chưa từng xem phim” - Cục trưởng Cục Điện ảnh bày tỏ. Cần “luồng xanh” cho phim độc lập?
Sau khi Bộ VHTT&DL trình ý kiến Quốc hội dự thảo Luật Điện ảnh sửa đổi dựa trên Luật Điện ảnh năm 2006, sửa đổi bổ sung năm 2009 rất nhiều ý kiến gây tranh cãi nhằm hy vọng sẽ có những thay đổi “cởi trói” cho điện ảnh Việt, bắt đầu từ cơ chế duyệt phim. Trong tọa đàm “Ai góp ý giơ tay!”, nhiều thành viên bày tỏ hội đồng duyệt phim đang trở thành rào cản, khiến cho nhiều bộ phim phải mang “vị” kiểm duyệt nặng nề, dù những người làm ra nó không hề mong muốn. Sự mơ hồ, cảm tính và không rõ ràng khiến cho những bộ phim như “Vị” phải đón nhận “bản án” một cách tức tưởi. Đặc biệt, trong tọa đàm nhiều ý kiến cho rằng phải có “luồng xanh” cho phim tham dự các LHP quốc tế. Phản biện trước các ý kiến này, Cục trưởng Vi Kiến Thành cho biết: “Hội đồng duyệt phim luôn làm việc và tuân thủ mọi quy định của Luật, Nghị định, Thông tư, có quy chế và mọi quyết định đưa ra đều phải dựa trên nguyên tắc đa số. Việc phát ngôn về mọi công việc của Hội đồng cũng chỉ do Chủ tịch Hội đồng thực hiện. Phải thấy rằng, nghệ thuật không phải là toán học, không rõ ràng những con số. Mỗi nghệ sĩ, chuyên gia có quan điểm, nhận thức và đánh giá khác nhau. Vì vậy, ở bất cứ quốc gia nào thì nghệ thuật cũng đều phải cần có hội đồng để dung hòa mọi sự khác nhau đó. Hiện nay, Hội đồng duyệt phim đã thay đổi hơn trước rất nhiều, với đủ tiếng nói của các thành phần làm phim, từ nhà sản xuất, các đạo diễn, nhà làm phim độc lập… Hội đồng luôn đồng hành với các nhà sản xuất nhằm thúc đẩy sự phát triển của điện ảnh chứ không ai muốn kìm hãm, làm khó các nhà làm phim. Thế nên, nói rằng điện ảnh Việt Nam mang “vị” gì cũng được, miễn là không mang “vị” kiểm duyệt thì có nhiều điều phải xem lại”. Với đề xuất “luồng xanh” cho phim tham dự các LHP quốc tế thì người đứng đầu Cục Điện ảnh cũng thừa nhận đó là đề xuất mà ban soạn thảo cần cân nhắc, tính toán đưa vào Luật. Bởi vì, trước đó cũng đã có những ý kiến cho rằng để tạo điều kiện cho phim Việt ra nước ngoài dự các LHP nhiều hơn thì nên có một cơ chế riêng như thành lập một Hội đồng chuyên biệt để thẩm định các phim tham gia LHP nước ngoài. “Đương nhiên, việc cấp giấy phép cho phim đi dự LHP quốc tế khác với giấy phép thẩm định của Hội đồng duyệt phim quốc gia khi bộ phim đó quay lại và muốn phát hành trong nước. Điều khoản quy định đối với phim đi tham dự LHP nước ngoài Ban soạn thảo sẽ họp bàn đưa vào Luật trong cuộc họp tới” – ông Vi Kiến Thành thông tin. |
